Οταν μια εμπορική επιχείρηση βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, το ενδιαφέρον στέφεται στα αίτια που την προκάλεσαν. Είναι βαθιά ανθρώπινο τα αίτια να αποδίδονται συχνά από τους διοικούντες της επιχείρησης σε εξωτερικούς παράγοντες, τους οποίους κανείς δεν θα μπορούσε να είχε προβλέψει.
Διάβασα με έκπληξη, οφείλω να ομολογήσω, ότι η εταιρεία Habitat κλείνει τα περισσότερα καταστήματά της στην Αγγλία και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να σωθούν τα «ιστορικά» της καταστήματα με συγχωνεύσεις εταιρειών του ίδιου χώρου. Μια εύκολη ερμηνεία είναι ότι τα Habitat υπέκυψαν στην πίεση της παγκοσμιοποίησης. Η ανάγκη για χαμηλό κόστος οδηγεί συχνά μεγάλες εταιρείες, που εμείς θεωρούμε ακλόνητες, σε κατάρρευση. Σε αυτό το κλίμα, εταιρείες όπως η ΙΚΕΑ, κολοσσός στον χώρο του οικιακού εξοπλισμού, επεκτείνονται λόγω της πολύ καλής σχέσης τιμής – προϊόντος που έχουν πετύχει. Η ΙΚΕΑ προσφέρει στον καταναλωτή design για όλους. Πολλοί θεωρούν ότι η παρουσία της ΙΚΕΑ στον χώρο ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για την αποτυχία του Ηabitat.
Επειδή όμως οι οικονομικές αναλύσεις δεν είναι η ειδικότητά μου, δεν θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο, ειδικά όταν η άποψή μου είναι ότι αυτοί δεν είναι οι καθοριστικοί παράγοντες. Κατά τη γνώμη μου, η κρίση της Habitat οφείλεται στην παντελή έλλειψη ανανέωσης των προϊόντων της. Οι διακοσμητικές απόψεις της εταιρείας όταν αυτή ξεκίνησε στην Αγγλία την δεκαετία του ’60 ήταν «επαναστατικές». Οι σχεδιαστές της προσέφεραν προϊόντα που μεταμόρφωσαν ριζικά την επίπλωση της εγγλέζικης κατοικίας. Από τη βαριά ξύλινη επίπλωση πέρασαν σε προτάσεις επίπλωσης βασισμένες στην απλότητα, τις λιτές γραμμές, τα ανοιχτά χρώματα και την τέλεια λειτουργικότητα των επίπλων. Η επιτυχία ήταν απίστευτη. Για εμάς τους Ελληνες το ταξίδι στην Αγγλία την εποχή εκείνη περιλάμβανε, εκτός από τα μουσεία και τα αξιοθέατα, μια επίσκεψη στα καταστήματα Habitat. Σε αυτήν τη φάση η εταιρεία δεν κινδύνευε από φθηνότερα προϊόντα άλλων εταιρειών. Ηταν η βασίλισσα του χώρου.
Αναγνωρίζω ότι η ανανέωση είναι δύσκολη, ειδικά όταν η παγκόσμια κρίση αφήνει ελάχιστα περιθώρια για ριζικές αλλαγές. Ωστόσο, η εταιρεία Habitat για να επιβιώσει πρέπει να προσφέρει νέες πρωτοποριακές ιδέες και να ξαναβρεί με απλές, έξυπνες κινήσεις το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα.
Η προσπάθεια να λύσει το πρόβλημά της με μόνο γνώμονα το κόστος δεν θα πετύχει, γιατί αυτό άλλες εταιρείες του χώρου το επιτυγχάνουν ευκολότερα.
* O κ. Ανδρέας Σαράντης είναι αρχιτέκτονας.