Ενα φτωχό σε προϋπολογισμό αλλά πλούσιο σε εκδηλώσεις φεστιβάλ παρουσιάζει ώς τις 22 Αυγούστου ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Φιλίππων – Θάσου, Θοδωρής Γκόνης, «κόντρα στις δυσκολίες των καιρών», σε μια προσπάθεια να μυήσει το κοινό στα «ιαματικά κείμενα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Ενα φεστιβάλ που θέλει να ξαναβάλει το εν λόγω των Φιλίππων – Θάσου στον χάρτη των σημαντικών φεστιβάλ, αποζημιώνοντας το ντόπιο και το ξένο κοινό που τρέφει, ύστερα από το υψηλό επίπεδο των δύο περασμένων ετών, μεγάλες προσδοκίες.
«Το να κάνεις αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο, το κάνεις μετά φόβου Θεού, γιατί είναι κάτι που και ο ίδιος δεν ήθελε. Εχω συνεχώς κατά νου το ποίημα του Καρούζου που λέει: «Ο κυρ Αλέξανδρος ούτε το κεράκι μας δε θέλει»», τονίζει ο κ. Γκόνης. «Ταυτόχρονα όμως πιστεύω ότι σήμερα ο Παπαδιαμάντης είναι επίκαιρος και αναγκαίος παρά ποτέ».
Μεγάλο όπλο του φεστιβάλ αποτελούν οι νέοι χώροι εκδηλώσεων, όπως το «Απεντομωτήριο», το κάστρο Ιμαρέτ, «η παλιά μουσική», ένα τζαμί που ήταν πρωτοχριστιανική εκκλησία και ύστερα πάλι εκκλησία, και τα πανέμορφα στολίδια του: τα δύο αρχαία θέατρα των Φιλίππων και της Θάσου. Στόχος των διοργανωτών ήταν η συγκρότηση ενός τοπικού, αλλά όχι τοπικιστικού φεστιβάλ που θα βασίζεται στη γεωγραφία του τόπου και στους ανθρώπους του, «που θα έχει την πατούσα του εδώ και το μέτωπό του πολύ ψηλά». Εξ ου και ο ντόπιος Βασίλης Βασιλικός από τον Θεολόγο της Θάσου προσφέρει ως δώρο ένα κείμενο με τίτλο: «Η Θάσος του Παπαδιαμάντη».
Με ιστορία 55 χρόνων
«Αυτό που από την αρχή θέλαμε μαζί με τον δήμαρχο Καβάλας, τον κ. Σιμιτζή, ήταν να ζωντανέψουμε ένα φεστιβάλ με μακρά ιστορία 55 χρόνων. Ξεκίνησε με τον Καραντινό και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος που οι πρεμιέρες του στους Φιλίππους ήταν γεγονός για την περιοχή. Εμεναν οι ηθοποιοί στην Καβάλα, όπως στην Επίδαυρο, έβλεπαν οι άνθρωποι τους πρωταγωνιστές του Εθνικού και τα αρχαία κείμενα, ανέβαιναν παραστάσεις σημαντικές. Με την πάροδο του χρόνου ξεθώριασε κι ήταν μόνο ένας χώρος απ’ όπου παρελαύνουν περιοδεύουσες παραστάσεις. Εχασε το ύφος του. Αυτό θέλουμε να επαναφέρουμε. Αν ένα φεστιβάλ δεν έχει το δικό του στίγμα, τη δική του ματιά, κάθε χρόνο και διαφορετική, είναι ψευδεπίγραφο φεστιβάλ», συμπληρώνει ο Θοδωρής Γκόνης.
Καθώς ο σχεδόν ανύπαρκτος προϋπολογισμός (100.000 από τον Δήμο Καβάλας και 15.000 από τον Δήμο Θάσου) δεν παρέχει μεγάλη ευχέρεια κινήσεων, οι συμμετέχοντες ηθοποιοί, τραγουδιστές και αναγνώστες φέρνουν ο καθένας τους ως δώρο το δικό του έργο για τον Παπαδιαμάντη. Γιατί οι διοργανωτές έκαναν ειδικές παραγγελίες σε συγκεκριμένα μουσικά ή θεατρικά σχήματα.
«Αν για κάτι λυπάμαι είναι που δεν είχαμε χρήματα για να καλούμε νέα σχήματα θεατρικά ή μουσικά, νέους ανθρώπους όπως τώρα π.χ. έχουμε τους «Εν Χορδαίς», τη νέα δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου, το «Ονειρο στο Κύμα» που ανεβάζει η Λυδία Φωτοπούλου. Θα ήθελα ας πούμε να φώναζα σημαντικούς νέους συνθέτες όπως ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης. Αλλά χαίρομαι που γνωστοί καλλιτέχνες όπως ο Σιγανίδης ή οι Χειμερινοί Κολυμπητές παρουσιάζουν κάτι που σχετίζεται με τον Παπαδιαμάντη. Π.χ. ο Αλκίνοος Ιωαννίδης θα μελοποιήσει το φινάλε της «Φόνισσας» και θα το πει η Μαρία Φαραντούρη ειδικά για το Φεστιβάλ. Και για τις απαγγελίες διηγημάτων του Παπαδιαμάντη μέσα στο φεριμπότ που κάνει τη διαδρομή Καβάλα-Πρίνος, («Ο Πλόος ο ωραίος»). Ή ότι προτάσσουμε στο πρόγραμμα ένα κείμενο του Ηλία Παπαδημητρακόπουλου για τον Παπαδιαμάντη», τονίζει ο Θ. Γκόνης.
Αναγνώσεις σε ναούς και ταβέρνες
Η συναυλία των «Εν Χορδαίς», «Φωνές αύρας λεπτής. Μουσικές αντηχήσεις από το έργο του Παπαδιαμάντη», περιλαμβάνει νέες συνθέσεις που διαπνέονται και διαπλέκονται με τα παπαδιαμαντικά διηγήματα. Η Λυδία Φωτοπούλου διαβάζει το «Ονειρο στο Κύμα» και η Χριστίνα Σουγιουλτζή με τον Δημήτρη Σωτηρίου αναπαριστούν χορεύοντας «δύο ψυχές της Μοσχούλας και του βοσκού». Οι «Χειμερινοί Κολυμπητές» παρουσιάζουν σε διασκευή του Μιχάλη Σιγανίδη το διήγημα «Ο ανδρολόγος» και το τραγούδι «Ο μυστήριος» εμπνευσμένο από το διήγημα «Ο ξεπεσμένος δερβίσης». Το Φεστιβάλ περιλαμβάνει και αναγνώσεις σε ναούς και ταβέρνες από τον Μηνά Χατζησάββα, την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, τον Νίκο Καραθάνο και τον Γιώργο Γάλλο. Αλλά και θεατρικό αναλόγιο από νέους της Καβάλας και παραστάσεις με λιγότερο γνωστούς ηθοποιούς όπως π.χ. του ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας που παρουσιάζουν δραματοποιημένα αποσπάσματα διηγημάτων ή την παράσταση «Θαλασσινοί έρωτες» που βασίζεται σε τρία διηγήματα με άξονα τον έρωτα: «Ερωτας στα χιόνια», «Ερως – Ηρως» και «Ονειρο στο κύμα» σε σκηνοθεσία Μίρκας Γεμεντζάκη.
«Για μένα είναι σημαντικό ότι έρχονται όλοι αυτοί. Αν είχαμε λίγα παραπάνω χρήματα θα μπορούσαμε να έχουμε μόνο τέτοιου είδους παραστάσεις. Είναι προτιμότερο να αποτύχεις με μια νεανική πρόταση σε έναν θίασο, σε ένα μουσικό σχήμα ή μια ομάδα χορού, παρά να δώσεις κάποια χρήματα και να φέρεις ένα γνωστό σχήμα που έχει τη διαδρομή του. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χρειάζεσαι και τέτοια καταξιωμένα σχήματα. Οσο επικίνδυνο είναι να κάνεις ένα φεστιβάλ σπάταλο, τόσο επικίνδυνο είναι να κάνεις κι ένα φεστιβάλ με τίποτα. Θέλει σοφία και οικονομία. Το να στεριώσεις ένα τέτοιο γεφύρι απαιτεί να χτίσεις πολλές γυναίκες του πρωτομάστορα μέσα του. Θέλει δηλαδή ηρωισμό, εθελοντισμό και γενναιοδωρία από τους καλλιτέχνες και τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτό. Ομως η χαρά που εισπράττει κανείς στο τέλος δεν περιγράφεται», τονίζει ο κ. Γκόνης.