ΧΑΡΟΥΚΙ ΜΟΥΡΑΚΑΜΙ
Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για το τρέξιμο
μετ. Βασίλης Κιμούλης
εκδ. Ωκεανίδα
Η απόφαση του Χαρούκι Μουρακάμι να επιδοθεί στο τρέξιμο λαμβάνεται το ίδιο ξαφνικά με την απόφασή του να γράψει ένα μυθιστόρημα όταν, χάριν της λογοτεχνίας, σκέφτεται να βρει έναν τρόπο για να διατηρήσει τη φυσική του κατάσταση μέσα στον χρόνο, προκειμένου να μακροημερεύσει ως μυθιστοριογράφος, να παραμείνει σε φόρμα και να διατηρήσει το ιδανικό του βάρος, όπως γράφει. Αυτό συμβαίνει το 1981· έχει ήδη εκδώσει τα δύο από τα τρία πρώτα μυθιστορήματα της τριλογίας του («Trilogy of the Rat») με εξαιρετική επιτυχία και λογίζεται ως ένας πολλά υποσχόμενος νέος συγγραφέας, εντούτοις, συνεχίζει να διατηρεί με τη σύζυγό του το τζαζ μπαρ «Peter Cat», στο Τόκιο. Η απόφασή του όμως είναι ειλημμένη: πώληση της επιχείρησης και φιλοδοξία να βγάλει το ψωμί του πλέον γράφοντας.
Ισως το αδιαφιλονίκητο προσόν του βιβλίου είναι ο απολύτως προσωπικός, εξομολογητικός και ανυπόκριτος χαρακτήρας του. Ο Μουρακάμι, μέσα από εννέα αυτοβιογραφικά κείμενα για το τρέξιμο και το τρίαθλο, αφηγείται κομμάτια της ζωής του και συσχετίζει αμέσως την ιδιότητα του μυθιστοριογράφου με αυτήν του δρομέα μεγάλων αποστάσεων, ήτοι μαραθωνοδρόμου. Παρέχοντας πλήθος τεχνικών λεπτομερειών και επισημάνσεων για το αγώνισμα, καταγράφοντας, στην κυριολεξία, βήμα βήμα τις εξαντλητικές, πλην αναγκαίες, σχεδόν καθημερινές προπονήσεις του των δέκα χιλιομέτρων και τις συμμετοχές του σε μαραθώνιους ανά τον κόσμο, συνθέτει συγχρόνως την προσωπικότητά του και τον κόσμο του και δηλώνει με ειλικρίνεια την ιδιοσυγκρασία του ως ανθρώπου, ερασιτέχνη δρομέα και μυθιστοριογράφου.
Η υπέρβαση των ορίων, η διάρκεια, η συγκέντρωση, οι συνεχόμενοι στόχοι, ο σωματικός πόνος, το πείσμα, η επίπονη εξάσκηση, η προσπάθεια, η χαρά τού ν’ αγωνίζεσαι, ο δρόμος, το κενό, τα 42.195 μέτρα του μαραθωνίου, η αγωνία του τέρματος, το γέρασμα, η εξασθένηση, αλλά και η έμφαση στον χρόνο τερματισμού και στο γεγονός ότι δεν καταδέχτηκε να περπατήσει ποτέ ενόσω αγωνιζόταν για να κρατήσει δυνάμεις, επανέρχονται συνεχώς από κεφάλαιο σε κεφάλαιο του βιβλίου σε συνάρτηση με την τέχνη του μυθιστορήματος, το ταλέντο, την επινόηση, τη σκληρή, καθημερινή εργασία, τη διάρκεια και τη φύση του επαγγελματία μυθιστοριογράφου. «Απλώς τρέχω. Τρέχω σ’ ένα κενό. Ή, ίσως θα έπρεπε να το θέσω αλλιώς: τρέχω για να κάνω δικό μου το κενό. (…) Καθώς τρέχω λέω στον εαυτό μου να σκεφτεί ένα ποτάμι. Και σύννεφα. Αλλά στην πραγματικότητα δεν σκέφτομαι τίποτα. Το μόνο που κάνω είναι να τρέχω ασταμάτητα μες στο δικό μου, οικείο, χειροποίητο κενό, τη δική μου προσωπική νοσταλγία».
Ο Μουρακάμι συνδέει γεγονότα και τόπους στους οποίους έζησε, έτρεξε ή συνεχίζει να ζει, να επισκέπτεται και να τρέχει, στίχους ροκ τραγουδιών, συγγραφείς και βιβλία, πρόσωπα που συνάντησε, δρομείς που προσπέρασε και τον προσπέρασαν, και εκτενή αποσπάσματα από ημερολόγια αγώνων και άρθρα, σαν αυτό που περιγράφει την κλασική διαδρομή του Μαραθωνίου που έτρεξε κατά μόνας από την Αθήνα μέχρι τον Μαραθώνα, τον καυτό Ιούλιο του 1983. (Εκπληξη, ωστόσο, προκαλεί σε κάποιο σημείο η εσφαλμένη παρατήρησή του ότι ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ έγραψε τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» σε ηλικία μόλις είκοσι ενός ετών -ιδίως όταν ο Μουρακάμι είναι ο μεταφραστής του μυθιστορήματος στα ιαπωνικά-, με επακόλουθο τον εκπληκτικό θαυμασμό που εκδηλώνει εξαιτίας αυτού. Η αλήθεια είναι φυσικά ότι ο Φιτζέραλντ έγραψε τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» στην ηλικία των είκοσι εννέα ετών, το 1925.)
Τέλος, ο Μουρακάμι χαράσσει τη μελλοντική του ταφόπλακα: «Χαρούκι Μουρακάμι 1949-20**, Συγγραφέας (και Δρομέας). Τουλάχιστον, δεν περπάτησε ποτέ».