Ενα ανήσυχο καλοκαίρι μετράει τις τελευταίες του ανάσες. Ενα άγνωστο, απρόβλεπτο φθινόπωρο απλώνεται μπροστά μας.
Για το κέντρο της Αθήνας ήταν σκληρές, δύσκολες ημέρες. Η κοινωνική αναστάτωση «ακούμπησε» πάνω στα συσσωρευμένα προβλήματα μιας ήδη προβληματικής κατάστασης. Το αποτέλεσμα ήταν να επιδεινωθεί περαιτέρω η σχέση των ίδιων των Αθηναίων με το κέντρο της πόλης τους. Από το Σύνταγμα μέχρι την Ομόνοια και τις παρυφές των Πατησίων, το λεγόμενο εμπορικό κέντρο βυθίζεται στο σκότος. Με το τέλος της λειτουργίας των καταστημάτων, οι μόνοι που το ανέχονται είναι οι απόκληροι της κοινωνίας, δραματικές μορφές οι περισσότεροι σε ένα σκηνικό σχεδόν καφκικό. Αλλά το κέντρο μιας πόλης είναι το κέντρο, αυτό δεν αλλάζει. Και εν αναμονή των πολιτικών αποφάσεων για τη διαχείριση μιας σύνθετης κρίσης, πέφτει στους ώμους άλλων να πείσουν Αθηναίους και επισκέπτες ότι η εικόνα είναι αντιστρέψιμη. Μιλάμε για σημαντικούς πολιτιστικούς φορείς της χώρας και της πόλης με έδρα στις «χειμαζόμενες» περιοχές του κέντρου (Εθνικό Θέατρο, Εθνική Λυρική Σκηνή,) αλλά και τη ραχοκοκαλιά του εμπορικού κόσμου της Αθήνας. Ολοι, χωρίς εξαίρεση, πλήττονται από την καταβύθιση του κέντρου, την εμπορική και κοινωνική του απαξίωση. Ολοι γνωρίζουν ότι αν δεν «γυρίσει» η κατάσταση, τα ήδη σημαντικά προβλήματα που δημιουργεί η πρωτοφανής οικονομική ύφεση θα λάβουν για τους περισσότερους χαρακτηριστικά κρίσης υπαρξιακών διαστάσεων. Τι σκέφτονται, λοιπόν, να πράξουν εν όψει του δύσκολου χειμώνα που έχουμε μπροστά μας; Τι περισσότερο από άλλες χρονιές ετοιμάζονται να κάνουν για να μας τραβήξουν στο κέντρο, στις παραστάσεις, στις συναυλίες τους, στα καταστήματά τους, κάποια ιστορικά, συνυφασμένα με τη ζωή της Αθήνας;
Υπουργείο Πολιτισμού
Βγείτε στους δρόμους
Το υπουργείο Πολιτισμού πήρε την πρωτοβουλία να συντονίσει ένα πρόγραμμα υπαίθριων εκδηλώσεων ζητώντας στις αρχές του καλοκαιριού από τους εποπτευόμενους φορείς του (Εθνικό Θέατρο, Εθνική Λυρική Σκηνή, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Εθνική Πινακοθήκη, ΕΡΤ κ. ά.) ιδέες προκειμένου να συγκροτηθεί ένας πρώτος κορμός δράσεων σε δρόμους και πλατείες της Αθήνας. Την αρχή έκανε την Παρασκευή στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης με μια σειρά από προβολές σε αναπάντεχους δημόσιους χώρους. Σε γιγαντοοθόνη που στήθηκε απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης προβλήθηκε η ιστορική διάλεξη που έδωσε ο Γιόζεφ Μπόις στο New School for Social Research στη Νέα Υόρκη. Στις υπόλοιπες παρεμβάσεις του ΕΜΣΤ θα δούμε κυρίως έργα του μουσείου από τις μόνιμες συλλογές να βγαίνουν έξω στην πόλη, αλλά και παραγγελίες έργων ειδικά για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Στις πιο εντυπωσιακές δράσεις του ΕΜΕΣ συγκαταλέγεται ο «ηχητικός περίπατος» με την τοποθέτηση εφτά ηχητικών έργων στα δέντρα του Πάρκου της Ακαδημίας Πλάτωνος. Οι περιπατητές μπορούν να καθήσουν κάτω από τους ίσκιους των δέντρων της Ακαδημίας και να ακούσουν, από κελαηδίσματα πουλιών και πειραματικές συνθέσεις εφτά πρωτοπόρων δημιουργών της εννοιολογικής τέχνης, συνθετών και εικαστικών, όπως οι Στίβεν Φελντ, Στιβ Ρόντεν, Λούκας Φος, Μπομπ Κλουγκ, Μπιλ Φοντάνα, Τρέβορ Γουάισαρτ και Νιλς Βίγκελαντ.
Το υπουργείο Πολιτισμού συνεργάζεται και με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου, τις γνωστές «Νύχτες Πρεμιέρας», που διοργανώνουν από τον Ιούλιο το 1ο Athens Open Air Film Festival με προβολές σε δημόσιους χώρους. Το φεστιβάλ θα συνεχιστεί και τον Σεπτέμβριο, ενώ η πρόθεση των οργανωτών είναι να «τρέξουν» ανάλογες εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα.
Λυρική
Θα πάμε στο κοινό
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Μύρων Μιχαηλίδης είναι περήφανος γιατί για πρώτη φορά στο πρόγραμμα της κρατικής όπερας υπάρχει ειδική ενότητα με δράσεις στην πόλη. Και όχι μόνο γι’ αυτό. Πιστεύει ότι από το φθινόπωρο οι Αθηναίοι θα πάρουν μια καλή γεύση από τη «νέα» Λυρική. «Δίνουμε δείγμα γραφής από φέτος, φέρνοντας στη Λυρική φρέσκιες σκηνοθετικές φωνές. Η Λυρική μπαίνει σε χώρους όπως το μιούζικαλ. Ξέρετε, το μιούζικαλ έχει τεράστια ποιότητα, δεν είναι υποδεέστερο είδος. Και βγάζοντας το δυναμικό της Λυρικής έξω από το κτίριο, στους δρόμους και στις πλατείες της Αθήνας. Θα πάμε κι εμείς στο κοινό, πιστεύω μας έχει ανάγκη. Και οι νέοι άνθρωποι θα πρέπει να αισθανθούν ότι στη Λυρική μπορεί να έχουν τον δικό τους χώρο. Ενας νέος μουσικός που θα έρθει στο «Underground» και θα διασκευάσει μια άρια, αυτό το κοινό θα αποκτήσει ένα συνδετικό κρίκο με τον πάνω όροφο, εκεί όπου δεν υπήρχε κανένας σύνδεσμος. Να τον κάνουμε να σκεφτεί διαφορετικά για την όπερα, πέρα από τα κλισέ που την θέλουν «μουσειακή» κ. λπ.». Στο πλαίσιο της ενότητας «Δράσεις στην Αθήνα» θα τρέξει ο νέος θεσμός της «Οπερας της Βαλίτσας», μια ευέλικτη φόρμα για να «βγουν» εκτός θεάτρου «Ολύμπια» μονωδοί της ΕΛΣ, παρουσιάζοντας συμπτυγμένες εκδοχές γνωστών έργων με την κατάλληλη τεχνική βοήθεια. Επίσης, το Μπαλέτο της Λυρικής θα παρουσιάζει νούμερα εκτός συμβατικών χώρων, όπως και πρόβες των νέων χορογράφων μας.
Εθνικό Θέατρο
Τροχόσπιτο σε πλατείες
Οσοι είστε πιστοί στο Φεστιβάλ Αθηνών γνωρίζετε το «Θέατρο σε τροχόσπιτο», έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς νέους θεσμούς που πρότεινε ο διευθυντής του Γιώργος Λούκος. Είναι αυτό ακριβώς που καταλαβαίνετε: υπαίθριες παραστάσεις σε διαφορετικές περιοχές του κέντρου με τη βοήθεια ενός τροχόσπιτου. Αυτό ακριβώς το όχημα θα επιστρατεύσει κυριολεκτικά και μεταφορικά το Εθνικό Θέατρο για να δώσει ζωή σε γειτονιές του κέντρου της Αθήνας, λαμβάνοντας μέρος στις δράσεις του ΥΠΠΟΤ σε μία σύμπραξη με το Φεστιβάλ Αθηνών.
Ελευθερουδάκης
Ραντεβού στο «μπαζάρ»
«Ο Σεπτέμβριος για μας είναι πρωτίστως «σχολικός μήνας»», μας λέει η κ. Σοφίκα Ελευθερουδάκη. «Θα κάνουμε, όπως και πέρυσι, ειδικές προσφορές για τα σχολικά βιβλία, προσπαθώντας να δώσουμε τις χαμηλότερες δυνατές τιμές στον καταναλωτή». Ταυτόχρονα, στον «Ελευθερουδάκη» βλέπουν ότι το κατάστημα «Bazaar» στο ισόγειο της προηγούμενης κεντρικής τους διεύθυνσης (Πανεπιστημίου 15) έχει μεγάλη απήχηση στο καταναλωτικό κοινό του κέντρου. Η ιδέα είναι παλαιότερες εκδόσεις σε πολύ χαμηλές τιμές, ψάχνοντας βρίσκεις τίτλους με ένα ευρώ. «Εχουμε καθημερινά νέες παραλαβές βιβλίων που… «ατύχησαν» στην πρώτη τους εκδοτική εμφάνιση. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό, άλλοτε θέμα τιμής, αλλά και θέμα timing», υποστηρίζει η κ. Ελευθερουδάκη. Δηλαδή, μπορεί να κυκλοφόρησαν σε περίοδο με πολλούς άλλους νέους τίτλους και να ξεχάστηκαν από τους αναγνώστες. «Τώρα, λοιπόν, σε συνεργασία με τους Ελληνες εκδότες που ενθουσιάστηκαν με την ιδέα, ο «Ελευθερουδάκης» δίνει σε αυτά τα βιβλία μια δεύτερη ευκαιρία. Την οποία, αν κρίνουμε από την ανταπόκριση του κοινού, εκτιμούν ιδιαίτερα οι αναγνώστες».
Οταν θέσαμε το θέμα πρωτοβουλιών πέρα από τα συνηθισμένα, για παράδειγμα παράταση ωραρίου ένα συγκεκριμένο βράδυ της εβδομάδας, έτσι ώστε να τονωθεί η αγορά του κέντρου, η κυρία Ελευθερουδάκη κατέθεσε τον σκεπτικισμό της. «Υπάρχουν πολλά ωραία πράγματα που θα μπορούσαμε να κάνουμε, αλλά δεν είναι τόσο εύκολα όσο ακούγονται. Στο παράδειγμα που αναφέρεστε, πρέπει να γνωρίζετε ότι θα είχαμε πλήθος αντιδράσεων αν λέγαμε κάθε Πέμπτη θα κλείνουμε στις 11 και όχι στις 8 ή στις 9».
Παρνασσός
Πληθωρική παρουσία
Στον κύριο Αντώνη Γιαμβριά οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος η περυσινή πληθωρική παρουσία του «Παρνασσού» στην πολιτιστική ζωή της Αθήνας. Στις παρούσες συνθήκες, ο κ. Γιαμβριάς πιστεύει ότι «οφείλουμε όλοι να προσαρμοστούμε και να βοηθήσουμε όσο μπορούμε, ο καθένας από τη θέση που υπηρετεί, ώστε να μην υπάρξει καμία αύξηση στην τιμή του προσφερόμενου αγαθού που διαθέτουμε και προσφέρουμε (υλικού ή άυλου), αλλά παράλληλα ούτε και μείωση στην ποσότητα ή έκπτωση στην ποιότητά του».
Υπενθυμίζοντας ότι ο «Παρνασσός» είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός και στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αφιλοκερδή προσφορά πλήθους μορφωμένων ανθρώπων, αναφέρεται με λεπτομέρειες στο πυκνό πρόγραμμα της επόμενης σεζόν: εξαιρετικού ενδιαφέροντος διαλέξεις σε ποικίλους τομείς από διακεκριμένους επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό προσφέρονται δωρεάν κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς και είναι ανοιχτές για όλους όσοι επιθυμούν να τις παρακολουθήσουν.
Επίσης, συναυλίες υψηλού επιπέδου, πολλές από τις οποίες αποτελούν συνεργασία μεταξύ του «Παρνασσού» και άλλων πολιτιστικών φορέων, όπως για παράδειγμα με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και την Καμεράτα του ΜΜΑ ή το εξαιρετικό μουσικό Φεστιβάλ «Γύρω από το πιάνο», έχουν προγραμματισθεί για τη νέα περίοδο με ιδιαίτερα χαμηλό εισιτήριο και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και με ελεύθερη είσοδο για το φιλόμουσο κοινό.
«Τέλος, σχεδιάζουμε για τα επόμενα τρία χρόνια μια σειρά από εικαστικές εκθέσεις διακεκριμένων καλλιτεχνών με ελεύθερη είσοδο για το κοινό». Και καταλήγει: «Ο «Παρνασσός» δεν έχει τη δυνατότητα να βελτιώσει την οικονομική πλευρά των ανθρώπων ούτε να σταματήσει τις όποιας μορφής αντιδράσεις συμβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας. Εχει όμως τη δυνατότητα να βελτιώσει την ποιότητα ζωής όσων πολιτών το επιθυμούν μέσα από το σύνολο των δραστηριοτήτων του».
«Ιντεάλ»
Δώρο ο ΦΠΑ
Το ιστορικό εστιατόριο της Αθήνας συμπληρώνει του χρόνου 90 χρόνια ζωής και εξακολουθεί να επιβιώνει παρά τις κακουχίες του αθηναϊκού κέντρου. Ο κ. Σπύρος Βλασσόπουλος, ένα από τα αδέλφια Βλασσόπουλου που διαχειρίζονται σήμερα την οικογενειακή επιχείρηση, δείχνει αποφασισμένος να μην καταθέσει τα όπλα. «Δεν είναι καθόλου εύκολες εποχές, μας έχουν τσακίσει οι διαδηλώσεις, το απροσπέλαστο κέντρο, οι απεργίες, πριν τα ταξί. Αλλά θα υπερασπιστούμε τη δουλειά μας και το κέντρο της πόλης μας, δεν το βάζουμε κάτω». Η κρίση στο «Ιντεάλ» αποτυπώνεται πιο αδρά στη μείωση κατά 30% της βραδινής πελατείας. «Ευτυχώς, τα μεσημέρια κρατάμε αρκετά καλά». Οσο για τον χειμώνα που έρχεται, «θα κάνουμε δώρο στους πελάτες μας αύξηση του ΦΠΑ στο 23%. Θα κρατήσουμε «παγωμένες» τις τιμές μας, όπως το κάναμε τα τελευταία τρία χρόνια».
Δήμος Αθηναίων
Επιστράτευση δυνάμεων
Τις πολιτιστικές υποδομές του Δήμου Αθηναίων θα τις ζήλευαν πολλοί. Δεν αναφερόμαστε στη γνωστή «Τεχνόπολη» στο Γκάζι. Πνευματικό Κέντρο στην οδό Ακαδημίας, νέα Δημοτική Πινακοθήκη στο Μεταξουργείο, Κέντρο Τεχνών στο πάρκο Ελευθερίας, μεγάλο θέατρο στον Αγιο Σώστη κ. ά. Στις αρχικές εξαγγελίες της νέας διοίκησης γινόταν λόγος για στήριξη και αξιοποίηση των βασικών δομών του Πολιτισμικού Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων, την ποιοτική τους αναβάθμιση και το άνοιγμά τους προς την πόλη και τους πολίτες.
Ο τελικός στόχος ήταν κάθε χώρος να αποκτήσει δική του ταυτότητα. Το Πνευματικό Κέντρο να γίνει ένας πυρήνας για την αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της πόλης. Η Δημοτική Πινακοθήκη να γίνει σύγχρονο εικαστικό Κέντρο και μοχλός ανάπτυξης στο Μεταξουργείο. Η Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη ν’ ανοίξει τις πόρτες της για τον λαό της Αθήνας και ν’ αποτελέσει πολιτιστικό κέντρο για τις περιοχές γύρω από τον Σταθμό Λαρίσης (Αγ. Παύλος, Κολωνός κ. λπ.). Το Κέντρο Τεχνών στο Πάρκο Ελευθερίας να είναι κέντρο για τις σύγχρονες τέχνες και τεχνολογία. Το «Μελίνα» στη γέφυρα Πουλοπούλου να αποτελέσει κέντρο νέων καλλιτεχνών σε συνάρτηση με το Γκάζι, το Θησείο, τα Πετράλωνα. Ο σχεδιασμός ισχύει, μας λέει η πρόεδρος του Οργανισμού κ. Αννα Φιλίνη. Αλλά στα πιο άμεσα σχέδια είναι ένα δίμηνο εκδηλώσεων για τα παιδιά, με αφορμή το άνοιγμα των σχολείων και η συνέχιση των συναυλιών της Φιλαρμονικής του Δήμου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στον Εθνικό Κήπο.