Επίκαιρος ο ρομαντικός Σίλλερ

Επίκαιρος ο ρομαντικός Σίλλερ

3' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πώς ακριβώς να αναπαραστήσεις θεατρικά την έννοια της τιμής, του όρκου; Πώς να γίνει κατανοητό σήμερα ότι στα τέλη του 18ου αιώνα, ο έρωτας ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικών κοινωνικών τάξεων ήταν απαγορευμένος; Τι σημαίνει αρετή; Αυτά τα θέματα προσπαθούν να αντιμετωπίσουν δύο ηθοποιοί που έχουν γίνει πια και σκηνοθετικό δίδυμο. Ο Ακύλλας Καραζήσης και ο Νίκος Χατζόπουλος σκηνοθετούν για το Φεστιβάλ Αθηνών το έργο του «Γερμανού Σαίξπηρ», του Φρήντριχ Σίλλερ, «Ερωτας και ραδιουργία». Ενα έργο που στην Ελλάδα έχει να παιχτεί από τη δεκαετία του ’70. Τους συνάντησα αμέσως μετά την πρόβα τους. Πρώτη ερώτηση, γιατί αυτό το έργο. «Ααα, παραλύουμε όταν πρόκειται να επιλέξουμε ένα έργο. Το “Οταν έκλαψε ο Νίτσε” το πρότεινε ο Γ. Λυκιαρδόπουλος. Το “Ερωτας και ραδιουργία” το πρότεινε ο Χάρης Φραγκούλης».

Μου εξηγούν ότι το «Ερωτας και ραδιουργία» είναι από τα έργα που καταγγέλλουν την τυραννία των μικρών γερμανικών κρατών στα τέλη του 18ου αιώνα. «Τότε η Γερμανία ήταν διασπασμένη σε διάσπαρτα μικρά δουκάτα, οι δούκες ήταν άχρηστοι και αντιπαραγωγικοί. Το μόνο “υλικό” που είχαν να πουλήσουν, ήταν το ανθρώπινο δυναμικό. Πουλούσαν τους υπηκόους τους σαν σκλάβους στον αμερικανικό πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Ή πατούσαν με φόρους τους υπηκόους τους. Υπήρχε μια τρομερή κατάσταση αυθαιρεσίας. Ο Σίλλερ ήταν στρατιωτικός γιατρός στα διάφορα δουκάτα ώσπου κατέληξε υπό την προστασία του φίλου του Γκαίτε στη Βαϊμάρη».

Ν.Χ.: «Είναι ένα έργο ταυτόχρονα σύγχρονο και παλιό. Εκεί είναι και η γοητεία και η πρόκληση. Πώς το χειρίζεσαι το παλιό το κομμάτι;»

Α.Κ.: «Και μήπως το παλιό πνίξει το σύγχρονο;»

Ν.Χ.: «Υπάρχουν νέοι ηθοποιοί, που δυσκολεύονται να κατανοήσουν κάποιες ανθρώπινες σχέσεις του παρελθόντος. Τις σχέσεις εξουσίας. Το ότι ο όρκος δεσμεύει. Το ότι απέναντι στον ηγεμόνα δεν μπορείς να αντιδράσεις. Το τι θα πει τιμή».

Α.Κ.: «Το θέμα αφορά και το κοινό. Αυτό είναι το πρόβλημα των παλιών έργων. Οτι αναφέρονται σε πράγματα που μέχρι πριν από 40-50 χρόνια ήταν αμέσως αναγνωρίσιμα. Πώς μιλάς λοιπόν στο θέατρο χωρίς να ηθικολογείς; Πώς λειτουργούν πράγματα όπως η έννοια της αρετής, της τιμής; Χωρίς να γίνεις υπερασπιστής μιας νεκρής παράδοσης».

Τι κάνουν, λοιπόν;

Ν.Χ.: «Επιχειρούμε μια πρώτη προσέγγιση πάνω στο τι θα πει χειρίζομαι κάτι παλιό».

Α.Κ.: «Ενα τέτοιο πρόβλημα έχει άμεση σχέση με το πώς ήμασταν εμείς πριν από 30 μόλις χρόνια, δεν το αποφεύγεις, ούτε το εξωραΐζεις. Ισα ίσα μπαίνεις ακόμα πιο βαθιά μέσα του. Και στο θέατρο αυτό πρέπει να γίνει ορατό, γιατί έτσι ανασταίνεται».

Ν.Χ.: «Οι κίνδυνοι είναι ορατοί είτε να το υπονομεύσεις το υλικό, είτε να το διακωμωδήσεις. Ο σκοπός μας δεν είναι να το υπονομεύσουμε, είναι να δούμε πόσο αντέχει, υποστηρίζοντάς το».

Α.Κ.: «Σύμμαχός μας είναι η ίδια η γλώσσα του Σίλλερ, η οποία μας βάζει ακόμα μεγαλύτερη δυσκολία. Είμαστε πριν από τη Γαλλική Επανάσταση. Υπάρχει μια διαφορετική ρητορεία, που έχει ποίηση, γοητεία και έμπνευση».

Δημιουργική συνύπαρξη

Τι τους ενώνει και κάτω από τη σκηνή; Οι απαντήσεις τους ξεδιπλώνουν μια δημιουργική συνύπαρξη δύο διαφορετικών ανθρώπων, με την αποδοχή των διαφορών και των εντάσεων.

Ν.Χ.: «Θεωρήσαμε ότι την πρώτη φορά πέτυχε, άρα συνεχίζουμε. Οχι ότι είναι εύκολο!».

Α.Κ.: «Είναι πολύ ενδιαφέρον και το χαίρομαι. Γιατί βγαίνεις από το καθιερωμένο. Εχεις άλλο μισό. Είσαι εσύ κι άλλος ένας μισός. Που δεν είναι ίδιος. Εμείς έχουμε επιλέξει ο ένας τον άλλον γιατί δεν είμαστε ίδιοι. Κάπου τέμνονται οι γραμμές μας και κάπου χωρίζουν. Αυτό είναι το ιδιαίτερα ενδιαφέρον». Και δεν κρύβουν ότι υπάρχουν αντιθέσεις και διαφωνίες. Μαλώνουν; «Και μαλώνουμε» απαντούν.

Ν.Χ.: «Εάν προσπαθήσουμε να κρύψουμε τις διαφωνίες μας, είναι σαν να αρνούμαστε τη συνεργασία. Κάνω θέατρο για να συνεργάζομαι με ανθρώπους. Γιατί η συνεργασία δεν είναι το απλούστερο πράγμα. Κι αυτό το πνεύμα της συνεργασίας, με πείσμα το προωθούμε μόνο και μόνο επειδή κάτι προκύπτει».

Α.Κ.: «Ξέρουμε από την προηγούμενη φορά, από τη φιλία μας και από τον χαρακτήρα μας, πού να υποχωρούμε. Είναι μέρες πολύ δύσκολες. Είναι μέρες πολύ ωραίες. Είναι μέρες που σκεφτόμαστε το ίδιο, είναι μέρες που σκεφτόμαστε διαφορετικά. Αλλά η αλληλοσυμπλήρωση είναι μεγάλη ευχαρίστηση».

​​Η παράσταση «Ερωτας και ραδιουργία» θα παρουσιαστεί στην Πειραιώς 260 στις 30 Ιουνίου, 1, 2, και 3 Ιουλίου. Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας. Παίζουν: Πολυξένη Ακλίδη, Ακύλλας Καραζήσης, Γιάννης Νταλιάνης, Μαρία Σκουλά, Χάρης Φραγκούλης, Νίκος Χατζόπουλος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή