ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Μ. ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ
Οταν ο Ιπποκράτης συναντά… τη Θέμιδα – Ιατρονομικά
εκδ. Λιβάνη
Ο Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος, διακεκριμένος διεθνώς καθηγητής στην Ιατρική Αθηνών αλλά, συνάμα, και τολμηρός δημόσιος διανοούμενος, σε συνεργασία με τον διεθνούς κύρους συνάδελφό του, Μαρίνο Δαλάκα, με το νέο του βιβλίο μας φέρνει σε επαφή με ένα κρίσιμο νομικό και κοινωνικό πρόβλημα: τη νομική ευθύνη του ιατρού για πλημμελή ή εσφαλμένη διάγνωση και θεραπεία της πάθησης ασθενούς, με δυo λόγια, με ό,τι αποκαλούμε ιατρική ευθύνη. Το βιβλίο κοσμεί ένας ουσιαστικός σε επισημάνσεις πρόλογος του διαπρεπούς καθηγητού του Αστικού Δικαίου και Ακαδημαϊκού, Απόστολου Σ. Γεωργιάδη. Σε αυτόν παρατίθενται οι κύριοι λόγοι για τους οποίους η κατάφαση ή μη ιατρικής ευθύνης (αστικής και ποινικής) αποτελεί ένα από τα πλέον πολύπλοκα ζητήματα στη νομική επιστήμη και τη δικαστηριακή πράξη.
Μυθιστόρημα
Το πόνημα του Μουτσόπουλου αποτελεί ένα είδος ρεαλιστικού μυθιστορήματος. Ο Γρηγόρης Παπαθεοδώρου είναι γόνος μιας εύπορης οικογένειας με δικηγορική παράδοση σε κάποια επαρχιακή πόλη. Προορίζεται από την οικογένειά του να συνεχίσει αυτή την παράδοση, αφού σπουδάσει στη Νομική Αθηνών και, κατόπιν, στη Γερμανία (όπως, ακριβώς, έπραξε ο πατέρας του). Ο ίδιος έχει προτίμηση στις θετικές επιστήμες αλλά, τελικώς, υπό την πίεση της οικογένειάς του, πετυχαίνει στις εισαγωγικές εξετάσεις και εγγράφεται στη Νομική Αθηνών. Παραμένει σχετικά αδιάφορος για τις σπουδές του μέχρι τη στιγμή που η ανάλυση μιας υπόθεσης ιατρικής ευθύνης από εμπνευσμένο καθηγητή του Αστικού Δικαίου, τον οδηγεί να παρακολουθήσει, κατά τους θερινούς μήνες, τις εργασίες ενός δικηγορικού γραφείου στη Νέα Υόρκη, το οποίο ειδικεύεται σε αυτά τα θέματα. Η ζωή του έχει πλέον αλλάξει. Αποφοιτώντας από τη Νομική Αθηνών, συνεχίζει τις σπουδές του σε αυτό τον κλάδο στην Αμερική, όπου εργάζεται ως δικηγόρος, δημιουργεί τη δική του οικογένεια και, μετά αρκετά έτη, επιστρέφει στην Αθήνα, για να προσφέρει πρωτότυπες και πρωτοποριακές μεθόδους αντιμετώπισης των ιατρονομικών ζητημάτων (όπως τα αποκαλεί ο συγγραφέας).
Με φόντο, λοιπόν, τη διήγηση της ιστορίας του ήρωά του, Παπαθεοδώρου, ο συγγραφέας μας παρουσιάζει, μέσα από την ανάλυση ιατρικών περιστατικών, το ζήτημα της ιατρικής ευθύνης: εδώ εμπλέκονται οι σχέσεις ιατρών και ασθενών που υπέστησαν βλάβες από σφάλματα των πρώτων, οι σχέσεις ασθενών και ειδικευμένων στη νομική αντιμετώπιση ιατρικών σφαλμάτων δικηγόρων, οι σχέσεις ιατρών και ασφαλιστικών εταιρειών, η διαφορετική ρύθμιση των τριών παραπάνω τύπων σχέσεων από διαφορετικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Ελλάδα, και, σε τελική ανάλυση, οι αξιακές προτεραιότητες κάθε κοινωνίας. Εύλογα θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης μήπως υπερβάλλω.
Στις ΗΠΑ
Νομίζω πως όχι, δεδομένου ότι ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η «δύσκολη» σχέση ιατρών, ασθενών, δικηγόρων και ασφαλιστικών εταιρειών στις ΗΠΑ, όπου το καθένα από τα τέσσερα αυτά μέρη επιδιώκει τη μεγιστοποίηση του κέρδους του και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου στον οποίο εκτίθεται -και που έχει ως αποτέλεσμα, την «αμυντική» ιατρική, που ακολουθεί την πεπατημένη και δεν «ρισκάρει» για να ωφελήσει τον ασθενή, προσφέροντάς του κάποια πρωτοποριακή, πλην όμως «ριψοκίνδυνη» θεραπεία- οφείλεται στο ότι το κυνήγι του χρήματος αποτελεί υπέρτατη αξία στη σημερινή αμερικανική κοινωνία. Ο συγγραφέας παραθέτει, επίσης, με στοιχεία και αριθμούς, τα μέτρα που η Πολιτεία της Καλιφόρνιας έλαβε για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών αυτού του φαινομένου, ενώ αξιολογεί και την αποτελεσματικότητά τους. Η σύγκριση με την αντίστοιχη κατάσταση στην Ελλάδα, τόσο από νομικής όσο και από κοινωνικής πλευράς, οδηγεί σε ενδιαφέρουσες συγκρίσεις και ανάλογα συμπεράσματα. Το βιβλίο, με λογοτεχνικές αρετές, μας «προειδοποιεί» και μας προϊδεάζει για ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλαπλές, θετικές και αρνητικές, συνέπειες, που ενδέχεται να λάβει διαστάσεις και στη χώρα μας. Γι’ αυτό, συμφωνώ με την ακροτελεύτια πρόταση του συγγραφέα στην Εισαγωγή του βιβλίου, ελπίζοντας κι εγώ το ολιγοσέλιδο και καλογραμμένο αυτό πόνημα να διαβαστεί όχι μόνον από γιατρούς, δικηγόρους και ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά απ’ όσο το δυνατόν περισσότερους απλούς Ελληνες πολίτες.
* Ο κ. Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος είναι δικηγόρος, δρ Διεθνών Σχέσεων (LSE).