ΘΑΝΑΣΗΣ ΔΡΙΤΣΑΣ
Η ασθένεια της υγείας
εκδ. Παπαζήσης
Το βιβλίο του καρδιολόγου Θανάση Δρίτσα με τίτλο «Η ασθένεια της υγείας» περιέχει επιλογή από επίκαιρα άρθρα και κείμενα του συγγραφέα τα οποία έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα ή ηλεκτρονικά ΜΜΕ την τελευταία πενταετία. Η πλειονότητα των κειμένων σχολιάζει τρέχοντα ζωτικά προβλήματα του χώρου της υγείας και αποπνέει την πεποίθηση του συγγραφέα ότι η υγειονομική περίθαλψη έχει πλέον εκτραπεί από την ιδεολογική της αποστολή που είναι η υπηρεσία του πάσχοντος ανθρώπου. Τα διογκούμενα οικονομικά συμφέροντα έχουν μετατρέψει τον ασθενή σε αντικείμενο στυγνής εκμετάλλευσης και έχουν τροποποιήσει τον χαρακτήρα της περίθαλψης από «ασθενο-κεντρικό» σε «ιατρο-κεντρικό» αλλά οπωσδήποτε όχι ανθρωποκεντρικό. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο πρόσφατο σκάνδαλο της γρίπης των χοίρων (Η1Ν1) όπως και σε ζητήματα συστηματικής χορήγησης φαρμάκων σε κλινικά υγιείς πληθυσμούς. Στο βιβλίο τονίζεται ότι η ιατρική επιστήμη έχει πλέον συνδεθεί απόλυτα με την κοινωνία της αγοράς φαρμακευτικών προϊόντων και έχουν ιατροποιηθεί στην εποχή μας φυσιολογικές ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η γέννηση, η εγκυμοσύνη και ο θάνατος.
Είναι η ασθένεια που επιδεινώνει την υγεία; Είναι το σύστημα υγείας με τη διαφθορά του και την έλλειψη αρχών που επιδεινώνει την υγεία; Είναι μήπως οι γιατροί, οι μάνατζερ και οι καθηγητές που θέλουν ένα αρρωστημένο σύστημα υγείας; Ο Θανάσης Δρίτσας που είναι καρδιολόγος στο Ωνάσειο ΚΚ, συνθέτης, κοινωνικός επιστήμονας και πάνω από όλα σύγχρονος στοχαστής προσπαθεί να δώσει μια απάντηση στα ερωτήματα αυτά, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της διεπιστημονικής προσέγγισης για να αναλύσει το πολυσύνθετο φαινόμενο της «Ασθένειας της Υγείας». Ο Δρίτσας χρησιμοποιεί τεκμηριωμένα επιχειρήματα κάνοντας πολλές αναφορές στα πλέον έγκυρα επιστημονικά περιοδικά της Ιατρικής Επιστήμης και των Κοινωνικών Επιστημών όπως το New England Journal of Medicine, το Lancet, to British Medical Journal, το Circulation και άλλα. Ο Δρίτσας επιλέγει την ιστορική ανάλυση των νόσων για να φθάσει στο σήμερα χρησιμοποιώντας την ιστοριογραφία, την επιδημιολογία, την κοινωνική επιδημιολογία και θέτει το ερώτημα ποια ήταν τα αίτια που οδήγησαν στη σημερινή ασθένεια της υγείας; Οι λοιμώδεις ασθένειες τις διαφθοράς, της ανικανότητας, και της αναξιοκρατίας, μεταδίδονται με ταχύτητα ανάμεσα στους «δικούς μας», μολύνοντας ταυτόχρονα το πολιτικό, το οικονομικό και το κοινωνικό μας σύστημα.
Η υγειονομική περίθαλψη στην Ελλάδα εξετάζεται ως ιατροκεντρικό, ασθενοκεντρικό, και ανθρωποκεντρικό φαινόμενο. Ο συγγραφέας θεμελιώνει με αδιάσειστα επιχειρήματα ότι:
1) Οι «αλεξιπτωτιστές – φοιτητές» από βαλκανικά πανεπιστήμια (π.χ. Ρουμανία, Βουλγαρία κ.λπ.) γόνοι κυρίως καθηγητών των ιατρικών σχολών εξελίχθηκαν ταχύτατα σε πανεπιστημιακούς θώκους με τις δημοσιεύσεις των «άλλων συνεργατών».
2) Το Κόμμα επίσης φρόντισε, μετά τη μεταπολίτευση, για την γρήγορη εξέλιξη των γιατρών σε επιμελητές και διευθυντές κλινικών με «συντροφικά κριτήρια» αποκλείοντας, απαξιώνοντας, αποδοκιμάζοντας και ωθώντας σε ηρωική έξοδο από τη χώρα μας όλων εκείνων των «εγκεφάλων – επιστημόνων» που διέπρεψαν αργότερα στο εξωτερικό.
Επιδείνωση
Το σύνθημα «Οχι οι ικανότεροι αλλά τα δικά μας παιδιά» συνέβαλε στην ιδιωτικοποίηση, στη διαφθορά, στην αναποτελεσματικότητα και τελικά στην «επιδείνωση» της υγείας του ελληνικού πληθυσμού. «Είναι βέβαιο», υποστηρίζει ο Δρίτσας, «ότι η υγεία του ελληνικού πληθυσμού θα επιδεινωθεί αφού έχει παραδοθεί σε χέρια γιατρών που γενικά συνδυάζουν μέτριες ικανότητες με διεφθαρμένο ήθος». Επίσης επισημαίνει ότι «Η αριστεία και η δημιουργικότητα είναι κάπου κρυμμένη κάτω από τα σκονισμένα και άχρηστα κομματικά λάβαρα της μεταπολίτευσης».
Οπως ο ιατρός Αντον Παύλοβιτς Τσέχωφ περιέγραψε ανάγλυφα τον κοινωνικό ξεπεσμό, και τη μελαγχολία της ρωσικής κοινωνίας, έτσι και ο καρδιολόγος Θανάσης Δρίτσας με τη μουσικότητα των στίχων του περιγράφει το πρελούδιο της ασθένειας της υγείας. Επίσης χρησιμοποιεί το «παραμύθι» για να περιγράψει γλαφυρά και ζωντανά τα παράδοξα και τα ποταπά του συστήματος υγείας της χώρας μας, της κοινωνίας μας και του πολιτικού μας συστήματος. Τελικά ο επιστήμονας, ως αφηγητής θεραπευτής που χρησιμοποιεί αυτοσχέδια παραμύθια και δραματοθεραπείες ίσως μπορέσει να επιφέρει την πολυπόθητη Αριστοτελική κάθαρση από τις ασθένειες της σύγχρονης κοινωνίας μας.
* Ο κ. Γιάννης Ν. Υφαντόπουλος είναι καθηγητής Οικονομίας και Πολιτικής Υγείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.