Μέσα στην καρδιά της Ηπείρου τα βουνά απλώνουν το αρχαίο, ακλόνητο κι επιβλητικό βασίλειό τους. Αλλα γιγάντια, με νωχελικές γραμμές ντυμένα με τον βαθυπράσινο μανδύα τους κι άλλα γυμνά, με απότομες και τραχιές πλαγιές να σκίζουν τον βαθυγάλαζο ουρανό με τις κορφές τους, στολίζουν τη ραχοκοκαλιά της ατελείωτης Πίνδου. Κανένα όμως από αυτά δεν έχει την άγρια, άσπιλη, υπερήφανη ομορφιά που έχουν τα Αθαμανικά Ορη ή αλλιώς Τζουμέρκα, όπως ορθώνονται σαν πορφυρά δόντια δράκου, καθώς οι τελευταίες αχτίδες ενός κόκκινου ήλιου χαϊδεύουν τις γυμνές κορυφές τους.
Στις παρυφές τους καταδέχτηκαν από τα αρχαία χρόνια την παρουσία των ανθρώπων (Αθαμάνες) κι έτσι τώρα, αιώνες μετά, πολλά χωριά, τα λεγόμενα «Τζουμερκοχώρια», απλώνονται κάτω από τη σκιά τους και στις πλαγιές τους και οι κάτοικοί τους κοιτάζουν πέρα στον ορίζοντα υπερήφανοι τη θάλασσα των βουνών που σβήνει στον ορίζοντα. Ο τόπος σκληρός, δεμένος με πέτρα και πουρνάρι, και ο άνθρωπος σκληρός παλεύουν σε έναν αγώνα αρχέγονο ποιος θα δαμάσει ποιον μέσα στις ρεματιές, στα βοσκοτόπια, στα πέτρινα καλύβια.
Η φύση παντού γύρω παρθένα, κλείνει μέσα στην ασφυχτική αγκαλιά της τους κόπους των ανθρώπων, αλλά το κάλεσμά της είναι ακαταμάχητο: το άρωμα του λωτού και του βρεγμένου ξύλου, το ζωντανό κόκκινο της κρανιάς και το κίτρινο της μουσμουλιάς, σε καλούν να έρθεις κοντά της αφήνοντας πίσω τον δρόμο της πόλης μέχρι να γίνει μονοπάτι σκιερό μέσα στην οργιώδη βλάστηση.
Σχετικά δύσκολη πρόσβαση
Αφού αποφασίσεις όμως να το πράξεις, θα πρέπει να ξέρεις ότι η πρόσβαση είναι σχετικά δύσκολη, το οδικό δίκτυο ημιτελές και οι δρόμοι σε πολλά σημεία δύσβατοι (ιδίως τον χειμώνα), πράγμα που εξηγεί, εν μέρει, γιατί αυτά τα κρυμμένα διαμάντια παραμένουν κρυμμένα από τον εγχώριο και διεθνή τουρισμό – πάντως ο κόπος σου θα ανταμειφθεί.
Είτε ερχόμενος από Αρτα, είτε από Γιάννενα ή ακόμη και από Τρίκαλα, είναι σχετικά εύκολο να βρεις τον δρόμο για τα μεγαλύτερα χωριά, όπως τα Πράμαντα και η Αγναντα και από ’κει να συνεχίσεις να εξερευνάς.
Τα Τζουμερκοχώρια είναι συνολικά περίπου 47 χωριά απλωμένα μεταξύ των δήμων της Αρτας και των Ιωαννίνων, η περιοχή που σχετικά πρόσφατα αποτελείται πλέον από τον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων με έδρα το Βουλγαρέλι και τον Δήμο Βόρειων Τζουμέρκων με έδρα τα Πράμαντα. Ομορφα χωριά, το καθένα με ξεχωριστό χαρακτήρα, άλλα μικρά, άλλα μεγάλα κεφαλοχώρια, άλλα μέσα στα έλατα κι άλλα πλάι σε γάργαρα νερά, άλλα αρχοντικά, με πέτρα αριστοτεχνικά φτιαγμένα, άλλα στις πλαγιές και άλλα σε φαράγγια, όλα όμως με αυθεντικό βουνίσιο χαρακτήρα.
Μπορείς να πιεις έναν καφέ στην όμορφη πλατεία στο Βουλγαρέλι, κοιτάζοντας τη θέα από ψηλά, ή ένα τσίπουρο στο όμορφο παραδοσιακό αναψυκτήριο της Ράμιας, ή μπορείς να περιπλανηθείς στα πέτρινα σοκάκια στο Συρράκο και στους Καλαρρύτες, θαυμάζοντας τη μοναδική αρχιτεκτονική των δίδυμων βλαχοχωριών – για πολλούς τα ομορφότερα ορεινά χωριά στην Ελλάδα. Μπορείς να γευτείς καταπληκτικό κρέας στη Χώσεψη (Κυψέλη) ή στα κεφαλοχώρια Πράμαντα και Αγναντα, όπου εκεί οι επιλογές είναι περισσότερες, ή μπορείς να θαυμάσεις τη μεγαλειώδη δύναμη της φύσης που αποτυπώνεται στο εκκωφαντικό βουητό και την κρυστάλλινη ορμή του μεγαλύτερου καταρράκτη της χώρας στο ομώνυμο χωριό! Μάλιστα απέναντι από τον Καταρράκτη πάνω σε έναν καταπράσινο λόφο υπάρχει το Δασικό Χωριό «Κέδρος» με τα ωραία σπίτια και τον ξενώνα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής για να σε φιλοξενήσουν.
Ο κατάλογος των επιλογών είναι πραγματικά ατελείωτος και λόγω του ότι τα τελευταία χρόνια άρχισε να αναδεικνύεται, πολύ δειλά, η περιοχή θα βρεις και άλλους αξιόλογους ξενώνες και ξενοδοχεία για να σε φιλοξενήσουν καθώς θα κάνεις τις εξορμήσεις σου.
Αν επίσης θέλεις να συνδυάσεις την εξερεύνηση με την περιπέτεια τότε στο Μονολίθι, σχεδόν δίπλα από το ιστορικό κι εντυπωσιακό Γεφύρι της Πλάκας, θα βρεις το ομώνυμο μοντέρνο ξενοδοχείο που μπορεί να σε μυήσει στα μυστικά του ράφτινγκ μέσα σε μια κοιλάδα μοναδικής ομορφιάς. Εκεί κοντά επίσης υπάρχει και το ανακαινισμένο πλέον «Τελωνείο», ιστορικό κτίριο που σηματοδοτεί πού βρίσκονταν παλιά τα σύνορα μεταξύ ελληνικού και τουρκικού κράτους, μάλιστα το όνομά του φέρει και ένα όμορφο κοντινό ξενοδοχείο, όπου μπορείς να ζεσταθείς καθισμένος στα παραδοσιακά μπάσια δίπλα στο τζάκι. Αν προτιμάς πάλι το αυτοκίνητο -με την προϋπόθεση ότι διαθέτει καλές αναρτήσεις- τότε μπορείς να χρησιμοποιήσεις ως ορμητήριο κάποιο κεντρικό χωριό όπως τα Πράμαντα ή η Αγναντα και να ανακαλύψεις χωριά και μαγευτικές τοποθεσίες σχεδόν σε κάθε στροφή του δρόμου. Κάποιες από αυτές είναι το σπήλαιο Ανεμότρυπα έξω από τα Πράμαντα όπου μπορείς να απολαύσεις μια μαγευτική διαδρομή 250 μ. με υπόγειες μικρές λίμνες και ποταμό, ή η Κόκκινη Εκκλησιά στο Παλαιοχώρι, κοντά στο Βουλγαρέλι, χτισμένη με μεράκι και με πέτρες που έχουν μια φυσική κόκκινη απόχρωση.
Αν πάλι θέλεις να περπατήσεις, τότε οι επιλογές είναι ακόμη περισσότερες καθώς υπάρχουν πολλά μονοπάτια να εξερευνήσεις, χρειάζεται όμως προσοχή στις ρεματιές και τους απότομους γκρεμούς που εκεί είναι γνωστοί ως «στεφάνια».
Εγγυημένο καλό φαγητό
Σε όλη τη διάρκεια των εξορμήσεών σου στα Τζουμερκοχώρια το καλό φαγητό, η εξαιρετική ποιότητα του κρέατος και φυσικά του τσίπουρου είναι εγγυημένα. Μάλιστα, το τελευταίο προέρχεται ως επί το πλείστον από την τοπική ορεσίβια ποικιλία σταφυλιών, την ονομαζόμενη «ζαμπέλα», η οποία δίνει ένα τσίπουρο δυνατό, με διάφανη γεύση και ικμάδα που σίγουρα θα απολαύσεις. Πολλές φορές μέσα στη σιγαλιά της φύσης, με τα πέπλα της πάχνης να καλύπτουν τα κοιμισμένα βουνά, μόνο αυτό χρειάζεσαι και χαλαρός κι ελεύθερος μπορείς να αφήσεις το βλέμμα σου να χαϊδέψει σιωπηλά τις αιώνιες κορυφές.