Ηταν πριν από λίγους μήνες όταν ένα βιντεάκι στο youTube έδειχνε την Ελλη Πασπαλά να τραγουδάει στον δρόμο παρέα τους με τους Apurimac το «Τελευταίο μου ταγκό στην Αθήνα». Δημιουργός του τραγουδιού ο Daniel Armando, που ζει και εργάζεται ως μέλος του συγκροτήματος στη χώρα μας, αλλά ως Αργεντινός έμαθε νωρίτερα τι σημαίνει χρεοκοπία. Σχολιάζοντας με τον τρόπο του όσα ζούμε, έγραψε ένα τραγούδι στα ισπανικά, που θυμίζει, όμως, Ελλάδα. Το εύρημα είναι ότι χρησιμοποιεί 100 ελληνικές, διεθνοποιημένες λέξεις.
Τώρα, η Ελλη Πασπαλά συναντάει τους Απουριμάκ: (Daniel Armando, Δημήτρη Βαρελά, Μάκη Παπαγαβριήλ, Βαγγέλη Κατσαρέλη, Δημήτρη Καραγιάννη, Σταύρο Λινό, Pedro Fabian Cordova) επί σκηνής, στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο (8, 15, 22/3) σε ένα πρόγραμμα με σαξόφωνα, τρομπέτες, congas, bongos, charango και μαράκες σε ρυθμούς ρούμπα, μάμπο, τάνγκο, τσα τσα και όχι μόνον.
Ενα διάλειμμα από τις εξαιρετικές μουσικές της συναντήσεις με τον Τάκη Φαραζή, που συνεχίζονται σε πόλεις της Ελλάδας και στο εξωτερικό, με αγγλόφωνα αλλά και ελληνικά τραγούδια. Μέσα σε όλα αυτά, ξαναβρέθηκε πρόσφατα στη σκηνή και με τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο. Κάπως έτσι, λέει, μπορεί ένας καλλιτέχνης να είναι δημιουργικός σήμερα. «Χρειάζεται άλλη ματιά. Πρέπει να έχουμε παρουσία. Να προσαρμοστούμε σε μια νέα κατάσταση και να την οδηγήσουμε εκεί που επιθυμούμε».
Οι περισσότερες μουσικές σκηνές λειτουργούν στις καλύτερες περιπτώσεις δύο φορές την εβδομάδα, στους μικρούς χώρους εναλλάσσονται κάθε βράδυ άλλα γκρουπ και όλοι προσπαθούν να χωρέσουν στη νέα πραγματικότητα… «Πράγματι ανατράπηκαν πολλά, άλλαξαν οι αμοιβές, πολλά παιδιά εργάζονται απλήρωτα, υπάρχει μεγάλη εκμετάλλευση, αλλά και πολλοί ικανοί νέοι».
– Η εποχή των live τι θα φέρει;
– Η δισκογραφία έσβησε και η εποχή πράγματι είναι των ζωντανών εμφανίσεων. Τα πράγματα κινούνται με τεράστια ταχύτητα και οι τεχνολογικές εξελίξεις καθώς και το πλήθος της πληροφόρησης θα τα αλλάξουν περισσότερο. Τρομάζω με αυτήν την ταχύτητα, δεν το κρύβω. Γι’ αυτό και αντιστεκόμουν καιρό στο facebook. Να σκεφτείς, τώρα ξεκίνησα ένα προφίλ κι αυτό με επιφυλάξεις. Με ενοχλεί η δημοσιοποίηση προσωπικών πραγμάτων. Επίσης, δεν έχω μάθει ακόμη την οικονομία του χρόνου στο Διαδίκτυο. Αφήνομαι στη γοητεία του –γιατί είναι απίστευτης δύναμης η πληροφόρηση κατά τη διάρκεια της πλοήγησης– και αποπροσανατολίζομαι. Σαν το παιδί που το αφήνεις σε ένα κατάστημα παιχνιδιών.
Ο τρόπος ακρόασης
– Το Διαδίκτυο άλλαξε και τον τρόπο ακρόασης;
– Ο κόσμος ακούει πια διαφορετικά τη μουσική. Την ώρα που διαβάζει, μαγειρεύει, ενημερώνεται, κάνει λογαριασμούς. Στην ουσία δεν την προσέχει. Με στενοχωρεί που δεν της δίνει τον χρόνο που της πρέπει.
– Ενα μέρος του κοινού βγάζει στην επιφάνεια μια αγένεια και επιθετικότητα ακόμη και στη διασκέδαση.
– Μα αυτά τα δύο χαρακτηριστικά είναι διάχυτα στην κοινωνία μας, σε κάθε μας πράξη, σε κάθε συναλλαγή, στον δρόμο. Νομίζω ότι η ευγένεια από την πλευρά σου συνήθως φέρνει και ευγένεια από την άλλη πλευρά. Γενικά πιστεύω στη δύναμη που έχει το άτομο να επηρεάσει την κατάστασή του. Ενα πράγμα που μπορεί να με ρίξει σε βαθιά κατάθλιψη είναι να νιώσω ανήμπορη να επηρεάσω τα πράγματα. Αυτό με ρίχνει περισσότερο κι από το να ξέρω ότι έχουμε ανίκανους πολιτικούς. Είμαστε υπεύθυνοι για ό,τι έχουμε, από τους πολιτικούς ώς την αστυνομία. Ομως η αρρώστια θα φέρει την ίαση.
– Αισθάνεστε ότι απευθύνεστε διαφορετικά τώρα στο κοινό; Κι εκείνο περιμένει άλλα από τον καλλιτέχνη;
– Είμαι πιο στοργική κι έχω την αίσθηση ότι αυτό ζητάει και ο κόσμος. Είμαστε όλοι πληγωμένοι και θέλουμε χάδι, φροντίδα. Το κοινό θέλει να ακούσει μια αληθινή κουβέντα, έναν ειλικρινή λόγο έστω και για δύο ώρες. Για παράδειγμα, όταν ακούγεται η εισαγωγή ενός τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι, νιώθεις σαν να βρήκαν όλοι το φάρμακό τους. Ο κόσμος διακρίνει το αληθινό.
Ποικιλία
– Είστε πάντα ανοιχτή σε διαφορετικά μουσικά είδη. Την εποχή που ξεκινήσατε, αυτό δημιούργησε ένα πρόβλημα γιατί δεν ήξεραν πού να σας κατατάξουν. Σήμερα που όλοι επιλέγουν την ποικιλία, αισθάνεστε δικαιωμένη;
– Τα πρώτα χρόνια ούτε εγώ μπορούσα να αλλάξω τον εαυτό μου. Οι φιλοδοξίες μου ήταν εσωτερικές. Χαιρόμουν όταν τραγουδούσα ένα σπουδαίο τραγούδι και το έλεγα καλά. Σήμερα, πάντως, ο κόσμος πράγματι αποδέχεται ευκολότερα την ποικιλία. Και οι νεότεροι δεν θέλουν άλλες ετικέτες.
– Συνέβαλε και το γεγονός ότι οι λαϊκές κουλτούρες, χάρη στην τεχνολογία, στα ταξίδια, στο Διαδίκτυο, επικοινωνούν μεταξύ τους περισσότερο από κάθε άλλη εποχή;
– Εμένα πάντα την ίδια ώρα που ήθελα να τραγουδήσω Τομ Γουέιτς, με συγκινούσε κι ένα τραγούδι του Τσιτσάνη. Γι’ αυτό συνεργάστηκα με πολλούς, ανάμεσά τους: Σέμσης, Πορτοκάλογλου, Ξυδάκης, Ρεμπούτσικα, Raining Pleasure. Οταν ήμουν στην Αμερική και τραγουδούσα τη Σουζάνα στους «Γάμους του Φίγκαρο» –γιατί ως λυρική σοπράνο ξεκίνησα–, σε μια συζήτηση που είχα με τον μαέστρο τού είπα την κρυφή μου επιθυμία να τραγουδήσω Μάικλ Τζάκσον. Ηταν η εποχή του Bad. Στη Νέα Υόρκη τότε, φοιτήτρια, ήμουν διχασμένη προσωπικότητα αλλά μέσα μου αισθανόμουν μια χαρά. Το πρωί λυρική τραγουδίστρια και το βράδυ τραγουδούσα σε μια μικρή μπουάτ στην Αστόρια, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Σαββόπουλο και στο τέλος λίγα λαϊκά.
– Σπουδάσατε κλασικό τραγούδι, γράφετε, τι είναι αυτό που σας κρατάει και δεν παρουσιάζετε τις μουσικές σας;
– Ο ίδιος μου ο εαυτός. Εχω τραγουδήσει σπουδαία τραγούδια για να σταθώ στα δικά μου που τα νιώθω φτωχά.
– Κάνετε πολλές συμμετοχές σε άλλους δίσκους, αλλά προσωπικό δίσκο έχετε να ηχογραφήσετε από το 2007.
– Δεν είναι εύκολο. Από την άλλη, έχω ένα θέμα με το στούντιο. Η εργαστηριακή ατμόσφαιρα με πνίγει. Επίσης, με κουράζει η επανάληψη. Θέλω, πάντως, να ηχογραφήσω αυτό που κάνουμε τον Τάκη Φαραζή.
Πρέπει να γίνουμε ενεργοί πολίτες
– Ζείτε από το τραγούδι;
– Απ’ αυτό ζω και από τη διδασκαλία. Μερικές φορές εξουθενώνομαι, αλλά χαίρομαι που ωραίοι νέοι άνθρωποι ζητούν βοήθεια. Από πέρυσι έρχονται και 15χρονα. Αυτό με συγκινεί ιδιαίτερα, γιατί σε τέτοια ηλικία ξεκίνησα κι εγώ στην Αμερική.
– Γιατί επιστρέψατε στην Ελλάδα;
– Γιατί θεωρούσαμε με την οικογένειά μου ότι ήταν παράδεισος. Και έτσι την ένιωθα, πολύ περισσότερο όταν ήρθα μόνιμα και γνώρισα τον Μάνο Χατζιδάκι. Δεν μπορούσα τότε να φανταστώ ότι ύστερα από 30 χρόνια θα βιώναμε τέτοια δυστυχία και, πολύ περισσότερο, ότι θα έμπαινε η «Χρυσή Αυγή» στη Βουλή. Αυτό είναι εφιάλτης! Πρέπει να πάρουμε θέση, δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μας ούτε το στόμα μας. Να γίνουμε ενεργοί πολίτες.