Μια χειμωνιάτικη νύχτα, ένας ταπεινός τσαγκάρης επιστρέφει στη φτωχική καλύβα του, έπειτα από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εισπράξει τα χρήματα που του χρωστούν οι πελάτες του. Στον δρόμο συναντά έναν γυμνό νεαρό άνδρα, του προσφέρει τις μπότες και το παλτό του και τον προσκαλεί σπίτι του για να ζεσταθεί. «Με τιμώρησε ο Θεός», είναι η μοναδική εξήγηση του αγνώστου. Παρά την αρχική καχυποψία της γυναίκας του τσαγκάρη, ο μυστηριώδης άνδρας τελικά εγκαθίσταται με την οικογένεια. Στο πέρασμα του χρόνου και μέσα από μια σειρά απροσδόκητων γεγονότων, μοιράζεται με τους οικοδεσπότες του τις περιπέτειες που πέρασε στην προσπάθειά του να καταλάβει «από τι ζουν οι άνθρωποι» και να αντιληφθεί την αξία της ανθρώπινης αγάπης. Ενα αλληγορικό παραμύθι για όλες τις ηλικίες, το διήγημα του Τολστόι γράφτηκε το 1885 και δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά στη συλλογή «Από τι ζουν οι άνθρωποι και άλλες ιστορίες».
Πεπεισμένοι πως η τρυφερή ιστορία δεν έχει χάσει την ικανότητα του να συγκινεί, αλλά και πως περιέχει πολύτιμα μηνύματα για όσους ζουν στην Αθήνα της κρίσης, η Ολια Λαζαρίδου, ο Γιώργος Νανούρης και ο Ηλίας Κουνέλας παρουσιάζουν μια σύγχρονη θεατρική εκδοχή, σε δική τους διασκευή, σκηνοθεσία και ερμηνεία, στο «Θέατρον» του Κέντρου Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Το έργο διανθίζεται με σύντομα κείμενα της Ολιας Λαζαρίδου για την Αθήνα του σήμερα, τη μουσική συνέθεσε ειδικά για την παράσταση ο Κωνσταντίνος Βήτα, ενώ τα σκηνικά είναι της Κατερίνας-Χριστίνας Μανωλάκου. Με τους τρεις ηθοποιούς, που αναλαμβάνουν επίσης και τους ρόλους της παράστασης, «συνομιλεί» μια κούκλα κατασκευασμένη από τη Μάρθα Φωκά.
Σατιρικός Ντοστογιέφσκι
Πρόκειται για το δεύτερο διήγημα ενός εκ των μεγάλων της ρωσικής λογοτεχνίας, που παίζεται για πρώτη φορά σε ελληνικό θέατρο την τρέχουσα σεζόν. Πέρα από την αδιαμφισβήτητη διαχρονικότητά τους, οι ιστορίες εκτυλίσσονται σε συνθήκες στέρησης, κάτι που ενδεχομένως επιτρέπει στους θεατές να ταυτιστούν ακόμα περισσότερο με τους χαρακτήρες. Το κωμικό έργο του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Ο κροκόδειλος» -ένα από τα ελάχιστα δείγματα σατιρικής γραφής του συγγραφέα- παρουσιάζεται από τις αρχές Νοεμβρίου στο «Από Μηχανής Θέατρο» σε διασκευή Κατερίνας Μπερδέκα και Στράτου Σωπύλη και σκηνοθεσία Κατερίνας Μπερδέκα.
Το διήγημα, που δημοσιεύτηκε ακριβώς μία δεκαετία μετά το «Από τι ζουν οι άνθρωποι» στο τελευταίο τεύχος του λογοτεχνικού περιοδικού του Ντοστογιέφσκι «Εποχή», ίσως δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «πανανθρώπινο» όπως εκείνο του Τολστόι, είναι όμως εξίσου αλληγορικό και αρκετά επίκαιρο, αφού καυτηριάζει τα κακώς κείμενα μιας κοινωνίας, όπου οι οικονομικές αρχές αποκτούν μεγαλύτερη αξία από τους ανθρώπους. Ο Ντοστογιέφσκι κατηγορήθηκε πως η «αληθινή ιστορία ενός αξιοσέβαστου μεσήλικα, τον οποίο κατάπιε ζωντανό ένας κροκόδειλος» ήταν, στην πραγματικότητα, μια παρωδία της ιστορίας του Ρώσου σοσιαλιστή συγγραφέα Νικολάι Γαβρίλοβιτς Τσερνισέφσκι – κάτι που ο ίδιος ουδέποτε αναγνώρισε. Οταν η σύζυγος του ήρωα, Ιβάν Ματβιέιτς, ζητά από τον Γερμανό ιδιοκτήτη του κροκοδείλου να απελευθερώσει τον άνδρα της, εκείνος αρνείται, με το επιχείρημα πως κάτι τέτοιο θα στοιχίσει πολύ ακριβά. Τελικά, ο Ματβιέιτς επιλέγει να παραμείνει στην παράξενη φυλακή του και να εκμεταλλευτεί όπως μπορεί την ευκαιρία για να συνεχίσει να κηρύττει τα σοσιαλιστικά ιδανικά του. Οι συντελεστές της παράστασης επιχειρούν να αναδείξουν ακριβώς τα στοιχεία του έργου που είναι οικεία στον σύγχρονο θεατή – όπως οι αναφορές στους ξένους επενδυτές, το κεφάλαιο ή οι διαφορές νοοτροπίας μεταξύ ιδιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων. Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί Γιώργος Βουβάκης, Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη, Αθηνά Μπερδέκα, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Παναγιώτης Σακελλαρίου, Στράτος Σωπύλης και Καλλιόπη Τζερμάνη.
Η παράσταση «Από τι ζουν οι άνθρωποι» παρουσιάζεται κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή για το ευρύ κοινό, και τις καθημερινές για σχολεία στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος).
Ο «Κροκόδειλος» συνεχίζεται από Παρασκευή έως Κυριακή στο «Από Μηχανής Θέατρο» (Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο).