Ηταν περίπου πέντε και τέταρτο τα ξημερώματα, ακόμη βαθύ σκοτάδι. Και όχι… ο λόγος που ανηφόριζα τον δρόμο του σπιτιού μου που οδηγεί στην Πατησίων δεν ήταν για ταξίδι. Προορισμός μου ήταν το θέατρο «Θησείον» όπου αυτή την περίοδο κάθε Σάββατο και Κυριακή στις έξι το πρωί παρουσιάζεται η παράσταση «Σιωπηλές Φωνές» από την ομάδα ΑΣΙΠΚΑ, σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μπίτου. Εννοείται πως η διπλή πρόσκληση που μου δόθηκε δεν αξιοποιήθηκε, αφού κανένας φίλος δεν δέχτηκε να έρθει μαζί μου («και δίπλα να έμενα δεν θα σηκωνόμουν τέτοια ώρα για να πάω θέατρο»…). Δεν πειράζει ήμουν μόνη και η εμπειρία αποδείχτηκε κάτι παραπάνω από μυητική.
Σε κλίμα τελετουργικό, λοιπόν, σηκώθηκα στις 4.45 π.μ., ντύθηκα γρήγορα και πήρα τον δρόμο για το «Θησείον». Ενας άντρας και μια γυναίκα στέκονται έξω από το θέατρο, «ωραία το βρήκαμε» λέω στον απορημένο ταξιτζή. Στο φουαγιέ συναντάω τους πρώτους θεατές, χαμογελάμε ο ένας στον άλλον, κάποιοι αγοράζουν καφέ στο μπαρ. Δεκαέξι άτομα στο σύνολο μαζευτήκαμε, κυρίως νέοι, μία γυναίκα κι αυτή μόνη της. Εξι και τέταρτο ο Δημήτρης Μπίτος μας καλεί να μπούμε στο θέατρο όπου γεμίζουμε σχεδόν τις δύο σειρές που έχουν στηθεί απέναντι από τους ηθοποιούς, οι οποίοι βρίσκονται ήδη στη σκηνή. Τα φώτα κλείνουν, επικρατεί απόλυτη σιωπή, τα μάτια πάνε να κλείσουν, έξω σιγά σιγά ξημερώνει.
Η παράσταση «Σιωπηλές Φωνές» βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο της Μαρούλας Κλιάφα (εκδ. Καστανιώτη) που περιλαμβάνει αυτούσιες μαρτυρίες, αληθινές ιστορίες απλών ανθρώπων του περασμένου αιώνα, καλύπτοντας ένα ιστορικό φάσμα που ξεκινάει από τις αρχές του 20ού αιώνα και την περίοδο της κολιγιάς στην Ελλάδα, συνεχίζει με τους Βαλκανικούς Πολέμους, τους δύο Παγκόσμιους, Κατοχή, Εμφύλιο, Δεκεμβριανά, Βάρκιζα… Στόχος της, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Μπίτο, είναι «να συναντήσει ο θεατής στο φως της αυγής την ιστορία του». Μια θαυμάσια ιδέα με μερικές πολύ καλές στιγμές κυρίως προς το τέλος της παράστασης, η οποία αν και έχει εμπλουτιστεί όπως διαβάζω από την περσινή παρουσίασή της στο «Βυρσοδεψείο», αδυνατεί να κερδίσει την απόλυτη συγκέντρωση του θεατή.
Η εμπειρία του πρωινού ξυπνήματος για να πας θέατρο σχεδόν τελετουργικά είναι το μεγάλο συν της παράστασης. Ενόσω οι ηθοποιοί ενσαρκώνουν ανθρώπους που έζησαν δύσκολα σε διάφορες περιόδους του περασμένου αιώνα, νιώθεις, βλέπεις πίσω από τις μαύρες κουρτίνες που σκεπάζουν τα παράθυρα του θεάτρου, να μπαίνει το φως της αυγής. Η πόρτα ανοίγει και η σκηνή γεμίζει από φως, ένας ακορντεονίστας που νομίζεις πως έχει έρθει από τον δρόμο μπαίνει και τραγουδάει. Υστερα μία από τις γυναίκες ηθοποιούς βγαίνει έξω, περπατάει ξυπόλητη στον δρόμο, ενώ μια άλλη κάθεται στο σκαλάκι και διηγείται την τελευταία ιστορία που διαδραματίζεται στο Βουκουρέστι για ένα παιδί που χάθηκε.
Μια μοναδική θεατρική εμπειρία
«Ηταν για μένα πολύ δημιουργική διαδικασία να ενταχθώ σε αυτήν την παράσταση. Μου αρέσει πολύ γιατί είναι εκτός πλαισίου» μου λέει λίγη ώρα μετά το τέλος η Ρηνιώ Κυριαζή, μία από τις ηθοποιούς που συμμετέχουν στις «Σιωπηλές Φωνές». «Κυρίως μου άρεσε το κείμενο με το οποίο ασχολήθηκα, αυτή η άγνωστη ιστορία μέσα από προσωπικές αφηγήσεις ανθρώπων που πέρασαν πολλά, από τις οποίες δυστυχώς φαίνεται πως δεν έχουμε διδαχθεί τίποτα. Ομορφα είναι επίσης μετά την παράσταση, που παίρνουμε πρωινό κάτω από την Ακρόπολη και ζούμε την Αθήνα που ξυπνάει».
«Η ώρα της παράστασης δεν είναι τυχαία ούτε προϊόν σκέψης. Είναι απόφαση στην οποία μας οδήγησε η διαδικασία δουλειάς και η επιλογή αυτού του υλικού» λέει από την πλευρά του ο Δημήτρης Μπίτος. «Το ίδιο το υλικό μάς αφύπνισε με τέτοιο τρόπο καθώς και η διαδικασία της δουλειάς μας που βασίζεται στο “ξεβόλεμα”, στην επιστροφή στις αισθήσεις, στη σιωπή. Δουλεύουμε συχνά κοντά στη φύση και πολύ πρωινές ώρες έξω από την καλοκουρδισμένη μηχανή που αποτελεί συχνά η καθημερινότητά μας. Κρυφή προσδοκία μας είναι να προσφέρουμε την έκπληξη και σε μας και στους θεατές που θα ανταποκριθούν».
Πράγματι, έξω στον δρόμο η Αθήνα ξυπνάει. Κατευθύνομαι προς τον ηλεκτρικό του Θησείου, σαν να γυρνάω από ραντεβού ή από ξενύχτι. Η ώρα οκτώ και τέταρτο…