«Τι είναι για σένα η Βικιπαίδεια;». Με αυτήν την ερώτηση ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο στο Διαδίκτυο η προσπάθεια ενημέρωσης του ελληνικού κοινού και διεύρυνσης του περιεχομένου της Βικιπαίδειας, δηλαδή της ελληνικής έκδοσης της γνωστής διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας Wikipedia.
Μέσω των απαντήσεων που έλαβαν και συνεχίζουν να λαμβάνουν οι συντελεστές της δράσης, στην ιστοσελίδα mywikipedia. gr, στο Facebook και το Twitter, σκιαγραφούν το πώς τη χρησιμοποιεί ο κάθε χρήστης, τι του αρέσει και τι όχι, και, κυρίως, ενεργοποιούν την έννοια της ενεργούς εθελοντικής συμμετοχής και της ανοιχτής γνώσης.
Ο εθελοντισμός είναι η λέξη-κλειδί για το γεγονός ότι στη Wikipedia έχουμε μείνει πολύ πίσω! Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: Η αγγλική Wikipedia έχει περισσότερα από 3 εκατομμύρια λήμματα, η ολλανδική πάνω από 1 εκατομμύριο και η πορτογαλική περισσότερα από 700 χιλιάδες, ενώ η ελληνική έκδοση διαθέτει μόλις 69 χιλιάδες. «Ο βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι δεν υπάρχει κουλτούρα εθελοντισμού στη χώρα μας. Επίσης, η εγκυκλοπαίδεια είναι διαδικτυακή και γενικά στις μεγάλες ηλικίες έχουμε χαμηλά ποσοστά χρήσης του Διαδικτύου. Αρα, ενώ προφανώς υπάρχουν λόγιοι άνθρωποι στη Ελλάδα, δυστυχώς δεν έχουν μεγάλη σχέση με το Διαδίκτυο και τον εθελοντισμό για να προσφέρουν. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε αυτήν την καμπάνια», εξηγεί στην «Κ» ο Θόδωρος Κορούνης πρόεδρος της ΕΛΛΑΚ, της μη κερδοσκοπικής εταιρείας ελεύθερου λογισμικού/λογισμικού ανοιχτού κώδικα, που υποστηρίζει όλη αυτήν την προσπάθεια. «Πιστεύουμε ότι η ελληνική γλώσσα θα πρέπει να έχει σημαντική παρουσία στη Wikipedia. Και στην ελληνική αλλά και στην αγγλική και άλλες εγκυκλοπαίδειες θα πρέπει να υπάρχει έντονη παρουσία ελληνικών θεμάτων».
Η καμπάνια είναι συμπληρωματική ως προς τη σύνταξη της Wikipedia, καθώς η Wikipedia είναι μια δράση ανοιχτού λογισμικού, συντάσσεται εθελοντικά. Οποιος συνεισφέρει συστηματικά, διορθώνει ή συντάσσει τουλάχιστον πέντε λήμματα τον μήνα και για έναν χρόνο αδιαλείπτως, αποκτά δικαιώματα και μπορεί να συμμετέχει πιο οργανωμένα στην κοινότητα των βικιπαιδιστών. «Οπως και στα έργα ανοιχτού λογισμικού έτσι και στη Wikipedia διακρίνονται αυτοί που προσφέρουν», σημειώνει ο Θόδωρος Κορούνης. «Είναι ένα σύστημα αξιακό που στηρίζεται στην προσφορά. Στόχος μας είναι να ευαισθητοποιήσουμε όσο πιο πολλούς ενδιαφερόμενους μπορούμε για το τι είναι η Wikipedia, για το ότι είναι έγκυρη και χρήσιμη, και να τους πείσουμε να συνεισφέρουν υπακούοντας στις βασικές αρχές του εγκυκλοπαιδισμού. Οτι δηλαδή ένα λήμμα πρέπει να βασίζεται σε πηγές, τις οποίες φυσικά θα αναφέρει, και ότι πρέπει να είναι ουδέτερο».
Εγκυρότητα και αξιοπιστία
Είναι έγκυρη; Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε σαν εργαλείο εκπαίδευσης σε ένα δημοτικό ή ένα γυμνάσιο σχολείο; Συχνά ερωτήματα σε σχέση με την Wikipedia ζητούν απαντήσεις. «Εχει αποδειχθεί πλέον επιστημονικά με μελέτες που έχουν γίνει με βάση την αγγλική Wikipedia ότι είναι το ίδιο και περισσότερο αξιόπιστη από την Μπριτάνικα», υπογραμμίζει ο Θ. Κορούνης. «Αν θέλετε να μιλήσουμε για έλλειψη δομής σε σχέση με την ελληνική Wikipedia, αυτό το δέχομαι. Οπως και ότι δεν υπάρχει κάλυψη σε όλα τα επιστημονικά πεδία, στη φυσική και τη λογοτεχνία λ. χ., ενώ, υπάρχουν αρκετά λήμματα για την επικαιρότητα. Μου έρχεται στο μυαλό, ας πούμε, το μεγάλο λήμμα για την τηλεοπτική σειρά «Παρά Πέντε». Σε ό,τι έχει να κάνει με ποιοτικό έλεγχο, όμως, γίνεται εξαιρετική δουλειά, με ευθύνη των συντακτών ύλης. Επίσης, στην εκδήλωση με τίτλο: «H Wikipedia στα ελληνικά: από το beta στο ωμέγα» που θα κάνουμε στις 5 Φεβρουαρίου, θα ανακοινώσουμε μια πανελλαδική επιτροπή υποστηρικτών της Wikipedia, ανθρώπων που θέλουν να συνδράμουν ώστε να χρησιμοποιείται ευρύτερα η Wikipedia στην εκπαίδευση».
Στην Αμερική, πάντως, η Wikipedia έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο εκπαίδευσης στα σχολεία. Παρ’ όλο που παραμένει το ερώτημα αν το περιεχόμενο είναι έγκυρο και αν μπορεί να βασιστεί κανείς σ’ αυτό. Η απάντηση των βικιπαιδιστών στους πιο δύσπιστους, είναι πως ένα άρθρο είναι έγκυρο όταν έχει πολλές και καλές πηγές. Σε κάποιο που δεν υπάρχουν πηγές είναι χρήσιμος ένας δεύτερος έλεγχος.
Συντάκτες ύλης
Στην Ελλάδα έχουμε πενήντα ενεργούς διαχειριστές, θα μπορούσαμε να τους πούμε συντάκτες ύλης. Αυτοί είναι οι επώνυμοι συντάκτες. Και είναι εκπαιδευτικοί, εργαζόμενοι σε δήμους, ακόμη και πυροσβέστες, άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές κατηγορίες. Και υπάρχουν και περίπου 200 ενεργοί συγγραφείς. Αυτό που διακρίνει όλους είναι το μεράκι. Ενα καλό άρθρο της Wikipedia έχει κατά μέσο όρο πάνω από 20 χιλιάδες Ελληνες αναγνώστες τον μήνα. Η ελληνική Wikipedia είναι από τα πιο δημοφιλή site στην Ελλάδα. Διαβάζεται από 2,5 εκατομμύρια Ελληνες κάθε μήνα.
Αναπτυξιακές δυνατότητες
Ενα άλλο σημείο στο οποίο στέκονται οι υποστηρικτές αυτής της προσπάθειας, είναι στις αναπτυξιακές δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει η Wikipedia. «Στην αρχή δυσκολεύονται να το καταλάβουν, αλλά μόλις το καταλάβουν εντυπωσιάζονται», λέει ο Θόδωρος Κορούνης και εξηγεί: «Εάν ένας δήμος κινητοποιήσει εθελοντές και βελτιώσει τα λήμματα για την περιοχή του -σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, σημεία φυσικού κάλλους, ιστορικές προσωπικότητες- γράψει καλά άρθρα και τα μεταφράσει σε πέντε βασικές, δημοφιλείς γλώσσες, αυτό σημαίνει πως όποιος αναζητεί κάτι που τον ενδιαφέρει ανά τον κόσμο, θα βγαίνουν τα λήμματα αυτά στη γλώσσα του. Για να κάνει κάποιος δήμος της χώρας μιας διεθνούς επιπέδου καμπάνια χρειάζεται το λιγότερο 200 χιλιάδες ευρώ, ενώ με μια εθελοντική δράση θα έχει αποτέλεσμα ασύγκριτα καλύτερο απ’ όλες τις απόψεις.
Μπορούμε, επίσης, να κάνουμε μια καμπάνια προβολής της χώρας από το υπουργείο Πολιτισμού που θα κοστίσει 1 εκατομμύριο ευρώ και με μια εθελοντική δράση που θα την υποστηρίζουμε συστηματικά μπορούμε να έχουμε πολλαπλάσιο αποτέλεσμα. Νομίζω ότι αντιλαμβάνεστε το όφελος».
Η εκδήλωση «H Wikipedia στα ελληνικά: από το beta στο ωμέγα» πραγματοποιείται στις 5 Φεβρουαρίου στις 11 το πρωί στην Τεχνόπολη στο Γκάζι. Για όποιον ενδιαφέρεται να γίνει βικιπαιδιστής, μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα www. eellak. gr όπου θα ενημερωθεί για τα εργαστήρια εξοικείωσης με τη Wikipedia που θα γίνουν το επόμενο διάστημα, καθώς και την ιστοσελίδα mywikipedia. gr.