Αν είστε διευθυντής εφημερίδας στη σκηνή ή στην οθόνη, είστε πολύ συχνά νευρικός, φωνακλάς και με υπομονή που εύκολα εξαντλείται.
Μικρά προβλήματα, μεγάλα προβλήματα, όλα τα προβλήματα σας ενοχλούν. Οι προθεσμίες. Το προσωπικό που δεν ανταποκρίνεται. Ενας ρεπόρτερ-ταξιτζής που επιμένει να σας φωνάζει «αφεντικό».
Ισως όμως να μην υπήρξε ποτέ αρχισυντάκτης με τόσο σπασμένα νεύρα όσο ο Τζέι Τζόνα Τζέιμσον, ο θορυβώδης επικεφαλής της εφημερίδας The Daily Bugle στο μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ «The Spider-Man: Turn Off the Dark», για τον οποίο οι αφορμές εκνευρισμού έχουν επεκταθεί από τις γραμματοσειρές και τους τίτλους μέχρι τις πολλές παγίδες του χρόνου και της τεχνολογίας.
«Πολεμάμε τους μπλόγκερ! Πολεμάμε το Ιντερνετ! Πολεμάμε το φέισμπουκ! Είμαστε μια ημερήσια εφημερίδα σ’ ένα κόσμο όπου ειδήσεις κυκλοφορούν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά μέρες τη βδομάδα!», φωνάζει στο προσωπικό του. «Είμαστε δεινόσαυροι!»
Στην πραγματικότητα, εξίσου απηρχαιωμένη με τις εφημερίδες σήμερα είναι και η μυθοπλαστική περιγραφή του σκληροτράχηλου εκδότη, που ενίοτε ερμηνεύεται σαν ένας τύπος που συνεχώς γαβγίζει χωρίς να δαγκώνει και άλλοτε σαν ένας αδιόρθωτος δολοπλόκος. Αν θέλετε να μάθετε σε ποιο στρατόπεδο κατατάσσεται ο Τζέιμσον, προσέξτε τη δεύτερη πράξη, όπου ο ηθοποιός που τον ερμηνεύει, ο Μάικλ Μαλχέρεν, βουτάει μερικά νομίσματα από το κουτί όπου μια καλόγρια μαζεύει λεφτά για τους φτωχούς.
Ο Μαλχέρεν είπε ότι η σκηνοθέτις του μιούζικαλ, η Τζούλι Τέιμορ, είδε τον ήρωα όχι τόσο σαν έναν εκκεντρικό, αλλά σαν έναν αγριάνθρωπο. «Εχει θηριώδη όρεξη για ειδήσεις», λέει ο ηθοποιός.
Ολοι έτσι δεν είναι; Με πρώτο στη σειρά τον Γουόλτερ Μπερνς, ο οποίος χειρίζεται με αδίστακτη πονηριά την κορυφαία ρεπόρτερ του, τη Χίλντι Τζόνσον, στην «Πρώτη σελίδα», το εμβληματικό εκείνο πορτρέτο του δημοσιογραφικού επαγγέλματος που σκιαγράφησαν ο Μπεν Χεκτ και ο Τσαρλς Μακάρθουρ το 1928 και ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ τελευταία φορά το 1986.
Στην οθόνη, η Ελεν Μίρεν μας δείχνει ότι οι γυναίκες αρχισυντάκτες μπορούν να είναι εξίσου άπληστες για αποκλειστικότητες, καθώς την βλέπουμε να πιέζει αφόρητα τον Ράσελ Κρόου στην ταινία «State of Play» (2009). Σε τέσσερις ταινίες «Σούπερμαν», από το 1978 έως το 1987, ο Πέρι Γουάιτ, ερμηνευμένος από τον Τζάκι Κούπερ, παρουσίασε το δικό του είδος απληστίας για «λαβράκια», όπως έκανε και ο Τζέισον Ρόμπαρτς ενσαρκώνοντας ένα πραγματικό αρχισυντάκτη, τον Μπεν Μπράντλεϊ, στο «Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου» (1976).
«Παιδιά, σίγουρα είστε πολύ κουρασμένοι, έτσι;», λέει στους ρεπόρτερ του, τον Μπομπ Γούντγουορντ (Ρόμπερτ Ρέντφορντ) και τον Καρλ Μπερνστάιν (Ντάστιν Χόφμαν), οι οποίοι βρίσκονται επί τα ίχνη του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ. «Εντάξει, λοιπόν, πηγαίνετε σπίτι σας και κάντε ένα ωραίο ζεστό μπάνιο. Ξεκουραστείτε – 15 λεπτά. Και μετά, βάλτε πάλι μπρος τη μηχανή. Βρισκόμαστε κάτω από μεγάλη πίεση, αλλά εσείς μας φέρατε εκεί. Τίποτα δεν διακυβεύεται, εκτός από το Σύνταγμα, την ελευθερία του Τύπου, ίσως και το μέλλον της χώρας».
Ο Τζέιμσον του «Σπάιντερμαν» δεν έχει τόσο ευγενή κίνητρα. Σε μια παράσταση τόσο εστιασμένη σε ακροβατικά πετάγματα και περίτεχνα σκηνικά, ο Τζέιμσον, ή Τζέι-Τζέι όπως τον λένε, ένα πράγμα μόνο θέλει: φωτογραφίες του Σπάιντερμαν, κατά προτίμηση κάποιες που να τον δείχνουν σε ύποπτα τετ-α-τετ με τον Green Goblin.
«Μη γυρίσεις πίσω με άδεια χέρια, Πάρκερ, γιατί θα σ’ απολύσω», φωνάζει κάποια στιγμή στον Πίτερ Πάρκερ, τον νεαρό φωτογράφο που διαθέτει το φοβερό ταλέντο να συλλαμβάνει με τον φακό του τον άνθρωπο-αράχνη εν δράσει.
Στην πραγματική ζωή, οι αίθουσες σύνταξης είναι πιο ήσυχες σήμερα, ακόμα και στα ταμπλόιντ. Οι ρεπόρτερ τρώνε σαλάτες και δεν καπνίζουν ούτε ουρλιάζουν. Ο Τζέι-Τζέι ανήκει σε μια εποχή όπου οι γραφομηχανές κροτάλιζαν και οι δημοσιογράφοι συχνά έκρυβαν μπουκάλια ουίσκι στα συρτάρια τους. Το μιούζικαλ, ωστόσο, εκτυλίσσεται σε μια εποχή εισβολής του Ιντερνετ, ένας αναχρονισμός που δεν πρέπει να ενοχλεί και πολύ τους θεατές που πάνε να δουν έναν άνθρωπο ο οποίος φοράει μπλε και κόκκινο κοστούμι και μετατρέπεται σε αράχνη.
Εχουν υπάρξει, βέβαια, πολύ πιο σοβαρές εκδοχές της σχέσης διευθυντή – ρεπόρτερ στη σκηνή. Το έργο της Τρέισι Σκοτ Ουίλσον «The Story» (2003) διερευνούσε πώς τα φυλετικά ζητήματα επηρεάζουν αυτή τη σχέση, σε ένα σκηνικό σενάριο που είχε ομοιότητες με την υπόθεση της Τζάνετ Κουκ το 1980, όταν ένας ρεπόρτερ της «Ουάσιγκτον Ποστ» αποκαλύφθηκε ότι είχε βγάλει από το μυαλό του ένα βραβευμένο ρεπορτάζ.
Τους επόμενους μήνες, δύο καινούργια έργα με επίκεντρο εφημερίδες πρόκειται να ανέβουν στη Νέα Υόρκη. Το έργο «The Wood», του Νταν Κλόρες, εστιάζει στη ζωή του Μάικ Μακ Αλαρι, του βραβευμένου με Πούλιτζερ αρθρογράφου με το τσιγκελωτό μουστάκι, ο οποίος με τη σειρά του μοιάζει σαν να βγήκε μέσα από την «Πρώτη σελίδα». Οπως λέει ο συγγραφέας, το έργο εξετάζει μεταξύ άλλων τη σχέση του Μακ Αλαρι με τους αρχισυντάκτες του. «Είναι μια σχέση που πρέπει να οικοδομείται στον αμοιβαίο ζήλο, την αγάπη για τη νίκη, την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό».
Τον Ιανουάριο, το έργο «CQ/CX» του Γκέιμπ Μακίνλεϊ, το οποίο θυμίζει το σκάνδαλο με το επινοημένο ρεπορτάζ του Τζέισον Μπλερ στους «Νιου Γιορκ Τάιμς», θα αρχίσει να παίζεται στο Atlantic Theater. Ο Μακίνλεϊ, ο οποίος εργάστηκε κάποτε στους «Τάιμς», λέει ότι οι αρχισυντάκτες που περιγράφει αποτελούν σύνθεση διαφορετικών πραγματικών προσώπων, αλλά μερικά χαρακτηριστικά τους θυμίζουν ανθρώπους που διηύθυναν τους «Νιου Γιορκ Τάιμς» τα χρόνια πριν από την παραίτηση του Τζέισον Μπλερ, το 2003.
Ο άλλος τύπος διευθυντή, με αριστοκρατική εμφάνιση, παπιγιόν και τιράντες
Μια εμβληματική εικόνα διευθυντή εφημερίδας είναι εκείνη του Σπάντλινγκ Γκρέι στο έργο «The Paper» (1994): ένας τύπος με αριστοκρατική εμφάνιση, παπιγιόν και τιράντες, που διευθύνει τη (φανταστική) «Νιου Γιορκ Σέντινελ». Από τη μεριά του, στον ρόλο του Τζέιμσον, ο Μάικλ Μαλχέρεν εμφανίζεται μ’ ένα εξωφρενικό ριγέ κοστούμι και παχύ μουστάκι.
Ο 54χρονος ηθοποιός, ο οποίος κέρδισε μια υποψηφιότητα για βραβείο Τόνι το 2000 ερμηνεύοντας ένα γκάγκστερ στο «Kiss Me Kate», έχει στην ευθύνη του την κωμική διάσταση του «Σπάιντερμαν», μαζί με τον Πάτρικ Πέιτζ που παίζει το «πράσινο γκόμπλιν». Οπως είπε, δεν χρειάστηκε να μελετήσει σε βάθος τον ρόλο γιατί είχε αρκετή εμπειρία από δουλειά σε εφημερίδες στα πολύ νεανικά του χρόνια στη Φιλαδέλφεια. Εχει επίσης επισκεφθεί τα γραφεία της «Νιου Γιορκ Ποστ», μία φορά για τα γυρίσματα ενός επεισοδίου του «Νόμος και Τάξη» και τη δεύτερη για να συναντήσει τον Μακ Αλαρι.
Ο επιφανής αρθρογράφος, ο οποίος πέθανε το 1998, είχε γράψει πολλές φορές σημειώνοντας πόσο άδικη ήταν η δίωξη του Τζον Μαλχέρεν, αδελφού του ηθοποιού, ενός χαρισματικού χρηματιστή της Γουόλ Στριτ ο οποίος καταδικάστηκε για απάτη, αλλά αθωώθηκε στο εφετείο.
«Εγραψε ότι δεν υπήρχε βάση για την άσκηση δίωξης», λέει ο ηθοποιός για τον αρθρογράφο. «Ηταν έντιμος και ευθύβολος». Ο, τι κι αν έκανε ο Μακ Αλαρι για τον αδελφό του Μαλχέρεν, οι σημερινοί συνάδελφοί του που ασχολούνται με την κριτική θεάτρου δεν έδειξαν συμπάθεια στο έργο όπου παίζει. Λίγα μιούζικαλ έχουν υποστεί την κριτική αποδοκιμασία που υπέστη ο «Σπάιντερμαν». Το ταμείο δεν επηρεάστηκε, ωστόσο, ούτε και ο Μάικλ Μαλχέρεν. «Ας γράφουν ό, τι θέλουν», είπε. «Εμείς απλώς θα προχωρήσουμε».