Η ελληνική μόδα έχει ζήσει μεγάλες στιγμές. Σε ξενοδοχεία πρώτα, από τη Μεγάλη Βρεταννία, στο Χίλτον, αυστηρά με προσκλήσεις, τοπ μοντέλα-κράχτες, ακροβατώντας από το πρετ α πορτέ στην υψηλή ραπτική. Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Στη συνέχεια, αποθεώθηκε στο Ζάππειο, δύο φορές τον χρόνο, για να αποκτήσει παραρτήματα στην Τεχνόπολη στο Γκάζι και στο Μέγαρο Εθνικής Ασφαλιστικής, και σήμερα εκτονώνεται σε σελίδες εγχώριων περιοδικών, στην καλύτερη περίπτωση.
Οι Ελληνες σχεδιαστές, φιλόδοξοι, ταλαντούχοι ορισμένοι, φλύαροι και μαξιμαλιστές άλλοι, δεν είχαν μάλλον προετοιμαστεί καλά για τη σημερινή ημέρα. Με μόνιμο πελατολόγιο νύφες, τραγουδίστριες, ηθοποιούς, παρουσιάστριες, η ελληνική μόδα τότε και τώρα, χαρακτηρίζεται η ελληνική μόδα της παρακμής, χωρίς χορηγούς και καλές νεράιδες, δίχως λαμπερές εβδομάδες μόδας και φλας, γάμους-υπερπαραγωγές ή μπουζούκια να συντηρούν την επιβίωση των ατελιέ.
Είναι η εποχή που η ελληνική μόδα χτίζεται και αποδομείται πάνω σε «λαμπερές» συνεργασίες, αυτές που αγαπούν οι τηλεοπτικές εκπομπές και τα λαϊφστάιλ περιοδικά. Η εποχή που η Δέσποινα Βανδή φοράει ανερχόμενους σχεδιαστές όπως ο Δημήτρης Πέτρου και ο Βρεττός Βρεττάκος, o Γιώργος Μαζωνάκης και η Ελενα Παπαρίζου περπατούν και τραγουδούν στην πασαρέλα με δημιουργίες των Deux Hommes, η Ελένη Φουρέιρα ντύνεται με Αγγελο Μπράτη, ο Σάκης Ρουβάς επιλέγει Απόστολο Μητρόπουλο, ο Μιχάλης Χατζηγιάννης αποθεώνεται από το κοινό του με Λουκία…
Αν οι Deux Hommes εξακολουθούν να διατηρούν αυστηρό προφίλ, με κουτύρ περιτύλιγμα και περιεχόμενο, ο Γιώργος Ελευθεριάδης οργανώνει μπαζάρ με τις καλύτερες στιγμές του, ο Λάκης Γαβαλάς με τη σχεδιαστική του ομάδα αποτελούν παρελθόν για τη μόδα, την ίδια στιγμή που ο Μιχάλης Ασλάνης σταματά -εκτάκτως- τις εμφανίσεις του στις πρωινές εκπομπές. Και μπορεί στη δεκαετία του ’50 ο Jean Desses να δημιουργούσε ντραπέ μουσελίνες στο Παρίσι και από τη δεκαετία του 1960 και μετά να χαμογελούσαμε με τον Γιάννη Τσεκλένη να ταξιδεύει την ελληνική μόδα παντού, όμως σήμερα υπερηφανευόμαστε εκτός συνόρων μόνο για τη Σοφία Κοκοσαλάκη, τη Μαίρη Κατράντζου, τον Marios Schwab.
Η Δάφνη Βαλέντε, ντιζάινερ που έχει ζήσει την ελληνική μόδα σε καλές και δύσκολες στιγμές, ως σχεδιάστρια μόδας αλλά και πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Σχεδιαστών Μόδας, κρατάει αποστάσεις ασφαλείας. «Τα τελευταία χρονια σταμάτησα να κανω συλλογές ρούχων και ασχολήθηκα με τη μεγάλη μου αγάπη, τον σχεδιασμό κοσμημάτων. Πέρυσι έκανα τρεις εκθέσεις και φέτος, που ένιωσα ότι η κατάσταση θα χειροτέρευε, αποφάσισα να κλείσω την επιχείρησή μου και αν δω στο μέλλον ότι φαίνεται κάποιο φως στην άκρη του τούνελ, θα ξαναμπώ στο παιχνίδι».
Τη ρωτάω ποια υπήρξε η χρυσή εποχή της ελληνικής μόδας…
«Αν ρωτήσει κάποιος τους παλαιότερους σχεδιαστές θα σας πουν ότι ήταν οι δεκαετίες του ’50, του ’60, του ’70 ή του ’80. Εγώ πιστεύω ότι ήταν η δεκαετία του 2000, από τη δημιουργία του Πανελλήνιου Συλλόγου Σχεδιαστών Μόδας, και ειδικότερα με το ξεκίνημα της Ελληνικής Εβδομάδας Μόδας», λέει η Δάφνη Βαλέντε.
Ενωμένοι για λίγο
«Το πιο σημαντικό ήταν το γεγονός ότι 40 Ελληνες επαγγελματίες ενός χώρου όπου διεθνώς κυριαρχείται από ανταγωνισμό και πισώπλατα μαχαιρώματα, κατάφεραν να συννενοηθουν και να συνυπάρξουν, έστω για λίγο, ενωμένοι με κοινούς στόχους. Βρεθήκαμε σε μια ευτυχή συγκυρία, με την άνθηση του θεσμού της χορηγίας, τη στήριξη κάποιων υπουργείων και εκδοτικών οργανισμών, κι έτσι μας δόθηκε η δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί η Εβδομάδα Μόδας».
Ο Δημήτρης Ντάσσιος, ως σχεδιαστής που αναδείχτηκε μέσα από την Εβδομάδα Μόδας του Ζαππείου, για να ακολουθήσει τη δική του διαδρομή, κυρίως πλέον εκτός συνόρων, παραμένει και επιμένει. «Εμείς ανοίξαμε τον χώρο στην οδό Ξάνθου στο Κολωνάκι, μέσα στην κρίση. Είχε αρχίσει ο σκοταδισμός», λέει ο Δημήτρης Ντάσσιος. «Εχοντας ιδιαίτερο προϊόν, διανύουμε μια αξιοπρεπή πορεία, που δεν μας έχει προβληματίσει. Σίγουρα δεν μιλάμε για κατάσταση που θα σε εξασφάλιζε οικονομικά. Το περιβάλλον είναι ζοφερό, και το άγχος αυξημένο».
Η Δάφνη Βαλέντε μπορεί να κάνει τη διάγνωση, να πει τι έχει αλλάξει από τότε… «Δυστυχώς, μόλις ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα και οι χορηγοί χάθηκαν, η χρηματοδότηση της Εβδομάδας Μόδας δεν ήταν πλέον δυνατή και σιγά σιγά συρρικνώθηκε και σταμάτησε, ενώ ο σύλλογος, βλέποντας τον κοινό του στόχο να χάνεται, έκλεισε.
Τα μέλη του συλλόγου είχαν πλέον να παλέψουν με τη μείωση των εσόδων τους, τη δυσκολία να χρηματοδοτήσουν τη δημιουργία και παρουσίαση μιας συλλογής, άρα ελάχιστοι πλέον σχεδιαστές κάνουν ολοκληρωμένες συλλογές».
Αραγε υπήρχε ποτέ εγχώριο πρετ α πορτέ, τη ρωτάω. «Η αδυναμία συνεργασίας των κατασκευαστών ενδύματος με τους σχεδιαστές, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, είχε αποτέλεσμα στην Ελλάδα οι σχεδιαστές να επικεντρωθούν στο ατελιέ τους και να ράβουν κυρίως sur mesure».
Ο Δημήτρης Ντάσσιος δεν κάνει χονδρική στην Ελλάδα, όπως λέει, από άποψη, «κυρίως εξαιτίας του attitude των Ελλήνων αγοραστών για την ελληνική μόδα. Επειδή έχω γίνει και έμπορος, δεν μπορώ να δουλέψω με ελληνικούς όρους, δηλαδή εξάμηνες επιταγές. Ούτε θέλω να μπω σε κανάλια που θα μου προκαλέσουν ανασφάλεια».
Γι’ αυτό παίζει κυρίως έξω. «Εξω πάμε καλά. Στο Μιλάνο και στο Παρίσι, στις καλές εκθέσεις που δείχνουμε, πάμε καλά. Η τελευταία συλλογή που δείξαμε είναι από τις καλύτερες που έχουμε κάνει. Το να πάει ένας Ελληνας έξω, δεν ήταν εύκολο. Δεν μου έχει γυρίσει όμως πίσω ποτέ ούτε ένα κομμάτι. Και αυτό κάτι σημαίνει. Σκληρή δουλειά. Εγώ ένιωθα ότι δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω. Ο μόνος δρόμος ήταν προς τα εμπρός».
Και η ελληνική μόδα γενικότερα; «H ελληνική μόδα βασίστηκε στα ατελιέ και όχι στο πρετ α πορτέ. Η Ελληνίδα προτιμά στην κρίση να πάρει φορεματάκι από το Zara και όχι να ραφτεί. Η ελληνική μόδα δεν βγήκε ποτέ στα μαγαζιά», λέει ο Δημήτρης Ντάσσιος.
Αν οι βασικές πελάτισσες ήταν τότε οι νύφες, οι τραγουδίστριες, οι κοσμικές, ποιες είναι σήμερα; Η Δάφνη Βαλέντε απαντά: «Οι νύφες παραμένουν, με κατά πολύ περιορισμένο budget, οι τραγουδίστριες με τη μείωση των αποδοχών τους μείωσαν και τις ανάγκες τους σε ρούχα, όσο για τις κοσμικές, οι περισσότερες ντύνονταν με ρούχα ξένων σχεδιαστών και τώρα που τα πάρτι γίνονται όλο και πιο σπάνια, έχουν λιγότερες ανάγκες από ρούχα. Αν μπορώ να δω κάτι θετικό στην οικονομική κρίση, αυτό είναι ότι, επιτέλους, κόπηκε με το μαχαίρι η κακόγουστη τάση για επιδειξιομανία και νεοπλουτισμό».