ΕΝΡΙΚΕ ΒΙΛΑ-ΜΑΤΑΣ
Δουβλινιάδα
μτφ.: Νάννα Παπανικολάου
εκδ. Καστανιώτης
Υπάρχουν λογοτεχνικοί ήρωες που πιστεύουν στη λογοτεχνία περισσότερο απ’ ό, τι στη ζωή, με πιο γνωστό και τραγικό παράδειγμα την Εμμα Μποβαρύ. Συνομιλούν διαρκώς με άλλους συγγραφείς, κι οι αναμνήσεις τους είναι συνήθως φράσεις από άλλα μυθιστορήματα, σχόλια και υποσημειώσεις σε σελίδες άλλων βιβλίων.
Ο Ρίβα, εξηντάρης, ανανήψας αλκοολικός, είναι ένας από τους τελευταίους εκδότες που διαβάζουν, ταυτισμένος με τον κατάλογό του όπου φιγουράρουν μερικοί από τους καλύτερους συγγραφείς του προηγούμενου αιώνα. Εγκλωβισμένος στο πέρασμα από την εποχή του Γουτεμβέργιου στην εποχή του Google, έχει μόλις κλείσει τον εκδοτικό του οίκο και βυθίζεται στην κατάθλιψη, ενώ μεταμορφώνεται σιγά σιγά σε «χιχικομόρι» (όρος για τους Γιαπωνέζους εφήβους με εξάρτηση από το Διαδίκτυο). Ενα όνειρο θα τον οδηγήσει στο Δουβλίνο, σ’ ένα ταξίδι-προσκύνημα στη λογοτεχνία και στην εποχή του Γουτεμβέργιου, ένα φόρο τιμής στον Τζέιμς Τζόυς και στον «Οδυσσέα» του. Το ταξίδι θα γίνει τη 16η Ιουνίου, την Bloomsday, μαζί με τρεις φίλους του συγγραφείς, με σκοπό να αναπαραστήσουν την κηδεία του Πάντυ Ντίγκναμ από το έκτο κεφάλαιο του «Οδυσσέα» και να κηδέψουν έτσι την εποχή της τυπογραφίας.
Με μια υποτυπώδη πλοκή, που περιορίζεται σε δύο γέροντες γονείς, τους οποίους συναντά κάθε Τετάρτη και τους αφηγείται τα ταξίδια του, μια αγαπημένη σύζυγο, άρτι προσηλυτισμένη στον βουδισμό, τρεις συγγραφείς-συνταξιδιώτες, για τους οποίους ο Ρίβα ομολογεί ότι χαιρόταν να τους εκμεταλλεύεται οικονομικά, και μια διαρκή απειλή υποτροπής στον αλκοολισμό, που τελικά πραγματοποιείται, το μυθιστόρημα είναι ένας ύμνος στη λογοτεχνία του 20ού αιώνα και σε μια εποχή που τελειώνει, χωρίς μελοδραματισμούς αλλά μ’ ένα υπόγειο μαύρο χιούμορ.
Μόνιμοι σύντροφοι σ’ αυτό το ταξίδι ο Τζόυς αλλά και ο Μπέκετ, σκιές που εμφανίζονται κι εξαφανίζονται μέσα στην ομίχλη του πάντα βροχερού Δουβλίνου.
Συγγραφείς, εκδότες και αναγνώστες κατοικούν τη «Δουβλινιάδα» μαζί με εικόνες από ταινίες (Κρόνενμπεργκ, Αντονιόνι, Λιντς). Σε ένα μυθιστόρημα όπου διαρκώς βρέχει, σε μια παρωδία κατακλυσμού, ο Ρίβα αναζητά αφενός τον ταλαντούχο αναγνώστη και αφετέρου τον ιδιοφυή συγγραφέα που δεν ανακάλυψε κατά την εκδοτική του σταδιοδρομία, εντέλει τον δικό του συγγραφέα. Ο ιδανικός αναγνώστης του ίδιου του Βίλα-Μάτας είναι εκείνος που μοιράζεται με τον συγγραφέα την ίδια αγάπη για τη λογοτεχνία, τις ίδιες λογοτεχνικές αναφορές, ο ιδανικός αναγνώστης της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.