Στοιβάζονται οι επέτειοι το 2011! Πλάι σε αυτήν του Μάλερ μία επίσης σημαντική είναι η συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από τη γέννηση του Φραντς Λιστ. Η πολύπλευρη προσωπικότητα του ανθρώπου με τις πολλές κατακτήσεις και τα παιδιά εκτός γάμου, ο οποίος τελικά ασπάστηκε τις αξίες του τάγματος των Φραγκισκανών στη Ρώμη, έχει εμπνεύσει αρκετές νέες μονογραφίες. Η πολυσχιδής δραστηριότητα αυτού που υπερασπίστηκε τη «μουσική του μέλλοντος» του Ρίχαρντ Βάγκνερ και υπήρξε ο ίδιος σημαντικός συμφωνιστής όπως επίσης -και πάνω απ’ όλα- ένας από τους λαμπρότερους δεξιοτέχνες πιανίστες κάθε εποχής, έχει προκαλέσει σειρά δισκογραφικών εκδόσεων. Ανάμεσά τους εύκολα ξεχωρίζουν δύο για την ποιότητα όσο και για την αντιδιαμετρική τους οπτική. Η πρώτη, με τίτλο «Λιστ: Αρμονίες του δειλινού», παρουσιάζει το ταλέντο του Βραζιλιάνου πιανίστα Νέλσονα Φράιρε σε στιγμή μεγάλης ωριμότητας. Η δεύτερη αποτελεί το εντυπωσιακό πρώτο δισκογραφικό βήμα της νεαρότατης Γεωργιανής πιανίστριας Κάτιας Μπουνιατισβίλι, που έχει ήδη προκαλέσει διθυραμβικά σχόλια από τον διεθνή Τύπο.
Ο μύθος του Φάουστ
Η όμορφη Κάτια περιλαμβάνει στον δίσκο της μερικά από τα πιο γνωστά αλλά και πιο απαιτητικά πιανιστικά έργα του Λιστ. Βλέπει ως συνδετική ιδέα πίσω από τις επιλογές της τον μύθο του Φάουστ. Ολα ξεκινούν με το φευγαλέο «Ονειρο αγάπης», μία εικόνα αθωότητας, την ποθητή όψη της Μαργαρίτας και κινητήρια δύναμη του δράματος. Η Σονάτα σε σι ελάσσονα αποτελεί τον βασικό άξονα του δίσκου και εκφράζει το πνεύμα που αμφιβάλλει, τον καλλιτέχνη που αναζητεί την αθανασία, τον άνθρωπο που έχει ανάγκη τον έρωτα. Το εκρηκτικό πρώτο «Βαλς του Μεφιστοφελή» με την αμφίθυμη, απαράμιλλα σκοτεινή γοητεία του εκφράζει το πνεύμα που ποθεί το φως, αλλά και όσα το παρασύρουν στην άβυσσο. Η «Πένθιμη γόνδολα», ένα από τα σημαντικότερα έργα των τελευταίων χρόνων του Λιστ, αποδίδει μουσικά την πάλη ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο μέσα από την αμφισβήτηση της τονικής αρμονίας ενώ το «Πρελούδιο και φούγκα» σε λα ελάσσονα βασισμένο στον Μπαχ, δίνει την εικόνα μιας νέας ζωής φορτισμένης με την εμπειρία του παρελθόντος αλλά αποκαθαρμένη μεταγραμμένη σε διαφορετική διάσταση. Ολα αυτά δεν είναι απλώς καλό μάρκετινγκ. Η νεαρή πιανίστρια αποδεικνύει ότι τα πιστεύει και τα υπηρετεί με πρωτόγνωρο πάθος. Η δεξιοτεχνία της είναι περισσότερο από εντυπωσιακή: θα την έλεγε κανείς, δίχως ίχνος υπερβολής, δαιμονικής διάστασης, καθώς εκείνο που την προσδιορίζει δεν είναι το εφέ αλλά η ανάγκη έκφρασης ακραίων συναισθημάτων. Ταυτόχρονα, η διαφάνεια και η ευαισθησία του παιξίματός της ειδικά στα αργά μέρη, προσδίδουν μεταφυσική ανάταση στη μουσική. Φυσικά, όλα υπαγορεύονται από μια πολύ προσωπική άποψη για τη μουσική, που όμως αποδεικνύεται απολύτως πειστική.
Χρώματα δειλινού
Αυτό είναι το σημείο επαφής με τον Νέλσονα Φράιρε, που έχει κατ’ εξοχήν ασχοληθεί με τα έργα του Σοπέν και του Λιστ. Ο διάσημος 67χρονος Βραζιλιάνος πιανίστας επιλέγει κομμάτια με άρωμα φθινοπώρου και χρώματα δειλινού, τα οποία αποδίδει με αναρίθμητες αποχρώσεις και ασύλληπτη πλαστικότητα, καθώς ταχύτητες και δυναμική επαναπροσδιορίζονται διαρκώς σε ένα ατελείωτο παιχνίδι φωτοσκιάσεων. Εχει κανείς την αίσθηση ενός ανθρώπου που κατέχει απολύτως όλα τα εκφραστικά του μέσα, από τα οποία χρησιμοποιεί μόνον όσα κρίνει απολύτως απαραίτητα. Ο δίσκος περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα, αποσπάσματα από τα «Χρόνια προσκυνήματος», τα έξι κομμάτια υπό τον γενικό τίτλο «Παρηγοριά», το «Λησμονημένο βαλς» και την Μπαλάντα αρ. 2 σε σι ελάσσονα, την «Ουγγρική ραψωδία αρ. 3» και βεβαίως το κομμάτι που δίνει τον τίτλο του στον δίσκο, τις «Αρμονίες του δειλινού» από τις «12 Σπουδές υπερβατικής ερμηνείας».
Οι δίσκοι: Franz Liszt – Khatia Buniatishvili, Sony 886977660429, Nelson Freire – Liszt: Harmonies du soir, Decca 478 2728.