Εναν ασυνήθιστο προορισμό είχε εντάξει στις ξεναγήσεις του στη Θεσσαλονίκη ο Αλεξάντερ Πέιν για να γνωρίσει βαθύτερα την πόλη και την ευρύτερη περιοχή της. Εκτός από τα μνημεία, ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός σκηνοθέτης πήρε μια γεύση Ελλάδας σ’ ένα από τα πιο όμορφα και οργανωμένα οινοποιεία της χώρας.
Η επιθυμία του να επισκεφθεί το κτήμα Γεροβασιλείου γεννήθηκε στην Αμερική όταν δοκίμασε το ομότιτλο κρασί με τη βραβευμένη με Οσκαρ ταινία του «Πλαγίως», που του είχαν προσφέρει ως συμβολικό δώρο. Το είχε ευχαριστηθεί πολύ τότε και, φέτος, που βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη ως πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, άρπαξε την ευκαιρία.
Ετσι, το περασμένο Σάββατο με τα υπόλοιπα μέλη της κριτικής επιτροπής, λίγες ώρες πριν από την απονομή των βραβείων, αφέθηκε για τρεισήμισι ώρες στις μεθυστικές γεύσεις του κτήματος, στην Επανομή. Περιηγήθηκε τους αμπελώνες, θαύμασε την πολύτιμη συλλογή από 2.500 ανοιχτήρια στο Μουσείο Οίνου και φυσικά δοκίμασε κρασιά από μεταγενέστερες του «Πλαγίως» σοδειές και τους τοπικούς παραδοσιακούς μεζέδες που τα συνόδευαν.
Μία μέρα μετά την ιδιωτική επίσκεψη του Πέιν, όλα τα οινοποιεία στη βόρεια Ελλάδα έσφυζαν από ζωή. Κάβες και αμπελώνες άνοιξαν, μαζί με εκατοντάδες άλλα οινοποιεία στην υπόλοιπη Ευρώπη για να υποδεχθούν τους λάτρεις της παράδοσης, του οίνου και της αμπέλου κατά την πρώτη συμμετοχή του δικτύου στη θεσμοθετημένη εδώ και πέντε χρόνια Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού που γιορτάζεται κάθε δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου απ’ όλα τα οινοποιεία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων του Κρασιού (RΕCΕVΙΝ).
Είκοσι τρία οινοποιεία
Είκοσι τρία από τα επισκέψιμα οινοποιεία, σε οκτώ διαφορετικές διαδρομές του κρασιού ανάμεσα σε απέραντους αμπελώνες άνοιξαν τις πόρτες τους στο κοινό. Είναι επιχειρήσεις που συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, άλλες που στήθηκαν από μερακλήδες και καταρτισμένους νέους οινοπαραγωγούς και παράγουν ανταγωνιστικούς πια, στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά, εμφιαλωμένους οίνους, ερυθρούς και λευκούς, βραβευμένους κατ’ επανάληψη σε τυφλούς διαγωνισμούς με χρυσές, ασημένιες και χάλκινες διακρίσεις.
Οι ελληνικές οινικές διαδρομές μπορεί να μην προσφέρουν περιηγήσεις με αερόστατα και λιμουζίνες και μαθήματα μαγειρικής γκουρμέ όπως τα οργανωμένα αγροκτήματα στην Κοιλάδα Νάπα της Καλιφόρνιας ή κάβες σε μεσαιωνικούς πύργους και σε τάφους Ετρούσκων (Μοντεπουλτσιάνο) που προσελκύουν χιλιάδες τουρίστες προσφέροντας τοπικούς οίνους και μπρουσκέτες, όμως οι βάσεις του εναλλακτικού τουρισμού-αγροτουρισμού έχουν μπει και στη χώρα μας. Ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς για την οργάνωση, αντίστοιχη των παραδοσιακών κέντρων οινοτουρισμού (Γαλλία, Ιταλία). Τον χάραξαν πριν από είκοσι χρόνια δεκατρείς οινοπαραγωγοί του βορειοελλαδικού χώρου ιδρύοντας την Ενωση Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα Βορείου Ελλάδος με τον διακριτικό τίτλο «Δρόμοι του Κρασιού της Βορείου Ελλάδος». Τον συνεχίζουν με επιτυχία ώς σήμερα τα 37 της μέλη, προτείνοντας 41 επισκέψιμα οινοποιεία σε διαδρομές που διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη τους αμπελότοπους της Θεσσαλίας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης.
Περισσότεροι από 60.000 επισκέπτονται ετησίως τα οινοποιεία στη Βόρεια Ελλάδα και 8.000 τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου στον ετήσιο ελληνικό θεσμό «Ανοιχτές πόρτες» που καθιερώθηκε πριν από δέκα χρόνια. «Την τελευταία δεκαετία η χώρα τριπλασίασε την παραγωγή της με ποιοτικά κρασιά. Η κρίση μείωσε την κατανάλωση αλλά αύξησε, σχεδόν διπλασίασε, την εξαγωγή (10-15%) της με επικερδείς συμφωνίες ώς τη μακρινή Κίνα (Βαένι Νάουσας)», μας ενημερώνει ο πρόεδρος της Ενωσης Οινοπαραγωγών Β.Ε. Στέλιος Κεχρής, που πιστεύει ότι η Ελλάδα έχει τις προϋποθέσεις να προσφέρει προϊόντα διακριτά. Χάρη στην ιδιωτική πρωτοβουλία, οι παραγωγοί αλλάζουν, ο εναλλακτικός τουρισμός βελτιώνεται, υπάρχει πάθος και μεράκι από νέους επιχειρηματίες να αναπτύξουν τεχνικές και ποικιλίες σε μια ευλογημένη χώρα όπου έχουν εγκλιματιστεί ξένες ποικιλίες, αλλά δεν έχουν αξιοποιηθεί ακόμα στο σύνολό τους οι τοπικές από τις 360 συνολικά καταγεγραμμένες: ξινόμαυρο στη Νάουσα, μαλαγουζιά στη Θεσσαλονίκη, ασύρτικο σ’ όλη τη βόρεια Ελλάδα, ροδίτης στη Θεσσαλία, Λημνιό στο Αγιον Ορος και τη Χαλκιδική, μερλό, καμπερνέ, σοβινιόν, σιρά, σοβινιόν μπλαν, σαρντονέ.
Σ’ αυτόν τον πολύχρωμο οινικό χάρτη χαράχτηκαν οι οκτώ διαδρομές με σταθμούς κτήματα και οινοποιεία τυλιγμένα από παραδόσεις και μύθους, αρχαιολογικούς χώρους. Ενας ολόκληρος πολιτισμός αιώνων, «αποσταγμένος» σε δρύινα βαρέλια και εμφιαλωμένα κρασιά που ξεκουράζονται χρόνια σε ανήλια υπόγεια, σε παλιές και νέες σοδειές, σε εκατοντάδες ετικέτες με ονόματα βγαλμένα από την ιστορία και την παράδοση κάθε τόπου, σε χρώματα και γεύσεις της γης που διδάσκουν ιστορία, ανθρώπινο μόχθο, ταπεινότητα.
Ανεξάντλητες διαδρομές
Την περασμένη Κυριακή πάνω από 2.000 Ελληνες και ξένοι αναζήτησαν τις γεύσεις του οίνου στη διαδρομή των Θεών του Ολύμπου Κτήμα Κατσαρού (Κρανιά), Kitrus (Πύδνα) και της Ηπείρου Κατώγι Αβέρωφ (Μέτσοβο), κτήμα Γκλίναβος (Ζίτσα), στη διαδρομή της Νάουσας (Κυρ-Γιάννη στο Γιαννακοχώρι, Φουντή στη Νέα Στράντζα, Βαένι στην Επισκοπή, Μπουτάρη στη Στενήμαχο), και των Λιμνών στη Δυτική Μακεδονία κτήματα Βογιατζή (στο Βελβεντό), Δύο Φίλοι (Σιάτιστα), Στεργίου (Καστοριά) Αλφαστο (Αμύνταιο), στη διαδρομή της Πέλλας και Γουμένισας, κτήματα Λίγας (Γιαννιτσά), Αϊδαρίνη, Χατζηβαρύτη, Τάτση (Γουμένισσας), της Θεσσαλονίκης (Γεροβασιλείου), Ανέστη Μπαμπατζιμόπουλου, Στέλιου Κεχρή, της Χαλκιδικής (κτήμα Πόρτο Καρράς, Κλαούντια Παπαγιάννη), και του Διονύσου στην ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη Βιβλία Χώρα (Καβάλα) Τέχνη Οίνου, Οινογένεσις (Δράμα), Βουρβουκέλη (Ξάνθης). Είναι διαδρομές που δεν εξαντλούνται ποτέ. Ο αέναος κύκλος της φύσης, νέες ζυμώσεις, νέες πειραματικές οινοποιήσεις και αποστάγματα, ευρηματικές ονομασίες, καινούργιες γεύσεις, αρώματα και χρώματα οίνων ευωδιαστών θα καλούν πάντα τον επισκέπτη για νέες εμπειρίες.