Αν αναζητούσε κανείς τον άξονα που συνδέει τις τρεις βραβευμένες με «Αλέξανδρους» ταινίες του 54ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης θα κατέληγε μάλλον στο «αδιέξοδο όνειρο». Στην επιθυμία που γκρεμίζεται μέσα σε ένα τοπίο φτώχειας, στο οποίο οι ήρωες – πρωταγωνιστές δεν έχουν δυνατότητες επιλογής.
Η τελετή απονομής, το περασμένο Σάββατο στο «Ολύμπιον», με πρόεδρο της κριτικής επιτροπής τον Αμερικανό σκηνοθέτη (με ελληνικές ρίζες) Αλεξάντερ Πέιν, ανέδειξε νικητή της βραδιάς τον ισπανόφωνο κινηματογράφο.
Ως καλύτερη ταινία του φετινού διαγωνιστικού προγράμματος (Χρυσός Αλέξανδρος Θόδωρος Αγγελόπουλος) βραβεύτηκε η μεξικανο-ισπανική «Κελί από χρυσάφι» του Διέγο Κεμάδα Δίες (η οποία απέσπασε και τρία ακόμη βραβεία: Σκηνοθεσίας, της Βουλής των Ελλήνων «Ανθρώπινες αξίες» και του Κοινού Fischer). Είναι η ιστορία τριών εφήβων που μεταναστεύουν από τη Γουατεμάλα στις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω Μεξικού. Ενα δραματικό ταξίδι, στο οποίο χάνουν την αθωότητά τους αλλά και το όνειρο: η Γη της Επαγγελίας είναι ένα ακόμη κλουβί. Ο σκηνοθέτης είναι επηρεασμένος από τον κινηματογράφο του Κεν Λόουτς, του οποίου υπήρξε βοηθός.
Ο αργυρός «Αλέξανδρος» δόθηκε στη γαλλική «Suzanne» της Κατέλ Κιγεβερέ. Η πρωταγωνίστρια, Σαρά Φορεστιέ, κέρδισε με άνεση το βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας. Η Σουζάν μεγαλώνει μαζί με την αδελφή της στην εργατική νότια Γαλλία, με τον χήρο νταλικέρη πατέρα της. Μένει έγκυος μαθήτρια, καταλήγει ανύπαντρη μητέρα, ερωτεύεται έναν τυχοδιώκτη και το σκάει μαζί του. Η σκηνοθέτις καταγράφει μινιμαλιστικά την ιστορία μιας επώδυνης ενηλικίωσης.
Ο χάλκινος «Αλέξανδρος» απονεμήθηκε στην ταινία «Χάλια μαλλί» της Μαριάνα Ρονδόν από τη Βενεζουέλα, που διαδραματίζεται στο γκέτο των εργατικών πολυκατοικιών του Καράκας, εστιάζοντας στο σύμπαν του 9χρονου Τζούνιορ, ενός παιδιού παγιδευμένου σε έναν κόσμο φτώχειας και στέρησης.
«Είδαμε 14 ταινίες από 11 χώρες και είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από το επίπεδο των φιλμ», είπε ο Αλεξάντερ Πέιν, επισημαίνοντας ότι ο ρόλος της κριτικής επιτροπής «δεν είναι αποκλειστικά η βράβευση αλλά και η ενθάρρυνση στους νέους κινηματογραφιστές».
Ο ελληνικός κινηματογράφος διακρίθηκε στο πρόσωπο της νεαρής σκηνοθέτιδας Ελίνας Ψύκου και του πρωταγωνιστή της Χρήστου Στέργιογλου. «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» απέσπασε τα βραβεία Ανδρικής Ερμηνείας (εξ ημισείας ο Χρ. Στέργιογλου με τον Χάιμε Βαδέλ για «Το ποτό του διαβόλου» από τη Χιλή), της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) και της Πανελλήνιας Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ). Κεντρικό πρόσωπο ένας τηλεοπτικός αστέρας ο οποίος «εξαφανίζεται» (αποσύρεται σε ένα απομονωμένο ξενοδοχείο πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα ενδυναμώσει τη δημοτικότητά του) και η αστυνομία τον αναζητεί. Ο ήρωας ξεκινά, όπως σημειώνει η Ελ. Ψύκου, «ως επώνυμος δημοσιογράφος και καταλήγει ανώνυμος περιπλανώμενος», απόλυτο θύμα της ματαιοδοξίας του. Η σκηνοθέτις στηρίχτηκε στην ευρύτατη, και επεξεργασμένη στα ημιτόνια, ερμηνευτική γκάμα του Χρήστου Στέργιογλου, ο οποίος δικαίως βραβεύτηκε.
Στο φετινό 54ο Φεστιβάλ άφησε το αποτύπωμά του ο επίσημος προσκεκλημένος της τελετής έναρξης: ο Τζιμ Τζάρμους. Γεμάτες αίθουσες (η πληρότητα ξεπέρασε το 90%), 150 ταινίες από 54 χώρες, αφιερώματα στους Γάλλους δημιουργούς Αλέν Γκιροντί και Κλερ Σιμόν, εξαιρετικές επιλογές του βαλκανικού προγράμματος και των Ανοιχτών Οριζόντων, χιλιάδες νέοι θεατές και πολλοί εθελοντές έδωσαν την ταυτότητα αλλά και την κινητήρια δύναμη της φετινής διοργάνωσης. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρης, που πήρε το λόγο στην τελετή λήξης, μετά τον διευθυντή του Φεστιβάλ Δ. Εϊπίδη, τόνισε τη σύνδεση της πόλης με ένα θεσμό «με διεθνή απήχηση και ακτινοβολία, ανανεώνοντας το ραντεβού για τον επόμενο χρόνο (2014) όταν η «Θεσσαλονίκη θα είναι Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας».