Λευκωσία, μια πόλη με δύο όψεις

Λευκωσία, μια πόλη με δύο όψεις

3' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Επισκέπτομαι την Κύπρο πολύ συχνά τα τελευταία είκοσι -ίσως και περισσότερα- χρόνια. Μένουν μόνιμα εκεί αγαπημένοι φίλοι…

Σ’ αυτά τα πολλά χρόνια και τα πολλά ταξίδια είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τις αλλαγές του τοπίου, της πόλης, της συμπεριφοράς των ανθρώπων. Το τελευταίο ταξίδι έγινε τον περασμένο Φεβρουάριο και μου έδωσε την αφορμή μιας ανασκόπησης όλων εκείνων που συναντώ αυτά τα χρόνια, κυρίως στη Λευκωσία.

Τα πρώτα χρόνια ήρθα σ’ επαφή με τους πνευματικούς δημιουργούς του νησιού που σιωπηλά και χωρίς τους προβολείς του ελλαδικού χώρου έγραφαν, ζωγράφιζαν, έκαναν θέατρο, μουσική. Ο Κώστας Μόντης, η Ηβη Μελεάγρου, ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης, ο Λεύκιος Ζαφειρίου, η άδικα χαμένη Νίκη Μαραγκού, ο Θεοδόσης Νικολάου, ο Φοίβος Σταυρίδης, ο Γιάννης Κατσούρης, ο Γιώργος Φιλ. Πιερίδης, ήταν μερικοί μόνο από τους συγγραφείς και τους ποιητές της Κύπρου, που ευτυχώς δεν έμειναν μόνο στα όρια του νησιού τους. Μέσα από τα δικά τους κείμενα γνώρισα τις πτυχές της κυπριακής ιστορίας, τους τόπους και τα μνημεία -πριν τα επισκεφθώ.

Η φόρτιση, οι πληγές και οι μνήμες από την τουρκική εισβολή ήταν ακόμη, τότε, νωπά στις συμπεριφορές των ανθρώπων, στο έργο των δημιουργών, στην καθημερινή κίνηση στη Λευκωσία, που τη διαδρομή διέκοπταν απότομα τα οδοφράγματα. Οι χαμηλές μονοκατοικίες με τον χαρακτηριστικό πωρόλιθο στην παλιά πόλη, στα δημόσια κτίρια και στις ιστορικές συνοικίες της πόλης, ήταν συνυφασμένα με το δυνατό φως του ήλιου και υπογράμμιζαν μια καθημερινότητα διαφορετική από εκείνην της Αθήνας. Που ήταν γοητευτική, ακριβώς επειδή ήταν άγνωστη και διαφορετική. Η μεγάλη ιστορία ήταν παρούσα όχι μόνο στα μνημεία της ιστορίας (αρχιτεκτονικά, πολιτιστικά, θρησκευτικά), αλλά και στις συνήθειες των ανθρώπων.

Τα χρόνια περνούσαν. Το Κυπριακό περνούσε σε διαφορετικές φάσεις, σε νέες συγκρούσεις, σε νέες προσπάθειες επίλυσης. Αφήνοντας όμως, κάθε φορά, τα σημάδια του στην κοινωνία, που εν τω μεταξύ είχε κλείσει τις υλικές πληγές της εισβολής και πάσχιζε, και πασχίζει πάντα, να κλείσει και τις ψυχικές.

Η Κύπρος του 21ου αιώνα αλλάζει με γοργούς ρυθμούς. Τα κτίρια με τον πωρόλιθο ολοένα και λιγοστεύουν. Στη θέση τους μπαίνουν πολυώροφα μοντέρνα γυάλινα κτίρια. Ο δημόσιος χώρος και τα δημόσια κτίρια αλλάζουν κι αυτά όψη, δεν είναι πλέον τα κτίρια της αγγλικής αποικιοκρατίας. Ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου στεγάζεται από πέρυσι σ’ ένα υπερσύγχρονο κτίριο. Το ιστορικό δημαρχείο στην Πλατεία Ελευθερίας, επάνω στις οχυρώσεις της παλιάς Λευκωσίας, είναι σε φάση ανακατασκευής και του περιβάλλοντος χώρου, και σύμφωνα με τις μακέτες θα γίνει ένας ζηλευτός χώρος περιπάτου, με την αξιοποίηση και της τάφρου των τειχών.

Η εντός των τειχών Λευκωσία είναι μια πολύχρωμη ώσμωση νέων ανθρώπων, τουριστών, φοιτητών, μεταναστών. Δίνονται κίνητρα για την αποκατάσταση και την κατοίκηση των παλιών σπιτιών (θυμίζει την περιοχή του Ψυρρή), τα μπαράκια συναγωνίζονται σε στυλ και πρωτοτυπία.

Μία από τις αλλαγές στη Λευκωσία ήταν ότι άνοιξαν κάποια από τα οδοφράγματα, και μπορεί κανείς να περάσει στην κατεχόμενη πλευρά. Τα πρώτα χρόνια κι αυτή η διαδικασία προκάλεσε διχογνωμίες, δημιούργησε οπαδούς και ενάντιους. Αρκετοί Κύπριοι θέλησαν να ξαναδούν ή να πρωτοδούν ό,τι άφησαν πίσω τους με την εισβολή. Αλλοι δεν θέλησαν, δεν άντεξαν.

Από τον πρώτο καιρό που άνοιξαν τα οδοφράγματα θέλησα να περάσω στην κατεχόμενη πλευρά. Μέχρι τότε ήξερα μόνο από κείμενα και από αφηγήσεις τα μοναδικά και σπουδαία μνημεία που υπήρχαν εκεί. Αρχαία θέατρα, εκκλησίες, μοναστήρια, κάστρα… Ο Γιώργος Σεφέρης ήταν πάντα ένας σπουδαίος οδηγός για τα μνημεία της Κύπρου. Κι ενώ μπορούσα να επισκεφθώ την Παναγιά της Ασίνου («Εβαλε τον παραυλακιστή, τον παραζυγιαστή, τον παραμυλωνά και τον κατάλαλο…»), δεν συνέβαινε το ίδιο με τον Αγιο Ιλαρίωνα, τη Μονή της Αχειροποιήτου στη Λάμπουσα, τον Απόστολο Ανδρέα, την Κερύνεια, την Αμμόχωστο… Μακρινά όλα αυτά τα κατεχόμενα μέρη, δύσκολο να τα επισκεφθεί κανείς σ’ ένα σύντομο ταξίδι του. Η πρόσβαση στην κατεχόμενη Λευκωσία όμως είναι εύκολη. Από την οδό Λήδρας. Και σ’ αυτή την πλευρά υπάρχουν πολλά και σημαντικά μνημεία. Οι δήμαρχοι των δύο πλευρών, πριν από χρόνια, είχαν συμφωνήσει σ’ ένα σχέδιο αναστήλωσης των μνημείων του ιστορικού κέντρου. Σήμερα, στην κατεχόμενη Λευκωσία έχουν ανακαινιστεί και αναδειχθεί πολλά μνημεία: το Μπουγιούκ Χαν (Μεγάλο Χάνι), η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που ήταν παλιά η Παναγία η Οδηγήτρια (δίπλα στην Αγία Σοφία), η παλιά Δημοτική Αγορά, όπου προβάλλεται σε τρίγλωσσα ταμπλό (ελληνικά, τουρκικά, αγγλικά) η ιστορία της Αγοράς και της πόλης, μικρότερα χάνια, κ.λπ.

Το ίδιο συμβαίνει και στην ελεύθερη πλευρά τής εντός των τειχών Λευκωσίας. Στην πλατεία της Φανερωμένης γίνονται εργασίες. Το τζαμί του Μισιρίκου έχει ανακαινιστεί κι αυτό. Το ίδιο και το Μεγάλο Χαμάμ. Δίπλα σ’ αυτά τα μνημεία των ιστορικών φάσεων της πόλης, αναδεικνύονται και συνυπάρχουν οι σύγχρονες όψεις της διασκέδασης και της καθημερινής ζωής. Η εντός των τειχών Λευκωσία -και τα δύο κομμάτια της- προσπαθεί να βρει τους ρυθμούς της στον 21ο αιώνα. Και να γνωρίσει την ιστορία της μέσω της ανάδειξης των μνημείων της.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή