ΝΤΕΝΙΣ ΚΕΛΛΥ
Τα ορφανά
σκην.: Β. Θεοδωρόπουλος
Θέατρο: Νέου Κόσμου
Ανάμεσα στις πολλές, φετινές επαναλήψεις έργων (λόγω ανασφάλειας και οικονομικής δυσπραγίας) υπάρχουν κάποιες, που λόγω θέματος αποκτούν εκ των πραγμάτων εξελικτική δυναμική κι επικαιρότητα. Καθώς ταυτίζονται με τα ιλιγγιωδώς καταρρέοντα και συμβαίνοντα γύρω μας, αποκτούν ολοένα νέες πτυχές ενδιαφέροντος κι επιτρέπουν κριτικές προσθήκες. Ενα από τα έργα αυτά είναι «Τα ορφανά» του Ντένις Κέλλυ, που επαναλαμβάνεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου για τέσσερις ακόμα μήνες. Σε μια χρονική απόσταση δέκα δραματικών μηνών από την πρώτη παρουσίαση, η ίδια παράσταση ανοίγεται σε καινούργιους προβληματισμούς.
Θυμίζω την υπόθεση: Σε λευκό, ψυχρό δωμάτιο -ορφανό από ταυτότητες ενοίκων- ένα νεαρό ζευγάρι μεσοαστών, η Ελεν και ο Ντάννυ, γιορτάζουν μ’ ένα δείπνο την εγκυμοσύνη της Ελεν στο δεύτερο παιδί τους. Πριν βάλουν την πρώτη μπουκιά στο στόμα εμφανίζεται στη πόρτα ο αδελφός της Ελεν, Λίαμ, με ματωμένα ρούχα. Το δείπνο τινάζεται στον αέρα, αλλά μαζί του τινάζονται στον αέρα μια-μια και οι αντιφατικές δικαιολογίες του ψυχοπνευματικά διαταραγμένου Λίαμ.
Από δήθεν αρωγός σε μαχαιρωμένο νεαρό, πεσμένο εκεί κοντά στην υποβαθμιζόμενη κι επικίνδυνη γειτονιά τους, αποδεικνύεται δράστης απρόκλητης επίθεσης, τραυματισμού και βασανισμού ενός Πακιστανού, τον οποίο, δεμένο στον κήπο του ρατσιστή-νεοναζί φίλου του, έχει αφήσει να αιμορραγεί.
Από την εμφάνιση του Λίαμ μέχρι την αποκάλυψη της ενοχής του περνά το πρώτο μέρος του έργου με βασανιστικούς, συναισθηματικούς κλυδωνισμούς ανάμεσα στο ζευγάρι. Η Ελεν, με το άχθος του προβληματικού αδελφού να την τσακίζει υπόγεια περισσότερο κι από τη βίαιη ορφάνια τους ως παιδιά, δείχνει φαινομενικά ψύχραιμη. Ωστόσο η παθολογική υπερπροστασία, η κεκαλυμμένα υστερική αναζήτηση ελαφρυντικών, η διαρκής μετατόπιση των ορίων της ανοχής στην ενοχή του Λίαμ φανερώνουν σοβαρή ψυχική εκτροπή και της ίδιας. Ο αδελφός της βρίσκεται στο μπάνιο κι εκείνη περιμένει από τον Ντάννυ την άδεια να του δώσει μια δική του μπλούζα, που τελικά θα είναι μία από τα άπλυτα. Η Ελεν πιέζει συναισθηματικά τον λίγο ατομιστή, έντρομο, νομοταγή, συντηρητικό Ντάννυ, από τον οποίο εκμαιεύει την υπόσχεση να μην ειδοποιήσει την αστυνομία. Ολα για χάρη της οικογένειας.
Αργότερα, φθάνει να οδηγήσει τον Ντάννυ στην όχι μόνο παθητική αλλά κι ενεργητική συνενοχή, στέλνοντάς τον να τρομοκρατήσει το θύμα για να κρατήσει το στόμα του κλειστό. Η τελευταία δικαιολογία του Λίαμ, πως στο πρόσωπο του Πακιστανού αναγνώρισε νεαρό που πρόσφατα είχε απειλήσει τον Ντάννυ και συστηματικά χυδαιολογεί εις βάρος της Ελεν, καταρρίπτεται.
Οταν ο Ντάννυ με κουκούλα στο κεφάλι σπεύδει νύχτα να τρομοκρατήσει τον Πακιστανό, διαπιστώνει δύο πράγματα: Πως δεν πρόκειται για νεαρό, αλλά για εργαζόμενο άνδρα οικογενειάρχη και πως η βία που ο ίδιος άσκησε με πρωτοφανή ζήλο, του αποκάλυψε έναν άγνωστο, τρομακτικό εαυτό.
Μαθαίνοντας η Ελεν την τελική αλήθεια, διώχνει τον Λίαμ από το σπίτι κι αρπάζεται από την ψευδή παρηγοριά μιας νέας ζωής με τον Ντάννυ και τα παιδιά τους. Προηγούμενες σκέψεις της να μην κρατήσει το δεύτερο παιδί έχουν εξαφανιστεί. Ομως ο Ντάννυ, σοκαρισμένος από την πολυτραυματική εμπειρία, είναι πια εκείνος που δεν θέλει αυτό το παιδί, δεν θέλει τη συνέχεια αυτής της ζωής.
Η παράσταση
Η σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου επαινέθηκε πέρυσι ιδιαίτερα και είναι πράγματι μια σπουδαία δουλειά. Η μετάφραση της Κοραλίας Σωτηριάδου δεν νομίζω πως εκτιμήθηκε όσο θα έπρεπε αν και είναι άθλος. Ο διαρκώς συγκοπτόμενος λόγος, οι μετέωρες φράσεις, το εναλλασσόμενο ιδίωμα, τα εννοούμενα παραλειπόμενα που θέλουν την προετοιμασία τους, ο αυξομειούμενος ρυθμός, ο παρ’ όλ’ αυτά ακέραιος ειρμός, αναδεικνύουν την εξαιρετική γραφή-σπουδή του Κέλλυ, συμπράττουν στη σκηνοθεσία-σπουδή του Θεοδωρόπουλου, οδηγούν τις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών. Οποιος στήσει αυτί σε συζητήσεις σήμερα όλο και περισσότερο αναγνωρίζει αυτόν τον συγκοπτόμενο λόγο που η δραματουργία είχε προαναγγείλει εδώ και χρόνια.
Από τις πραγματικά εξαιρετικές ερμηνείες-σπουδές των τριών ηθοποιών, του Ομηρου Πουλάκη (συνταρακτικού Λίαμ), του Μιχάλη Οικονόμου (τραγικού στην εξέλιξή του Ντάννυ, που μας εμπεριέχει όλους) θα ήθελα να σταθώ στην αποκαλυπτική, για την κατάστασή μας, Ελεν, της χαρισματικής ηθοποιού Μαρίας Κίτσου. Κατόρθωσε να παίζει πολυεπίπεδα και με την ίδια δύναμη κι ευαισθησία, τη συγκρατημένη ένταση, τη σιωπηλή υστερία, τη βουβή απόγνωση, τη γυναικεία γοητεία, την αδελφική έγνοια, τη φρενήρη συγκρότηση ενός στρατηγικού, πανικόβλητου νου. Κατόρθωσε να ξυπνήσει με τη συμπεριφορά της συνειρμούς του σήμερα. Να μας θυμίσει πως το μακροχρόνιο άχθος ενός προβληματικού μέλους της οικογένειας, όπως και το άχθος μιας προβληματικής πολιτικής για χρόνια, μπορεί να μας εκθέσει όλους σε συναισθηματική μόλυνση.