ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Βαθμηδόν: Φωτογραφίες
Κείμενο: John Ηarvey
Θεσσαλονίκη, University Studio Press 2011, 101 σ. (με 76 έγχρωμες και 13 α/μ εικόνες)
ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Η Παπαμάρκου και τα πέριξ (1979-1990)
Κείμενα: Αλεξάνδρα Καραδήμου-Γερόλυμπου, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Αρις Γεωργίου
Θεσσαλονίκη, Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2011, 135 σελ. (με 54 έγχρωμες και 70 α/μ εικόνες)
Το φωτογραφικό έργο του πολυσχιδούς Αρι Γεωργίου (αρχιτέκτονα το επάγγελμα αλλά και φωτογράφου, ζωγράφου, γραφίστα και -παλαιότερα- πρωτεργάτη στη διοργάνωση μεγάλων κύκλων εκθέσεων και εκδηλώσεων γύρω από τη φωτογραφία) χαρακτηρίζεται από την εμμονή του σε ορισμένους θεματικούς άξονες, οι περισσότεροι από τους οποίους ορίζονται από τη συνειδητή προσπάθειά του να καταγράψει εικόνες του παρόντος λίγο προτού καταστούν παρελθόν, και προτού εξαφανιστούν μαζί τους τα στοιχεία που προκαλούσαν την αυθόρμητη έκλυση συναισθημάτων.
Στο μεταίχμιο αυτό, ο φακός του αναλαμβάνει να «παγώσει» τούτες τις εικόνες, καταγράφοντας τις όψεις (εξωτερικές ή εσωτερικές) κτιρίων, μαγαζιών αλλά και ανθρώπινες φυσιογνωμίες. Ετσι, παρότι ο Γεωργίου έχει αναλώσει μεγάλο κομμάτι της ζωής του στην ανάδειξη της δημιουργικής -όπως τη λέει- φωτογραφίας, σοβαρό μέρος των λήψεών του έχει αποκτήσει -πέρα από την καλλιτεχνική του αξία- χαρακτήρα ιστορικού τεκμηρίου.
Οδοιπορικό σε συνέχειες
Με την ίδια λογική, το 1979 αρχίζει να φωτογραφίζει, σε ασπρόμαυρο φιλμ, τεχνίτες, εμπόρους και άλλους επαγγελματίες («κουρείς και κηροποιούς, στιλβωτές μετάλλων και καρεκλάδες, σανδαλοποιούς και ψαθοπώλες, τορναδόρους και τακουνοποιούς») που είχαν τα εργαστήρια και τα καταστήματά τους στην οδό Παπαμάρκου, έναν μικρό δρόμο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή που παλιότερα λεγότανε Τα Μπαζάρ και σήμερα είναι γνωστή ως Πλατεία Αθωνος, με χαρακτηριστικά διώροφα κτίρια της δεκαετίας του ’20. Εντεκα χρόνια αργότερα, επιστρέφει και ξαναφωτογραφίζει τους ίδιους ανθρώπους, τούτη τη φορά σε έγχρωμο φιλμ και έχει μαζί του τον δημοσιογράφο Τόλη Βεϊζαδέ, που καταγράφει προσωπικές μαρτυρίες των φωτογραφιζόμενων.
Η τρίτη λήψη στην ίδια περιοχή, το 1996, στρέφεται από τα πρόσωπα στο περιβάλλον: την ατμόσφαιρα των δρόμων, στα στενά και στις διασταυρώσεις. Ο επίλογος αυτής της φωτογράφισης γράφεται το 2009-2010, πάλι σε έγχρωμο υλικό, με λήψεις που κυρίως αποσκοπούν στο να αποτυπώσουν τα στοιχεία της σύγχρονης εξέλιξης: την πεζοδρόμηση της περιοχής, τις αλλαγές στις χρήσεις των μαγαζιών, την ασφυκτική πίεση που δέχονται από τις νέες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες αυτά τα «παλιομοδίτικα» εργαστήρια και εμπορικά. Από λήψη σε λήψη κάτι αλλάζει, άλλοτε περισσότερο κι άλλοτε λιγότερο αισθητά.
Απόδειξη των φωτογραφικών εμμονών του Γεωργίου αποτελεί όμως και το άλλο πρόσφατο λεύκωμά του, με σκάλες. Μια πρώιμη φωτογραφία του, από το 1969, τελειόφοιτου μαθητή (6ταξίου) Γυμνασίου τότε, δείχνει έναν εργάτη στον δρόμο να κουβαλάει μια σκάλα. Τα σκαλοπάτια, σε όλες τους τις εκδοχές, θα παραμείνουν στο οπτικό του πεδίο από τότε μέχρι σήμερα, αποτυπωμένα σε πάνω από 700 φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στη διάρκεια σαράντα και πλέον χρόνων.
Ως αρχιτέκτονας και φωτογράφος, στρέφει το κύριο ενδιαφέρον του στην ιδιαιτερότητα μιας σειράς από σκάλες που συνάντησε σε διάφορα μέρη του κόσμου: πρώτα απ’ όλα, φυσικά στην Ελλάδα, μετά στη Γαλλία κι ακόμη στην Ινδία, τη Ρωσία, την Αγγλία…
Κοινό χαρακτηριστικό όλων των λήψεων στο «Βαθμηδόν» είναι η απουσία της ανθρώπινης φιγούρας: οι σκάλες, παλιές ή καινούργιες, σε πόλεις ή χωριά, στην ηπειρωτική Ελλάδα ή στα νησιά, αποτυπώνονται έρημες, χωρίς κανέναν να τις ανεβαίνει ή να τις κατεβαίνει, θυμίζοντας ίσως πως τα κτίσματα -όπως και η φύση- βρίσκονται «εκεί» συχνά πριν από εμάς και στις περισσότερες περιπτώσεις και μετά από εμάς, ανθεκτικά μέσα στην υλικότητά τους και οπωσδήποτε πολύ ανθεκτικότερα από τον άνθρωπο απέναντι στον ανελέητο καλπασμό του χρόνου.
* Ο Γιώργος Κορδομενίδης είναι εκδότης-διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού «Εντευκτήριο».