Το «χρήμα και οι Ελληνες» με το βλέμμα ενός Γερμανού

Το «χρήμα και οι Ελληνες» με το βλέμμα ενός Γερμανού

5' 7" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η κρίση οδηγεί μέρος του πληθυσμού στην εξαθλίωση, αποτελεί μοναδική ευκαιρία για μια καινούρια αρχή, αναγκάζει τους νέους να εγκαταλείψουν τον τόπο τους, μας υπενθυμίζει πόσο σημαντική είναι η αλληλεγγύη, οφείλεται στη διαφθορά του πολιτικού συστήματος, είναι συνέπεια της απληστίας όλων μας, θα ξεπεραστεί αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας, μπορεί να επιλυθεί μόνο με βίαιη ανατροπή… Ο ένας μετά τον άλλο, οι «πρωταγωνιστές» της διαδικτυακής ταινίας του Φλόριαν Τάλχοφερ και του Ινστιτούτου Γκαίτε με τίτλο «Το χρήμα και οι Ελληνες» καταθέτουν τις απόψεις τους για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα του σήμερα, εικάζουν για τις αιτίες της κρίσης, κάνουν προβλέψεις για το μέλλον ή προτείνουν ευφάνταστες λύσεις. Είναι άνεργοι, ταξιτζήδες, συνδικαλιστές, έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες, πολιτικά πρόσωπα: Στα πρότζεκτ του Γερμανού κινηματογραφιστή και καλλιτέχνη δεν υπάρχουν «πρώτοι και δεύτεροι ρόλοι», αφού κανένας δεν αντιμετωπίζεται ως πιο «ειδικός» από τους άλλους. «Εχουμε όλοι τον ίδιο εγκέφαλο», υποστηρίζει όλο ενθουσιασμό. «Οι άνθρωποι είναι ευφυέστατοι», συνεχίζει, πεπεισμένος ότι ένας οδηγός ταξί μπορεί να έχει εξίσου βαθιά αντίληψη της κοινωνικής πραγματικότητας με έναν καθηγητή πανεπιστημίου – αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος έκφρασης, το λεξιλόγιο, ο βαθμός εξοικείωσης με συγκεκριμένες έννοιες.

143 κλιπάκια

Στα τέλη του περασμένου έτους και τις αρχές του τρέχοντος, ο Φλόριαν Τάλχοφερ και η Ελληνίδα συνεργάτιδα και φίλη του Ελισάβετ Αγγου ταξίδεψαν στην Ελλάδα και πραγματοποίησαν σειρά συνεντεύξεων με τους ανθρώπους, που συναντούσαν τυχαία στη διαδρομή – Ελληνες αλλά και Γερμανοί, που εμφανίζονται μπροστά στην κάμερα με φόντο εξίσου τυχαίες τοποθεσίες: Η οδός Πανεπιστημίου έξω από το παράθυρο ενός ταξί, ένα μπαλκόνι στη Θεσσαλονίκη, οι Πρέσπες, μία λαϊκή αγορά, ένα κλειστό εργοστάσιο στον Βόλο, μία συνεδριακή αίθουσα.

Με εξαίρεση δύο συναντήσεις με Ελληνες πολιτικούς, οι οποίες έπρεπε να κανονιστούν εκ των προτέρων, πρόκειται για αυθόρμητες συζητήσεις, χωρίς προκαθορισμένες ερωτήσεις ή τυποποιημένα συμπεράσματα. Στη συνέχεια, οι βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις αναρτήθηκαν στο Διαδίκτυο, χωρισμένες σε 143 κλιπάκια διάρκειας λίγων λεπτών. Οι επισκέπτες της ιστοσελίδας έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν το κάθε κλιπ, συμμετέχοντας στη δημιουργία ενός αντισυμβατικού, διαδραστικού φιλμ, η τελική εκδοχή του οποίου αναμένεται να είναι έτοιμη το φθινόπωρο. Παράλληλα, τα 25 αποσπάσματα, που έχουν μέχρι στιγμής έρθει πρώτα στις προτιμήσεις του κοινού, προβάλλονται σε μία εικαστική εγκατάσταση με πολλαπλές οθόνες στον χώρο του Beton7, στον Βοτανικό. Στόχος της ταινίας δεν είναι μια αντικειμενική παρουσίαση της καθημερινότητας στην Ελλάδα της κρίσης, αλλά η ανάδειξη του προβλήματος απ’ όσο το δυνατόν περισσότερες οπτικές γωνίες. Αλλωστε, η πολυφωνία και η συνδιαμόρφωση συνιστούν τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος μη γραμμικής αφήγησης «Κόρσακοφ». Η πίστη του Φλόριαν στην ικανότητα του κάθε ανθρώπου για κριτική σκέψη και έγκυρα συμπεράσματα ενδεχομένως λειτούργησε ως έναυσμα για τη δημιουργία του Κόρσακοφ, πριν από δώδεκα χρόνια. Πρόκειται για ένα σύστημα πολυμέσων και λογισμικού, που επιτρέπει την παραγωγή ταινιών, αποτελούμενων όχι από διαδοχικές σκηνές, αλλά από αυτοτελείς αφηγηματικές ενότητες.

Ετσι, ο θεατής έχει τη δυνατότητα να ορίσει τη σειρά, με την οποία επιθυμεί να τις παρακολουθήσει, ενώ σε προηγούμενα στάδια της διαδικασίας καλείται και να επιλέξει ποια αποσπάσματα θα συμπεριληφθούν στην τελική εκδοχή του φιλμ. Κατά μία έννοια, το Κόρσακοφ, που διατίθεται δωρεάν για μη εμπορική χρήση, μεταφέρει την τέχνη του κινηματογράφου στην εποχή του Διαδικτύου, εναρμονίζοντάς την με τις βασικές αξίες του Ιντερνετ: ενεργό συμμετοχή, πολυφωνία και διακίνηση ιδεών σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο. Το ίδιο σκεπτικό με τις ταινίες διέπει και τα λεγόμενα «Κόρσακοφ σόου», όπου το κοινό διαλέγει ποια αποσπάσματα θέλει να παρακολουθήσει και συνομιλεί δημόσια με δύο ειδικούς. Το πρώτο Κόρσακοφ σόου για το παρόν πρότζεκτ θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο στο Ινστιτούτο Γκαίτε της Αθήνας και στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη, στο Βερολίνο και πιθανώς σε άλλες πόλεις. Αναπόφευκτα, τον τελικό λόγο σε μια ταινία Κόρσακοφ έχει ο ίδιος ο δημιουργός, η φωνή του οποίου είναι πάντα παρούσα, ακόμα κι όταν κρύβεται πίσω από άλλες φωνές. «Δεν προσπαθώ να είμαι αντικειμενικός», τονίζει ο Φλόριαν Τάλχοφερ, υποστηρίζοντας ότι η ύπαρξη πολλών φωνών, η θέαση της αλήθειας από διαφορετικές οπτικές γωνίες, είναι το μοναδικό διαθέσιμο αντίδοτο στη μονοφωνία. «Πριν κάποια χρόνια μου ζήτησαν να κάνω ένα συμβατικό, γραμμικό φιλμ. Συνειδητοποίησα πως τα πάντα είναι μυθοπλασία, ακόμα κι αν πρόκειται για ντοκιμαντέρ», αναφέρει. «Ποτέ δεν μπορείς να δεις όλες τις οπτικές γωνίες ταυτόχρονα, αλλά έχει σημασία τουλάχιστον να αντιλαμβάνεσαι την ύπαρξή τους».

Βιώματα

Εκτός από την επιλογή των κλιπ, που θα συνθέσουν την τελευταία εκδοχή της ταινίας «Το χρήμα και οι Ελληνες», ο καλλιτέχνης καταγράφει τα προσωπικά του βιώματα και τις σκέψεις που γεννήθηκαν από τις συζητήσεις και τα αναρτά στο μπλογκ της ιστοσελίδας, με σκοπό να αξιοποιηθούν και για τις ανάγκες του φιλμ. Επιμένει, ωστόσο, πως η συμβολή του κοινού είναι καθοριστική. «Η δουλειά είναι ευκολότερη αν συνεισφέρουν περισσότεροι εγκέφαλοι», αστειεύεται, προσθέτοντας πως δεν τον ανησυχεί το ενδεχόμενο η πλειοψηφία να επιβάλει τις απόψεις τις στις μειοψηφίες. «Με τη σωστή εκπαίδευση, η πλειοψηφία μπορεί να αντιληφθεί πως είναι προς όφελός της να φροντίζει τις μειοψηφίες». Με τι είδους προκαταλήψεις μπορεί να είναι φορτωμένος ένας Γερμανός, που έρχεται να γυρίσει μια ταινία για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, και πώς μπορεί να μην επηρεαστούν οι αντιλήψεις του από την ενασχόλησή του με το θέμα; «Η αλήθεια είναι πως δεν θυμάμαι τι σκεφτόμουν για την κρίση στην Ελλάδα πριν αρχίσει το πρότζεκτ», δηλώνει ο Φλόριαν. «Η κατάσταση εδώ θυμίζει αυτό που είχε συμβεί στις ΗΠΑ, όταν ξαφνικά ο κόσμος απέκτησε πολλά χρήματα πολύ εύκολα», συνεχίζει. Οσο για την προβολή της χώρας μας από τον γερμανικό Τύπο, αναγνωρίζει πως είναι συχνά αρνητική, όχι όμως τόσο επικριτική όσο την παρουσιάζουν τα ελληνικά ΜΜΕ διότι, απλούστατα, «η Ελλάδα δεν είναι στο επίκεντρο της προσοχής στη Γερμανία».

Υποστηρίζει, πάντως, πως η διαδικασία αξιολόγησης των συνεντεύξεων φέρνει στο φως ορισμένες διαφορές στις αντιλήψεις του ελληνικού και γερμανικού κοινού – δεδομένου ότι η επιλογή χώρας προέλευσης αποτελεί προϋπόθεση για την εγγραφή στην ιστοσελίδα. Για παράδειγμα, οι δύο συνεντεύξεις πολιτικών δεν αντιμετωπίζονται πολύ θερμά από τους Ελληνες, προσελκύουν όμως θετικά σχόλια από Γερμανούς, οι οποίοι «δεν έχουν εκ των προτέρων διαμορφωμένες απόψεις για τα συγκεκριμένα πρόσωπα και θεωρούν ότι μιλούν σωστά», εξηγεί ο καλλιτέχνης.

– Μια παραγωγή του Ινστιτούτου Γκαίτε, το εγχείρημα «Το χρήμα και οι Ελληνες» αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο, ενώ η εικαστική εγκατάσταση θα παραμείνει στο Beton7 (Πύδνας 7) έως τις 8 Σεπτεμβρίου. Η αξιολόγηση των αποσπασμάτων συνεχίζεται στον ιστότοπο dgudg. de.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή