«Καλλιτεχνικά έργα τα οποία δεν μπορούν να γίνουν κατανοητά αλλά το δικαίωμα ύπαρξής τους(!) απαιτεί διεξοδικές οδηγίες χρήσης, για να κατανοήσει τελικά κανείς το ανόητο και προκλητικό περιεχόμενό τους, από τώρα και στο εξής δεν θα έχουν πρόσβαση στον γερμανικό λαό». Αυτό είναι ένα απόσπασμα μιας ομιλίας του Χίτλερ που εκφώνησε στις 18 Ιουλίου του 1937 – σε μια ελεύθερη μετάφραση μιας γλώσσας υπεροπτικής και ακαλλιέργητης.
Ο Χίτλερ εκφώνησε την ομιλία στο Μόναχο με αφορμή τα εγκαίνια της «Μεγάλης Γερμανικής Εκθεσης Τέχνης», η οποία παρουσίαζε στο κοινό τα αισθητικά ιδεώδη του ναζιστικού καθεστώτος: οικογένειες Αρίων με παχουλά παιδάκια και τροφαντές ξανθές μανάδες, ειδυλλιακά ρομαντικά τοπία, ιστορικές παραβολές, εργάτες αφοσιωμένους στις ιδέες του Φύρερ.
Μια ημέρα αργότερα, λίγο παρακάτω, εγκαινιαζόταν η περιβόητη πλέον έκθεση που περιελάμβανε έργα της αποκαλούμενης από τους ναζί «εκφυλισμένης τέχνης». 650 έργα πρωτοποριακών, μοντέρνων ζωγράφων που είχαν αρπαγεί από 32 μουσεία της χώρας παραδίνονταν στη «δημόσια περιφρόνηση». Τα έργα αποτελούσαν ένα μικρό μόνο δείγμα των χιλιάδων άλλων έργων που αφαιρέθηκαν παράνομα και κατασχέθηκαν από το καθεστώς. Η ιδέα ανήκε στον υπουργό Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκαίμπελς. Στη συνέχεια τα έργα είτε πουλήθηκαν στο εξωτερικό γιατί το καθεστώς χρειαζόταν συνάλλαγμα για να τροφοδοτήσει τη στρατιωτική μηχανή, είτε παραδόθηκαν στην πυρά, είτε παρακρατήθηκαν παράνομα. Η έκθεση με τα έργα της «εκφυλισμένης τέχνης», που ξεκίνησε από το Μόναχο, παρουσιάστηκε σε άλλες δώδεκα γερμανικές πόλεις μέχρι τον Απρίλιο του 1941 και κατάφερε να προσελκύσει τρία εκατομμύρια επισκέπτες. Η είσοδος ήταν φυσικά δωρεάν.
Στους κυνηγημένους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες που εκδιώχθηκαν από τους ναζί είναι αφιερωμένη η έκθεση με τον τίτλο «Το κυνήγι του μοντερνισμού. Απαγορευμένη τέχνη στο Τρίτο Ράιχ» που παρουσιάζει το Μουσείο Τεχνών στο Μίλχαϊμ. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της συνεργασίας πολλών φορέων, αλλά κυρίως του συγκεκριμένου γερμανικού μουσείου και του Διεθνούς Κέντρου Πολιτισμού στην Κρακοβία, στο πλαίσιο του έτους 2011/2012 που είναι αφιερωμένο στην Πολωνία και εορτάζεται στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας.
180 έργα Γερμανών και Πολωνών καλλιτεχνών, όχι μόνο από τον χώρο των εικαστικών αλλά και της λογοτεχνίας, του θεάτρου και της μουσικής, διηγούνται το πιο σκοτεινό κεφάλαιο της σύγχρονης γερμανικής ιστορίας. Οι άνθρωποι με την πιο δημιουργική φαντασία, με το πλέον κριτικό πνεύμα, η πρωτοπορία της Γερμανίας -αλλά και των χωρών που κατείχε- εκδιώχθηκε, βασανίστηκε, εξοντώθηκε. Η Πολωνία πριν από τον πόλεμο θεωρούνταν ότι ανήκε στην πρωτοπορία της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Το απάνθρωπο ναζιστικό καθεστώς διέλυσε τις καλλιτεχνικές ενώσεις, τις βιβλιοθήκες, τους μουσικούς συλλόγους, συνέλαβε και οδήγησε στα κρεματόρια όσους διαφωνούσαν.
Πίνακες πιο γνωστών ζωγράφων όπως των Εμίλ Νόλντε, Μαξ Ερνστ, Ρούντολφ Μπέλινγκ, Εβαλντ Ματαρέ, Αρτουρ Κάουφμαν, αλλά και καλλιτεχνών που δεν είναι σήμερα γνωστοί όπως των Καρλ Ράμπους, Γιούλιους Γκράουμαν, ή Βάλελντιν Νάγκελ δίνουν μια γεύση για την τέχνη που έλεγε ο Χίτλερ ότι παρουσιάζει «κρετίνους, τρομακτικές γυναίκες, άντρες που μοιάζουν πιο πολύ σε ζώα παρά σε ανθρώπους, παιδιά που αν ζούσαν έτσι θα έπρεπε να θεωρηθούν ως κατάρα του Θεού».
Στην έκθεση παρουσιάζονται και έργα που φαινομενικά φαίνονται αθώα. Οπως για παράδειγμα ο πίνακας της Λότε Μπρέχνερ που αναπαριστά μια γυναίκα, η οποία ακούει ένα σαξόφωνο και χορεύει. Τι ύβρις όμως για το καθεστώς! Η γυναίκα φοράει παντελόνι και χορεύει στους ρυθμούς της τζαζ που βγαίνει από ένα σαξόφωνο. Το όργανο αυτό όμως είναι «νέγρικο» άρα απαγορευμένο.