Η Αθήνα των εορτών, εκτός από σκαλωσιές και παγοδρόμια, υπαίθριες αγορές και Αγιους Βασίληδες, προσέφερε απλόχερα και ακόμη μία έκπληξη στους Αθηναίους πολίτες. Στον ηλεκτρικό σταθμό στο Μοναστηράκι, στην πλατεία και πέριξ αυτής, δεκάδες νέα γκράφιτι και συνθήματα (ελληνιστί tagging) ζωγραφισμένα με μαύρη μπογιά σε τοίχους και κολώνες της ΔΕΗ, σε ιστορικά κτίρια και παγκάκια, προσέφεραν απλόχερα ακόμη μία αφορμή στους Αθηναίους πολίτες να εξοργίζονται για την εικόνα της πόλης τους.
Τα γεγονότα τα γνωρίζω γιατί ήμουν παρών. Μια μικρή πορεία 50 ατόμων προερχόμενων από τον αντιεξουσιαστικό χώρο κατέληξε εν μέσω βροχής στον σταθμό στο Μοναστηράκι όπου και επιδόθηκε σε έναν διαγωνισμό καλύτερης και πιο πρωτότυπης τοιχορρύπανσης. Με συνθήματα «Καμίνη, η Βίλα Αμαλία ο τάφος σου θα γίνει» ή με φράσεις απείρου συντακτικού κάλλους «Η Βίλα Αμαλία κατάληψη θα μείνει (!)», φαίνεται ότι κάποιοι θέλησαν να αφήσουν ανεξίτηλο το στίγμα των ιδεολογικών τους αναζητήσεων πάνω σε τοίχους εκκλησιών, στις ακάλυπτες επιφάνειες του σταθμού του ηλεκτρικού, στα νεοκλασικά, στον εξώστη ανάδειξης του ποταμού Ηριδανού, ακόμη και πάνω στην πλακόστρωτη πλατεία Μοναστηρακίου. Αποτέλεσμα; Να έχουν περάσει 20 και πλέον ημέρες από το περιστατικό και τα συνθήματα να είναι ακόμα εκεί και το μικρό εκκλησάκι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου να περιμένει μάταια κάποιος να φιλοτιμηθεί να το απαλλάξει από τις ύβρεις και την αισθητική εκβαρβάρωση.
Από το παραπάνω περιστατικό δύο είναι τα στοιχεία που πρέπει να συγκρατήσουμε. Το πρώτο είναι η παντελής έλλειψη στοιχειώδους ευαισθησίας εκ μέρους των δημοτικών αρχών για την άμεση αποκατάσταση του αισθητικού εκτρώματος που δημιουργήθηκε. Από την πρώτη στιγμή θα έπρεπε η αρμόδια για την αισθητική αποκατάσταση της πόλης διεύθυνση του δήμου (ελπίζω να υπάρχει, γιατί αν δεν υπάρχει, τότε επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο η θέση των δημοτικών αρχών) θα έπρεπε να έλθει σε συνεννόηση με όλους του εμπλεκόμενους φορείς, ιδιώτες και κρατικές υπηρεσίες, προκειμένου την επομένη ημέρα όλα αυτά τα αποτυπώματα να έχουν αφαιρεθεί και η εικόνα της περιοχής να αποκατασταθεί. Κάτι τέτοιο δεν έγινε, και συνεχίζει να μη γίνεται, με αποτέλεσμα το εφήμερο να γίνεται μόνιμο, το αντιαισθητικό και το παράνομο να νομιμοποιούνται μέσω της συνήθειας στη θέαση ακόμη ενός συνθήματος πάνω σε τοίχο, παγιώνοντας έτσι την αντίληψη της ατιμωρησίας απέναντι σε όποιον νομίζει ότι μπορεί να εξωτερικεύει τις υπαρξιακές του αναζητήσεις εις βάρος του δημοσίου χώρου και της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η παντελής έλλειψη ελέγχου αλλά και πρόληψης τέτοιων φαινομένων. Τα 50 αυτά άτομα είχαν αστυνομικούς να τους προσέχουν και όμως κατάφεραν να γεμίσουν με γκράφιτι μια ολόκληρη πλατεία. Κατάφεραν να δράσουν «απαρατήρητοι» χωρίς οι υπάλληλοι της δημοτικής αστυνομίας (το ξέρω ότι ώρες ώρες γίνομαι ρομαντικός), οι υπάλληλοι και η υπηρεσία ασφαλείας του σταθμού των ΗΣΑΠ να πράξουν το παραμικρό για να τους εμποδίσουν. Αποτέλεσμα; Τα 50 αυτά άτομα κατάφεραν να δημιουργήσουν άλλη μια τρύπα ασχήμιας στο κέντρο της πόλης, την οποία οι Αθηναίοι πολίτες καλούνται, όπως τόσες και τόσες, να αποδεχθούν.
Το πρόβλημα της ανεξέλεγκτης παραγωγής γκράφιτι και συνθημάτων σε όλα τα μήκη και τα πλάτη αυτής της πόλης είναι κάτι που κανέναν δεν απασχολεί. Οι δημοτικές αρχές δεν έχουν ενεργοποιήσει ένα μικρό έστω κομμάτι των δομών τους ή της δημοτικής αστυνομίας που να είναι αποκλειστικά υπεύθυνο για την πρόληψη τέτοιων φαινομένων. Η εικόνα της πόλης επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα. Οι Αθηναίοι πολίτες παρακολουθούν τον έναν τοίχο μετά τον άλλο να γεμίζει μπογιές και «τσιτάτα» που εξυπηρετούν πολιτικές, ιδεολογικές ή διαφημιστικές σκοπιμότητες. Και το αποτέλεσμα είναι μια πόλη τρισχιλιετούς ιστορίας να βαλτώνει, να υποβαθμίζεται και να γεμίζει με αυτό που μάταια προσπαθούμε να αποφύγουμε: την ασχήμια. Μια ασχήμια που φέρνει τη μιζέρια που συνδυαστικά τείνουν να μας κυριεύσουν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθημερινότητά μας. Η λύση βρίσκεται για άλλη μία φορά στα χέρια των πολιτών. Αν η Κοινωνία των Πολιτών θέλει πραγματικά να αλλάξει κάτι στην ποιότητα ζωής της πόλης, ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν!
* Ο κ. Ομηρος Τσάπαλος είναι πολιτικός επιστήμονας.