Μια πόλη είναι ωραία όχι μόνο αν είναι αισθητικά όμορφη αλλά και αν είναι ζωντανή. Η ζωντάνια δημιουργείται χάρις στις δραστηριότητες των ανθρώπων μέσα σε αυτήν. Αυτές οι δραστηριότητες παράγονται εν πολλοίς από δύο συνισταμένες: την αγορά, δηλαδή τις οικονομικές δραστηριότητες αλλά και το πώς αυτές μεταλλάσσονται μέσα στον χρόνο, δηλαδή την παράδοση, που μέρος της είναι η εγγραφή της ιστορίας της στην όψη της πόλης αλλά και στις δραστηριότητες. Η αγορά παράγει παράδοση και η παράδοση αγορά. Η Βαρβάκειος, για παράδειγμα, υπήρξε κάποτε επίκεντρο της οικονομικής δραστηριότητας και δημιουργήθηκε επειδή εκεί σύχναζαν οι άνθρωποι που ήθελαν να ψωνίσουν. Σήμερα άλλες αγορές την ανταγωνίζονται, όπως τα σούπερ μάρκετ και τα mall. Αν όμως η Βαρβάκειος δεν είχε γίνει παράδοση θα ήταν νεκρή. Ποιο είναι, λοιπόν, το στοίχημα μιας διαχείρισης της πόλης ώστε να πετύχει; Αστοχοι σχεδιασμοί και παρεμβάσεις μπορούν να προξενήσουν νέκρωση, όπως έγινε με την αλλεπάλληλη και ατυχή διαμόρφωση της Ομόνοιας χωρίς σεβασμό ούτε στην παράδοση ούτε και στην αγορά.
Θα έρθω τώρα σε ένα άλλο συγκεκριμένο παράδειγμα: το Θησείο. Η αγορά όσο και η παράδοση τοποθέτησε τραπέζια και καθίσματα στην οδό Αδριανού. Αυτονόητο, διότι πάρα πολλοί κάτοικοι της πόλης και επισκέπτες επιθυμούν να πιουν έναν καφέ ή ένα ποτό απολαμβάνοντας μία από τις ωραιότερες θέες του κόσμου. Ωραίο και θεμιτό. Τι έκαναν όμως οι αρχές που είναι υπεύθυνες για την πόλη; Αδιαφόρησαν για μια θεμιτή δραστηριότητα. Δεν τα νομιμοποίησαν, με αποτέλεσμα απίστευτες δυσλειτουργίες. Η Αδριανού, ιδανικός πεζόδρομος, παραμένει δυστυχώς στα χαρτιά δρόμος ήπιας κυκλοφορίας, ώστε όχι μόνο μηχανάκια να την ταράζουν αλλά και τα τουριστικά τρενάκια να παραμερίζουν ενοχλητικά κάθε περιπατητή, ενώ στριμώχνονται να περάσουν ανάμεσα στα τραπεζάκια. Ευνοήθηκε συνεπώς μια αθέμιτη εκμετάλλευση, ασύμβατη με το πλάτος του δρόμου και τη δραστηριότητα της πλειοψηφίας.
Το γεγονός πως πολύς κόσμος, όταν βρίσκεται κοντά σε ένα τοπίο που εμπνέει, αποκτά καλλιτεχνική διάθεση, έφερε εκεί και τους χειροτέχνες που πωλούν τις δημιουργίες τους στην Αποστόλου Παύλου. Ομως, ότι γύρω από τους γνήσιους χειροτέχνες μαζεύτηκαν και «μαϊμούδες» δεν πρέπει να αποτελέσει αφορμή για την απομάκρυνση μιας συγκεκριμένης αγοράς που τείνει να γίνει παράδοση. Μια τέτοια απόφαση που απ’ όσο γνωρίζω μελετάται σήμερα, θα τιμωρήσει τους δημιουργικούς που στους σημερινούς δύσκολους καιρούς εκεί μόνο μπορούν να επιβιώσουν επειδή από κει μόνο περνάει πολύς κόσμος. Επίσης, λόγω των γνωστών δυσκολιών ελέγχου, θα ευνοήσει τους εισαγωγείς φθηνότερων κινεζικών. Ακόμη και μια ελαφριά μετακίνηση των καλλιτεχνών σε γειτονικό δρόμο, όχι όμως τόσο πολυσύχναστο, μπορεί να έχει οικονομικές συνέπειες που θα καταργήσουν μια δραστηριότητα που αποτελεί μία από τις ζωογόνες της πόλης. Στο κάτω κάτω ποιος θέλει μια πόλη αποστειρωμένη και σιωπηλή; Κοντά στα ερείπια της αρχαίας πόλης, τι καλύτερο από το βουητό της σύγχρονης ζωής, όσο αυτή έχει ένα αισθητικό επίπεδο. Αν θέλει ησυχία, μπορεί να πάει στο Ψυχικό. Στο ιστορικό κέντρο, ο τουρισμός, κύρια πηγή εσόδων για τη χώρα, απαιτεί η ζωή να έχει συνέχεια με το σήμερα, απαιτεί και λίγο χάος, μέχρι το σημείο που δεν γίνεται ενοχλητικό.
Μόνη λύση, λοιπόν, να δοθεί άδεια και πιστοποίηση στους γνήσιους χειροτέχνες ώστε ο αγοραστής της Αποστόλου Παύλου να ξέρει τι επιλέγει. Οι εισαγωγείς «μαϊμούδων» ας απομακρυνθούν. Δεν γίνεται άλλο στην Ελλάδα οι άξιοι να τιμωρούνται επειδή υπάρχουν οι ανάξιοι.
* O κ. Φίλιππος Δραγούμης είναι δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων.