Αμέτρητες οι χάρες της Φύσης, που σκορπίζονται απλόχερα στα βουνά και τις θάλασσες, αμέτρητες κι οι χαρές της λογοτεχνίας που μοιράζονται ανάμεσα στους επιβλητικούς όγκους και τον υγρό κόσμο, συνδυάζοντας τις πράσινες αποχρώσεις με το «απέραντο γαλάζιο», κι η αναγνωστική προσμονή, στην Εσπερία και την Ελλάδα, ακολουθεί συνήθως τα μονοπάτια των αφιερωμάτων των λογοτεχνικών περιοδικών και των ενθέτων με «βιβλία για το καλοκαίρι». Ομως, ποιος υποψήφιος παραθεριστής θα σκεφτόταν να πάρει μαζί του στην παραλία την επιτομή των θερινών διακοπών «Στην ακροθαλασσιά. Η μεταμόρφωση του ταξιδιώτη σε παραθεριστή», του Ζαν Ντιντιέ Ουρμπαίν, στην παράδοση της γαλλικής ανθρωπολογίας, που γνωρίζει να «διαβάζει τον κόσμο» χωρίς τα θεωρητικά ιερογλυφικά της κάστας των πανεπιστημιακών; Σε ποιο σακίδιο θα χωρούσαν βιβλία που υμνούν τη δαιμονική σχέση του ανθρώπου με τη θάλασσα, σαν υγρό καταφύγιο, όπως το «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα», ο «Μόμπυ Ντικ» ή ακόμα και η νουβέλα «Ο γέρος και η θάλασσα», που το διαβάσαμε έφηβοι, αλλά μόνο μεσήλικες μπορούμε να εκτιμήσουμε τις αρετές του, και ποιος θα θυμηθεί τον πεισιθάνατο Παβέζε στα ποιητικά του «Απαντα» («Ο θάνατος θα ‘ρθει και θα ‘χει τα μάτια σου…») ή στη συλλογή διηγημάτων «Ενα ωραίο καλοκαίρι», μαζί όμως με τον Σιμενόν, στις «Διακοπές του Μαιγκρέ»;
Κι αν πάλι, η επιλογή είναι το βουνό (το οξυγόνο που ανοίγει την όρεξη και κοκκινίζει τα μάγουλα, η πεζοπορία, η σκιά της δροσιάς, το θρόισμα των φύλλων), ποιος θα διακινδύνευε τον χαρακτηρισμό του «εστέτ» ή του «σνομπ», βγάζοντας από το σακίδιο του οδοιπόρου την «Ανάβαση στο όρος Βεντού» (Mont Ventoux), του Πετράρχη, που επικαιροποιείται ετησίως στην εποποιία του Γύρου της Γαλλίας, το δυσπρόσιτο «Μαγικό Βουνό» του Τόμας Μανν, το «Βιβλίο των Πυρηναίων», του ξεχασμένου Κουρτ Τουχόλσκυ, ο οποίος οφείλει την αγάπη του στα ταξίδια χάρις σ’ έναν ασυμπάθιστο καθηγητή γεωγραφίας από τα σχολικά χρόνια, και ποιος θα θυμηθεί να συμπεριλάβει το «Ενας μήνας στη λίμνη», του Χ. Ε. Μπαίητς (γνωστό κυρίως από την κινηματογραφική μεταφορά του Τζ. Ιρβιν, με τη Βανέσα Ρεντγκραίηβ, τον Ε. Φοξ και την Ούμα Θέρμαν), κι ακόμα ποιος αδειούχος θα ανέτρεχε στη Μαργκερίτ Ντυράς, στο βροχερό «Δέκα και μισή, βράδυ καλοκαίρι», ή τα «Ψάθινα καπέλα» της Μαργαρίτας Λυμπεράκη;
Το καλοκαίρι αναγορεύθηκε σε αδιαφιλονίκητο αυτοκράτορα των «τεσσάρων εποχών» και στη θερινή ραστώνη η «αργόσχολη τάξη» έχασε την πρωτοκαθεδρία της από τον τουρίστα (τη μετάλλαξη του περιηγητή). Η βιομηχανία των διακοπών συνδιαμορφώνει, ποσοτικά και ποιοτικά, τον πολιτισμό της ανάγνωσης, κι οι θερινές νομάδες κινούνται με την ίδια απάθεια ανάμεσα στα τουριστικά και τα εκδοτικά αξιοθέατα. Στα θέρετρα, τις λουτροπόλεις και τα νησιά, ένα βιβλίο εκτός ενθεμάτων, δηλ. «κατεβασμένο» από την ιδιωτική μας βιβλιοθήκη ξεχωρίζει στα αναγνώσματα των λουομένων όπως ο κ. Υλό, του Ζακ Τατί, στο ψαροχώρι της Βρετάνης, ένα κατ’ εξοχήν χαοτικό βιβλίο (και μια εξίσου ανατρεπτική ταινία) για το καλοκαίρι.