Σε ορισμένες κινηματογραφικές ταινίες δράσης, τη στιγμή της έκρηξης το πλάνο «παγώνει»: για λίγο, βλέπουμε αντικείμενα, πέτρες, βράχια, πλάκες πεζοδρομίου, ακόμα και ολόκληρα κομμάτια γης να εκσφενδονίζονται σε αργή κίνηση στον αέρα και να μένουν εκεί, να ακινητοποιούνται στο κενό, μετέωρα, κάπου ανάμεσα σε ουρανό και γη. Η εικόνα είναι σχεδόν ανάγλυφη: το στέρεο γίνεται αέρινο, ρευστό, κάθε βεβαιότητα τινάζεται στον αέρα και η συνέχεια για το τι θα επακολουθήσει είναι άγνωστη, σκοτεινή.
Αυτήν ακριβώς την αίσθηση, του φευγαλέου και του απειλητικού, μιας διάλυσης που διαρκεί αιώνια μα και μόνο μια στιγμή, περνάει στον θεατή η εγκατάσταση «Ο Εθνικός Κήπος», που εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Εκ πρώτης όψεως, το έργο ξεγελάει: μοιάζει με ένα κατάλευκο, παγερό σεληνιακό τοπίο το οποίο περιδιαβάζεις συνοδεία φυσικών, εφησυχαστικών μα και ηλεκτρονικών, σκοτεινών ήχων που ενεργοποιούνται με το βήμα σου.
Ποια η σχέση με τον πραγματικό Εθνικό Κήπο, όμως; Δεν φαίνεται, αλλά είναι το ίδιο και το αυτό: η μεγάλη αυτή εγκατάσταση (50 τ.μ. περίπου) είναι «ξεπατικωμένη» από την κάτοψη του Εθνικού μας Κήπου.
Δημιουργοί του έργου, η ομάδα Indoors Plus (Ερνέστος Αργύρης, Αντιγόνη Καββαθά, Μαριγώ Κάσση, Βάλλυ Νομίδου, Σπυριδούλα Πολίτη, Κωνσταντίνος Σταματίου και Μαίρη Χρηστέα), η οποία ξεκίνησε αυτήν την περιπέτεια με ένα κομβικό σημείο της ιστορίας της Αθήνας πριν από τρία χρόνια.
Οπως μου είπαν όταν επισκέφθηκα το έργο, αρχικά δεν είχαν τίποτα τέτοιο στον νου τους, αλλά ένα συλλογικό έργο εμπνευσμένο μεν από τον Εθνικό Κήπο, στο οποίο όμως κάθε καλλιτέχνης θα έβαζε τη δική του πινελιά (κάτι στο οποίο μας έχει συνηθίσει, άλλωστε, η αρχική ομάδα των Ιndoors).
Στην πορεία, όμως, και σε συνδυασμό με όλα όσα δυσάρεστα συνέβαιναν στην Αθήνα από το 2010, η οπτική τους μετακινήθηκε και, σταδιακά, βλέποντας και την κάτοψη του Κήπου με μια πιο λοξή ματιά, οδηγήθηκαν σε ένα αποτέλεσμα αφαιρετικό, απρόσμενο. «Ο χώρος είναι ταυτόχρονα πραγματικός και αλληγορικός», γράφουν οι καλλιτέχνες. «Το λευκό χρώμα επικρατεί και δημιουργεί μια ψυχρή αίσθηση που παραπέμπει σε έναν παγωμένο, παράδοξο χώρο όπου δεν υπάρχει ζωή. Παράλληλα με το βίωμα αυτού του παράδοξου, ψυχρού τοπίου και ακολουθώντας μια διαδρομή μέσα στον κήπο, ο θεατής γίνεται μέρος του έργου, ενεργοποιώντας με το πέρασμά του έναν ήχο υπόκωφο, που ζωντανεύει τον χώρο, δίνοντάς του μιαν αλλόκοτη αίσθηση. Στο έργο μας, ο Εθνικός Κήπος γίνεται πολικό τοπίο, βίαια κατακερματισμένο, αναταραγμένο, υποκύπτοντας στο παγκόσμιο κλίμα αποδόμησης και εκφυλισμού. Γίνεται τελικά σύμβολο της επιτακτικής ανάγκης μιας δημιουργικής αναδόμησης».
Το έργο θα εκτίθεται έως αύριο, Κυριακή 26 Μαΐου, στο ΕΜΣΤ, ωστόσο, αυτήν την τελευταία ημέρα θα γίνει κάτι πολύ ενδιαφέρον: το ΕΜΣΤ διοργανώνει συνάντηση με τους καλλιτέχνες της ομάδας Ιndoors Plus και μια περιήγηση στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας.
Σημείο συνάντησης θα είναι το ΕΜΣΤ στις 12.30 μ.μ., όπου οι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν το αλληγορικό έργο τους. Στη συνέχεια, επισκέπτες και καλλιτέχνες θα κατευθυνθούν όλοι μαζί στον Εθνικό Κήπο, όπου θα γίνουν ομιλίες και παρουσιάσεις πάνω στην ιστορία και τα καλά κρυμμένα μυστικά του μεγαλύτερου και ιστορικότερου κήπου της Αθήνας. Οι επισκέπτες καλούνται να έχουν φέρει μαζί τους φαγητό διότι η όλη εκδήλωση θα κλείσει με πικ-νικ στον Κήπο.