Σε μια περίοδο ταραγμένη, που η πολιτική και η οικονομία αποτελούν και πάλι το βασικό, σχεδόν το αποκλειστικό θέμα συζήτησης, όχι μόνο στα κέντρα λήψης αποφάσεων αλλά και σε κάθε σπίτι, μια σειρά ταινιών που προβάλλονται αυτήν τη σεζόν εμπνέονται από πολιτικά πρόσωπα και φέρνουν την πολιτική και στις κινηματογραφικές αίθουσες.
Η σχέση κινηματογράφου και πολιτικής είναι παλιά. Είτε ως προπαγάνδα, είτε ως καταγγελία, είτε ως σάτιρα, είτε ως τρόπος έρευνας και αναζήτησης, που συχνά αναφέρεται στο παρελθόν, συνδέοντας πρόσωπα και γεγονότα με το παρόν.
Την περασμένη δεκαετία, είδαμε από το Χόλιγουντ πολλές ταινίες που αναφέρονταν στην 11η Σεπτεμβρίου και στον πόλεμο στο Ιράκ. Κοινωνικά δράματα, θρίλερ και πολλά ντοκιμαντέρ προσπάθησαν να αναλύσουν τις συνέπειες αυτού του ιστορικού γεγονότος, χωρίς όμως να καταφέρουν να προσελκύσουν το μεγάλο κοινό, το οποίο δεν θέλησε να ξαναζήσει στην οθόνη μια δυσάρεστη πραγματικότητα.
Και μετά έφτασε η οικονομική κρίση… Στον αμερικανικό κινηματογράφο, οι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ βρήκαν τον τρόπο να εντάξουν αναφορές στην κρίση και στις συνέπειές της στις ζωές των ανθρώπων, σε κάθε είδος ταινίας. Από τις «Φιλενάδες», με ηρωίδα μια ζαχαροπλάστρια που αναγκάστηκε να κλείσει το μαγαζί της, μέχρι ακόμη και το τελευταίο «Transformers» με πρωταγωνιστή έναν «εθνικό ήρωα» που δεν μπορεί να βρει δουλειά, αλλά και το πρόσφατο «Πώς να κλέψετε έναν ουρανοξύστη», όπου μια ομάδα εργαζομένων εκδικείται για τις χαμένες τους οικονομίες από το παιχνίδι ενός μεγαλοχρηματιστή.
Ο Ολιβερ Στόουν, ο οποίος έχει ταυτίσει την καριέρα του με τις πολιτικές βιογραφίες («JFK», «Nixon», «W»), επέστρεψε την περασμένη χρονιά στη Γουόλ Στριτ για να θυμίσει ότι το «Χρήμα ποτέ δεν κοιμάται» και να αναφερθεί για ακόμη μια φορά στα ανεξέλεγκτα και αδίστακτα οικονομικά παιχνίδια. Αυτήν τη χρονιά, αρκετές ταινίες ακολουθούν το δικό του μοντέλο πολιτικής βιογραφίας. Από τις πιο αναμενόμενες ταινίες της χρονιάς είναι η «Σιδηρά κυρία», με τη Μέριλ Στριπ να έχει ουσιαστικά εξασφαλισμένη μια ακόμη υποψηφιότητα, ίσως και το τρίτο της Οσκαρ για την ανατριχιαστική μεταμόρφωσή της σε Μάργκαρετ Θάτσερ.
Πλήθος αντιδράσεων
Ελάχιστοι έχουν δει την ταινία (στην Ελλάδα βγαίνει στα μέσα Ιανουαρίου), όμως η παραγωγή, την οποία υπογράφει σκηνοθετικά η Φίλιντα Λόιντ («Mamma Mia»), έχει προκαλέσει ήδη πλήθος αντιδράσεων. Οι περισσότερες από το στρατόπεδο των Συντηρητικών, που θεωρούν ότι η «προοδευτική» τάξη των κινηματογραφιστών θα έχει στήσει ένα σκληρό και καθόλου κολακευτικό πορτρέτο της Θάτσερ.
Από την άλλη πλευρά, όσοι τη θυμούνται σαν μια απόλυτη πολιτικό, που βρέθηκε απέναντι στους εργαζομένους και τους πολέμησε με σκληρότητα, φοβούνται πως η επιλογή της περιόδου στην οποία αναφέρεται η ταινία, αυτή του πολέμου στα Φόκλαντ, μπορεί να κάνει τη Θάτσερ να φανεί ηρωίδα με πατριωτική στάση. Οπως και να έχουν τα πράγματα, η «Σιδηρά κυρία» έχει καταφέρει να προκαλέσει αρκετό ενδιαφέρον και θόρυβο, τα πρώτα στοιχεία για μια επιτυχία.
Ντι Κάπριο – Χούβερ
Κοντά στη Μέριλ Στριπ, ως υποψήφιος στην κατηγορία α΄ ρόλου πιθανότατα θα βρεθεί ο Λεονάρντο ντι Κάπριο, ο οποίος υποδύεται τον Εντγκαρ Χούβερ στο «J. Edgar» του Κλιντ Ιστγουντ, που θα προβάλλεται στην Ελλάδα την ίδια εβδομάδα με τη «Σιδηρά κυρία». Από τα πρόσωπα που ίδρυσαν το FBI, το 1935, και διευθυντής του έως τον θάνατό του, το 1972, ο Χούβερ μπορεί να μην ήταν επισήμως πολιτικό πρόσωπο, βρισκόταν όμως πίσω και απέναντι από τα πολιτικά πρόσωπα, με ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενες πρακτικές. Η ταινία του -φωτισμένου Ρεπουμπλικανού- Ιστγουντ παρουσιάζει αυτή την ταραχώδη ζωή, δίνοντας έμφαση στην προσωπική ζωή του Χούβερ, στην ομοφυλοφιλία του και τη σχέση του με τον υφιστάμενό του στο FBI Κλάιντ Τόλσον.
Τα πρόσωπα είναι φανταστικά, όμως η εποχή Ομπάμα είναι φανερή στις «Ειδούς του Μαρτίου» του Τζορτζ Κλούνεϊ, που προβάλλονται ακόμη στις αίθουσες. Η περίοδος μπορεί να είναι σύγχρονη, όμως ο Κλούνεϊ ακολουθεί τη γραμμή των πολιτικών ταινιών της δεκαετίας του ’70 για να αναφερθεί στα σκάνδαλα, στις πιέσεις και στα παιχνίδια κάτω από το τραπέζι κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής εκστρατείας. Μόνο που πια δύσκολα εντυπωσιάζουν ως αποκαλύψεις, επειδή θεωρούνται δεδομένα από τους πολίτες που παρακολουθούν.
Σχεδόν απαρατήρητος πέρασε από το ελληνικό κοινό ο «Κατακτητής» του Ξαβιέ Ντιρινζέ, με τον Ντενί Πονταλιντές στον ρόλο του Νικολά Σαρκοζί κατά την περίοδο της ανέλιξής του στην πολιτική σκηνή της Γαλλίας. Γυρισμένη ως πολιτική σάτιρα, η ταινία δεν ήταν ένα ιδιαίτερα κολακευτικό πορτρέτο του Σαρκοζί, όπως το ίδιο, αν όχι περισσότερο, αρνητική αναμένεται να είναι η απεικόνιση της φιλόδοξης Σάρα Πέιλιν στην τηλεταινία του HBO «Game Change» με πρωταγωνίστρια την Τζούλιαν Μουρ. Βασισμένη σε ένα βιβλίο «αποκαλύψεων», η τηλεταινία είναι βέβαιο ότι δεν θα κάνει χάρες στην Πέιλιν, που έχει γίνει πλέον τηλεοπτικό πρόσωπο και αντικείμενο άγριας σάτιρας και από την Τίνα Φέι στο κωμικό σόου «Saturday Night Live». Η ίδια δήλωσε ότι «απλώς θα σφίξω τα δόντια και θα το ανεχτώ».
Σε μια μορφή πέραν της κριτικής πλέον, τον Αβραάμ Λίνκολν, στρέφονται, τέλος, δύο μεγάλα ονόματα του κινηματογράφου. Στην «Υποπτη συνωμοσίας» ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ παρακολουθεί την ιστορία της Μαίρη Σάρατ, της μοναδικής γυναίκας που ενεπλάκη στη δολοφονία του Αμερικανού προέδρου, ενώ ο Στίβεν Σπίλμπεργκ ετοιμάζει για τον Δεκέμβριο του 2012 τον δικό του «Lincoln», μια πιο παραδοσιακή βιογραφία, με πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Ντέι Λιούις σαν έναν Λίνκολν, φιγούρα σταθερότητας και έμπνευσης.