Προ-βολες

1' 47" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα σύντομο ανάγνωσμα, όπως «Οι Αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ» (εκδ. Πατάκη), γίνεται η αφορμή για να ξετυλιχθεί μία μακρά διαδρομή. Επεσε στα χέρια μου μέσα από τη σοδειά των νέων εκδόσεων. Είναι ένα βιβλιαράκι μερικών δεκάδων σελίδων με θέμα την αφήγηση ενός Εβραίου γιατρού της Θεσσαλονίκης, του Μεΐρ Γιοέλ (γεννημένου το 1866), που, μεγάλος πια, στα 1938, δημοσιεύει σε συνέχειες στην εφημεριδα La Action, σε γλώσσα λαντίνο, τις αναμνήσεις του. Οχι τυχαίες αναμνήσεις, αφού αυτές αφορούν τη μετάβαση από τη δεισιδαιμονία στην αποδοχή της επιστήμης.

Το κείμενο μας το προτείνει, άρτια σχολιασμένο, η Ρένα Μόλχο, η ιστορικός στην οποία οφείλουμε μεγάλο ποσοστό της σύγχρονης γνώσης μας για τον ελληνικό εβραϊσμό. Αλλά εκείνο που καθιστά το αυτοβιογραφικό αυτό κείμενο άξιο προσοχής δεν είναι τόσο η αφηγηματική δεινότητα αλλά η ακτινογραφία μιας διαδικασίας εκσυγχρονισμού που ξεκίνησε σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα μέσα του 19ου αιώνα, στη διάρκεια της οποίας οι συνειδήσεις ασπάζονταν τη νεωτερικότητα και τις μεταρρυθμίσεις.

Ο γιατρός Γιοέλ μας λέει ευθέως ότι η εξευρωπαϊσμένη, πολυάριθμη αστική τάξη της Θεσσαλονίκης ήταν νέο φαινόμενο πριν από 130 χρόνια. Και ότι ακόμη και ώς τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο επιζούσε η καχυποψία για τον σπουδαγμένο γιατρό. Οι προλήψεις και ο τσαρλατανισμός ήταν ο κανόνας, τα τέσσερα – πέντε φάρμακα «γιάτρευαν» όλες τις ασθένειες και τα φαρμακεία ήταν βρωμερές αποθήκες.

Επιπλέον, το κείμενο που μας προσφέρει η Ρένα Μόλχο έρχεται να αθροιστεί σε μία μακρά λίστα τίτλων εβραϊκού ενδιαφέροντος, που τα τελευταία 20 χρόνια έχουν πυκνώσει ιδιαίτερα. Οι «Αναμνήσεις του γιατρού Μ. Γιοέλ» είναι ένα κείμενο που ενδιαφέρει για την κοινωνιολογική του παρατήρηση και τη διαχρονική πάλη του ανορθολογισμού με τον ορθολογισμό. Καθώς χρονικά προηγείται του Ολοκαυτώματος, το χρονικό αυτό εμπλουτίζει τη γνώση μας για μια περιοχή έξω από την εμπειρία των τραυματικών μαρτυριών, μεγάλος αριθμός των οποίων έχουν δει το φως τα τελευταία χρόνια (Ανδρέας Σεφιχάς, Ερρίκος Σεβίλιας, Μάρη-Αλβο Μπενβενίστε, Ερικα Κούνιο, Νίνα Ναχμία κ.ά.).

Ερχεται, δηλαδή, να προστεθεί στη σωρευμένη γνώση για την προπολεμική Θεσσαλονίκη, μακριά όμως από τη λαϊκιστική και εύκολη ρητορεία της «πολυπολιτισμικότητας», καθώς οι μαρτυρίες αυτές επιβεβαιώνουν ότι η Θεσσαλονίκη ήταν πάνω απ’ όλα «πατρίδα» με μία έννοια λίγο – πολύ κοινή για όλους.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή