Διονύσης Ν. Μουσμούτης
«Η Μαριέττα Γιαννοπούλου–Μινώτου, ο Γιάννης Ψυχάρης και ο Ούγκο Φόσκολο»
Αναλόγιο λδ΄, Εκδόσεις Κοράλι, Αθήνα 2012
Ο Διονύσης Ν. Μουσμούτης, μετά το ιδιαιτέρως ενδιαφέρον έργο του με τον τίτλο «Ούγκο Φόσκολο / Ιστορικά και βιογραφικά παραλειπόμενα» (εκδ. Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2010), ως σύνθεση ποικίλων δεδομένων για τον ποιητή Ούγκο Φόσκολο (1778-1827), μεταξύ των οποίων και όσα αναφέρονται στην επέτειο (1927) των 100 ετών από τον θάνατό του, έρχεται τώρα να προσθέσει ορισμένες πληροφορίες ως μια παράπλευρη διάσταση αυτής ακριβώς της επετείου, όπως αποτυπώνεται με τη σχετική επικοινωνία ανάμεσα στον Γιάννη Ψυχάρη (1854-1929) και στη Μαριέττα Γιαννοπούλου–Μινώτου (1900-1962), Ζακύνθια συγγραφέα, οπαδό τόσο της δημοτικής όσο και των δικαιωμάτων των γυναικών στη μόρφωση και την εργασία, εκδότρια των περιοδικών «Εύα Νικήτρια» (1921-1923) και «Επτανησιακά Γράμματα» (1950), καθώς και διευθύντρια της περιοδικής έκδοσης «Ιόνιος Ανθολογία» (1927-1941).
Πρόκειται για την έκδοση δέκα επιστολών, τις οποίες η Μινώτου με αισθήματα λατρείας απηύθυνε στον Ψυχάρη κατά την περίοδο 1927-1929. Οι επιστολές προέρχονται από το (κατατεθειμένο στη Βιβλιοθήκη της Βουλής) Αρχείο Ψυχάρη, ενώ η επικοινωνία της Μινώτου με τον Ψυχάρη είχε αφορμή την επέτειο των 100 ετών από τον θάνατο του Φόσκολο.
Στην έκδοση ο Δ. Ν. Μουσμούτης προτάσσει προλογικό σημείωμα σχετικά με τον εντοπισμό των επιστολών και εκτενέστατη εισαγωγή σχετικά με τα βιογραφικά δεδομένα και με την κοινωνική και συγγραφική δραστηριότητα της Μινώτου, παραθέτοντας ποικίλες βιβλιογραφικές παραπομπές.
Στο πλαίσιο αυτό εντοπίζονται ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως λεπτομέρειες για τα περιοδικά ευθύνης της Μινώτου, η πρωτοβουλία της για την οργάνωση της Α΄ Εβδομάδας Ελληνικού Βιβλίου τον Ιούνιο 1932 στην Αθήνα, η σχέση του Ψυχάρη με τη Ζάκυνθο και η αλλαγή προσανατολισμού στις γλωσσικές επιλογές του, ο προγραμματισμός εκδηλώσεων για την επέτειο θανάτου του Φόσκολο το έτος 1927 και γεγονότα κατά το έτος εκείνο σχετικά με τον Σικελιανό, τον Καζαντζάκη, τον Βάρναλη, καθώς και με τον Σολωμό, τον Κάλβο ή τον Καρυωτάκη.
Την ενισχυμένη με φωτογραφικό υλικό έκδοση των επιστολών συμπληρώνουν, ως παραρτήματα, αφενός κείμενο του Ψυχάρη για τον Φόσκολο, όπου δίδεται έμφαση στην ποιητική του σύνθεση «Οι Τάφοι» (1807) και στην επίδραση αυτής στο έργο του Ψυχάρη, και αφετέρου κείμενο της Μινώτου με αφορμή τον θάνατο του Ψυχάρη.
Ο Δ. Ν. Μουσμούτης παραθέτει λεπτομερή σχολιασμό τόσο των επιστολών όσο και των παραρτημάτων, και παράλληλα παρουσιάζει πληροφορίες σχετικά με κοινωνικά, ιστορικά, πολιτικά, πολιτισμικά δεδομένα της εποχής, όπως είναι η ελληνο-ιταλική προσέγγιση με αφορμή τον Φόσκολο και το συνακόλουθο ζήτημα της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας στην Ελλάδα, ο δημοτικισμός στα Επτάνησα ή η συμβολή του Ζακύνθιου συγγραφέα, μεταφραστή και διπλωμάτη Μαρίνου Σιγούρου (1885-1961) στην ίδρυση του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας.
Στην έκδοση, και για άλλη μια φορά, αποτυπώνονται η κριτική και συγκριτική αντίληψη του Δ. Ν. Μουσμούτη, η ερευνητική διαδικασία για την αξιοποίηση αρχειακού υλικού και η αμεσότητα του λόγου για τη μετάδοση των πληροφοριών.