Το δεκατρία είναι για πολλούς γρουσούζικο νούμερο. Ευτυχώς γι’ αυτούς, μας αφήνει. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν χρειαζόμασταν καμία κακοτυχία για να πούμε ότι το 2013 ήταν μια δύσκολη, σκληρή χρονιά, όχι μόνον για τους ασθενέστερους μα για όλους μας. Ο χώρος του πολιτισμού δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί από αυτήν τη συνθήκη. Παρ’ όλα αυτά, συζητώντας οι συνεργάτες του πολιτιστικού ενθέτου της «Κ» μεταξύ μας, καταφέραμε να ξεχωρίσουμε δέκα σημεία που χρωμάτισαν θετικά τη χρονιά που φεύγει –ορισμένα έντονα, δυνατά και κάποια άλλα πιο διακριτικά και αθόρυβα– ουσιαστικά όμως. Τάσεις, γεγονότα, πολιτικές, δημιουργίες, πρόσωπα, ιδρύματα, όπως, π.χ., το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (φωτ.), οι Δημόσιες και Δημοτικές Βιβλιοθήκες ή το ελληνικό σινεμά, έδωσαν ένα στίγμα ελπίδας παρά τις αντιξοότητες, σε μια περίοδο κατά την οποία ο πολιτισμός θεωρείται πολυτέλεια. Δεν είμαι σίγουρος τι ακριβώς εννοούν κάποιοι εδώ με την έννοια «πολυτέλεια». Πέρα από την ανέχεια και τις ελλείψεις που αντιμετωπίζουν τόσοι συνάνθρωποί μας, τα ανησυχητικά, έως και σοκαριστικά, δείγματα γραφής που έδωσε ειδικά αυτή τη χρονιά η πολιτική μας «ελίτ» δείχνουν, αν μη τι άλλο, πως τα πάντα είναι ζήτημα πολιτισμού. Η «δουλειά» που κάνει μια μουσική, ένα βιβλίο, μια παράσταση στην ουσία αρχίζει αφού έχουμε τελειώσει με αυτά και βγαίνουμε έξω, στην πόλη, στην πολιτική της καθημερινότητας. Συνεπώς, για ποια πολυτέλεια μιλάμε;
ΜΟΥΣΕΙΑ
Τέλος οι επιχορηγήσεις, ζήτω το fundraising
Μέχρι και την έλευση της κρίσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα περισσότερα μουσεία της χώρας –ιδιωτικά και δημόσια– λειτουργούσαν χάρις στις κρατικές επιχορηγήσεις. Οταν όμως έκλεισε η στρόφιγγα της ροής του δημοσίου χρήματος, τότε η ηγεσία τους βρέθηκε σε τρομερή αμηχανία. Οπως τα ψάρια που μεγάλωσαν μέσα σε δεξαμενές ιχθυοκαλλιέργειας και δεν ξέρουν πώς να αναζητήσουν την τροφή στον βυθό, έτσι και οι επιτελείς των μουσείων έπρεπε να βρουν λύσεις οικονομικής επιβίωσης σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον, με ανύπαρκτη σχεδόν τη χορηγική κουλτούρα στην Ελλάδα.
Κάποια δεν το έβαλαν κάτω και έκαναν τα πρώτα τολμηρά ανοίγματα στη χώρα μας και στο εξωτερικό, βλέποντας ήδη κέρδη από την αλλαγή της στρατηγικής. Πρώτο, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης άρχισε να διοργανώνει ειδικά γεύματα fundraising εντός κι εκτός συνόρων, με έξυπνη στρατηγική που στόχευε στην ομογένεια και όχι μόνον. Αλλωστε, ως ιδιωτικός φορέας είχε και τα αντανακλαστικά και την ευελιξία να κινηθεί άνετα και γρήγορα. Πριν από λίγο καιρό, μάλιστα, κατάφερε να συγκεντρώσει ένα μεγάλο ποσό με μια σειρά διαλέξεων και ειδικών δράσεων στις ΗΠΑ για τις λαμπρές εκθέσεις που ετοιμάζει το προσεχές χρονικό διάστημα.
Το Μουσείο Μπενάκη δείχνει επίσης να προσαρμόζεται ταχύτατα στα νέα δεδομένα, χωρίς βέβαια να έχει απεξαρτηθεί από τις επιχορηγήσεις. Ομως δημιούργησε ειδικό τμήμα Fundraising και χτίζει υπομονετικά ένα δίκτυο Φίλων στο εξωτερικό (Αμερική, Αυστραλία, Νότιος Αφρική), αλλά και δίκτυο συνεργασίας με μουσεία του εξωτερικού για δανεισμό εκθέσεων από τις μόνιμες συλλογές του. Ανάμεσά τους το Hellenic Museum of Melbourne, με μακροπρόθεσμους και βραχυπρόθεσμους δανεισμούς αντικειμένων. Είναι μια αρχή.
Μαργαριτα Πουρναρα
ΕΚΘΕΣΕΙΣ
Ιδανικός Καβάφης και μαγευτικό Ναυάγιο
Η κρίση μπορεί να παιδεύει τα δημόσια μουσεία που δεν έχουν χρήματα, δυσκολεύει όμως και τα ιδιωτικά που με μεγαλύτερο κόπο πια εξασφαλίζουν χορηγούς. Είναι χάρμα οφθαλμών, υπό τέτοιες συνθήκες, να βλέπεις να ξανοίγονται επιτέλους σε δράσεις που δίσταζαν μέχρι πριν από λίγα χρόνια τα κρατικά, να προχωρούν σε συνέργειες, να φέρνουν κοινό εκτός του ωραρίου λειτουργίας τους. Με μεγαλύτερη εξωστρέφεια, αλλά και διάθεση να δώσουν το δικό τους «παρών» σε διοργανώσεις του εξωτερικού, στέλνουν όλο και πιο συχνά αριστουργήματα σε εκθέσεις μεγάλων μουσείων. Από την άλλη, τα ιδιωτικά μουσεία δίνουν τον δικό τους αγώνα σε ιδέες και φαντασία.
Από τις καλύτερες στιγμές της χρονιάς η πολλαπλών αναγνώσεων έκθεση για τον Καβάφη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Η έκθεση «Ιδανικές μορφές κι αγαπημένες – Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη» (συνεργασία με το ΥΠΠΟ και το Ιδρυμα Ωνάση) κλέβει καρδιές. Με οδηγό το ποίημα «Φωνές» συναντώνται 27 ποιήματα με 67 αρχαιότητες σε ένα καβαφικό σκηνικό που δημιούργησαν ο διευθυντής του μουσείου, Νικόλαος Σταμπολίδης, με τις Μαρία Δόγκα – Τόλη και Μιμίκα Γιαννοπούλου.
Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε και «Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων» (φωτ.) στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που πήρε νέα παράταση. Εκθεση – πρόταση του τ. διευθυντή Νικολάου Καλτσά, πλάνεψε Ελληνες και ξένους και αύξησε κατά 80% την επισκεψιμότητα του πρώτου μουσείου της χώρας.
Το 2013, πάντως, ήταν καλή χρονιά για τα περισσότερα μουσεία, στα οποία το οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου καταγράφεται αύξηση κατά 17,2% στους επισκέπτες και κατά 12,6% στις εισπράξεις.
Γιωτα Συκκα
ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ
Δίψα για ενημέρωση, αίτημα η συμμετοχή
Πριν από λίγα χρόνια, το 2009, στη διάλεξη του συγγραφέα και ψυχοθεραπευτή Ιρβιν Γιάλομ είχε γίνει… προσκύνημα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί περίπου ένα χρόνο μετά, με τη διάσημη ψυχαναλύτρια και συγγραφέα Τζούλια Κρίστεβα, που κατάφερε να μετατρέψει την αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» σε γυναικωνίτη δίνοντας μια ομιλία με τίτλο «Η γυναίκα στην ψυχανάλυση». Αν, όμως, τότε μιλούσαμε για μία, δύο, τρεις «sold out» διαλέξεις τον χρόνο, φέτος μπορούμε να κάνουμε λόγο πια για επιβεβαιωμένη τάση. Μεγάλο ποσοστό του κοινού θέλει να ενημερωθεί, να προβληματιστεί και διεκδικεί τη συμμετοχή του σε διαλέξεις, ομιλίες, φόρουμ ιδεών, ανταλλαγής απόψεων και στοχασμού πάνω σε θέματα πολιτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά.
Κι αν η κοσμοσυρροή στην περίπου προ δύο μηνών διάλεξη του Μr Google, Ερικ Σμιντ, στο Μέγαρο ή το τεράστιο ενδιαφέρον για οποιαδήποτε συζήτηση έγινε φέτος στο πλαίσιο του Re-think Athens της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών για τον δημόσιο χώρο στην Αθήνα ή ακόμα οι διαλέξεις – σεμινάρια που πραγματοποιούνται στο Ιδρυμα Θεοχαράκη με μεγάλη προσέλευση, ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα, υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η συμμετοχή του κόσμου ήταν έκπληξη. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Βρετανού συγγραφέα Τζόναθαν Κόου, που μίλησε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Οχι μόνο γέμισε ασφυκτικά η μικρή σκηνή της Στέγης, αλλά έγινε και μεγάλη αναπαραγωγή της εκδήλωσης στα social media. Για βιβλιοπαρουσίαση χωρίς προηγούμενο από απόψεως προσέλευσης κόσμου μας μίλησαν και οι υπεύθυνοι του «Ιανού», που προφανώς δεν περίμεναν ποτέ ότι θα έφταναν στο σημείο να διώχνουν κόσμο στην παρουσίαση της μελέτης του καθηγητή Κοινωνιολογίας Νίκου Παναγιωτόπουλου με τίτλο «Η βία της ανεργίας».
Γιουλη Επτακοιλη
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Στο προσκήνιο τρεις γενιές κινηματογραφιστών
Τρεις γενιές Ελλήνων κινηματογραφιστών βρέθηκαν στο προσκήνιο του 2013. Η γενιά της μεταπολίτευσης, των βετεράνων πια σκηνοθετών μας, που εμφανίστηκε με το πρώτο κύμα του «νέου ελληνικού κινηματογράφου». Η γενιά των σκηνοθετών της νέας χιλιετίας, πιο ανθρωποκεντρική και αρκετά ανήσυχη ως προς τη φόρμα, που επαναπροσδιόρισε την έννοια «νέος κινηματογράφος» με βάση την εποχή μας. Τέλος, η γενιά της κρίσης, την οποία συνηθίσαμε να αποκαλούμε «χαμένη γενιά», οι μικρομηκάδες μας, που έχουν ανεβάσει τον πήχυ πολύ ψηλά.
Στον επίλογο του 2013, ο Παντελής Βούλγαρης, ώριμος και διόλου κουρασμένος, ήρθε στην επικαιρότητα με τη «Μικρά Αγγλία». Κινηματογραφικό σκαρί από το καλύτερο υλικό, το βιβλίο της συντρόφου του Ιωάννας Καρυστιάνη. Το σινεμά γι’ αυτόν παραμένει γοητευτική περιπέτεια, που διεγείρει τη σκέψη και ταυτόχρονα προκαλεί συγκίνηση.
Στις αρχές του φθινοπώρου, ο Αλέξανδρος Αβρανάς πιστοποίησε την εξωστρέφεια του δεύτερου ελληνικού «νέου κύματος». Το «Miss Violence» βραβεύτηκε στη βενετσιάνικη Μόστρα για τη σκηνοθεσία του Αβρανά και για την ερμηνεία του Θέμη Πάνου. Η εικονογράφηση της βίας, ψυχολογικής και σωματικής, εντός της οικογένειας καλά κρατεί στη μετά τον «Κυνόδοντα» εποχή.
Το γυναικοκρατούμενο φέτος φεστιβάλ ελληνικών ταινιών μικρού μήκους της Δράμας ήταν μια αληθινή όαση. Το ελληνικό σινεμά, όσο και αν πλήττεται από την οικονομική κρίση, μπορεί να ελπίζει στις αντοχές της «χαμένης γενιάς». Το έμψυχο δυναμικό του είναι από ατόφιο χρυσάφι. Οι μικρομηκάδες είναι γοητευτικοί όχι για τα αριστουργήματά τους, αλλά γιατί είναι προσγειωμένοι στην πραγματικότητα και αλληλέγγυοι μεταξύ τους. Το καθαρό τους βλέμμα και τα κοινωνικά τους ρεφλέξ εντυπωσιάζουν. Ο ρατσισμός και το απόστημα του νεοναζισμού, ο κατακλυσμός που απειλεί τα μικρομεσαία στρώματα, η μοναξιά και η συνύπαρξη με τον ξένο συνθέτουν το πλαίσιο αναφοράς των περισσότερων ταινιών μικρού μήκους.
Δημητρης Μπουρας
ΧΟΡΗΓΙΕΣ
Οι «ανώνυμοι» Ελληνες του εξωτερικού
Οσο και να πιέσει κανείς τον πρόεδρο του Δ.Σ. του Μεγάρου Μουσικής, Ιωάννη Μάνο, δεν θα αποκαλύψει το όνομα του ανώνυμου χορηγού χάρη στον οποίο μπόρεσε να συμπεριλάβει στο πρόγραμμα του 2013-2014 σημαντικές ορχήστρες, μαέστρους και σολίστ. Επιθυμεί να κρατηθεί η ανωνυμία του, το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι πρόκειται για Ελληνα του εξωτερικού. Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βουδαπέστης με μαέστρο τον Ιβάν Φίσερ και σολίστ τη σπουδαία πιανίστα Μαρία Ζουάο Πίρες (Οκτώβριος του 2013), η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ σε διεύθυνση του Ζούμπιν Μέτα (που θα δούμε τον Ιούνιο του 2014), αλλά και η παρουσία της Συμφωνικής Ορχήστρας του Λονδίνου, είναι τρεις από τις μεγάλες συναυλίες που φιλοξενήθηκαν ή θα φιλοξενηθούν στο Μέγαρο Μουσικής, με τα έξοδα να βαρύνουν τον «ανώνυμο» Ελληνα του εξωτερικού. Τα έσοδα δε από την πώληση των εισιτηρίων θα δοθούν –σύμφωνα με την επιθυμία του χορηγού– στην Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων.
«Ανώνυμος» είναι και ο χορηγός του Φεστιβάλ Αθηνών, Ελληνας του εξωτερικού και αυτός, που πρόσφερε το καλοκαίρι ένα από τα κορυφαία καλλιτεχνικά γεγονότα της περασμένης χρονιάς: την παράσταση του Μπομπ Γουίλσον με το έργο του Δανιήλ Χαρμς «The old woman» και πρωταγωνιστές τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ και τον Γουίλεμ Νταφόε.
Στον κινηματογράφο, ένας Ανδριώτης εφοπλιστής χρηματοδότησε τη «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη, σε σενάριο της Ιωάννας Καρυστιάνη, που προβάλλεται ακόμη στους κινηματογράφους με επιτυχία. Το όνομά του δεν εμφανίζεται πουθενά, σύμφωνα με την επιθυμία του.
Οι αναφορές είναι ενδεικτικές, αλλά χαρακτηριστικές. «Ανώνυμοι» δωρητές δραστηριοποιούνται, προικίζοντας την πολιτιστική ζωή μας και προσπαθώντας να ανακουφίσουν κάπως τις κοινωνικές ανάγκες. Αναρίθμητες, γι’ αυτό και η προσφορά των εχόντων περισσότερο απαραίτητη και ευπρόσδεκτη παρά ποτέ.
Μαρια Κατσουνακη
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
Αναγεννήθηκαν και γέμισαν κόσμο
Κι εκεί που τόσα χρόνια έδιναν μια μάχη άνιση και μοναχική, τη χρονιά που τελειώνει ανανεώθηκαν, ανακαινίστηκαν, γέμισαν κόσμο και, το κυριότερο, έγιναν μέρος της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής της περιοχής τους. Ο λόγος για τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες, που υπό τη σκέπη, την ενίσχυση και τη συμβολή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος βρήκαν νέα διαδρομή, νέο ρόλο και επικοινώνησαν με τους πολίτες.
Δεν είναι τυχαίο, και φυσικά ούτε ευκαταφρόνητο, ότι τα μέλη σε αρκετές από αυτές αυξήθηκαν κατά 100%. Και όχι μόνο για να δανειστούν βιβλία. Αυτή είναι μία από τις πολλές δράσεις ή, καλύτερα, «αποστολές» των σύγχρονων βιβλιοθηκών. Οι πολίτες όμως έσπευσαν για να παρακολουθήσουν μαθήματα ξένων γλωσσών, διαλέξεις και συζητήσεις, για να σερφάρουν μέσα από τους υπολογιστές στους χώρους media lab, να ηχογραφήσουν το δικό τους μουσικό κομμάτι, να συναντηθούν, να προβάλουν και να απολαύσουν ταινίες με την παρέα τους, να παίξουν, να δημιουργήσουν.
Η αναγέννηση των δημόσιων και δημοτικών βιβλιοθηκών παρακολουθεί τις ανάγκες των σύγχρονων πολιτών και αποτελεί ένα από τα πιο ελπιδοφόρα γεγονότα της χρονιάς, που φεύγει με στόχους μακροπρόθεσμους. Γιατί επιχειρεί να δημιουργήσει αναγνώστες και σκεπτόμενους πολίτες.
Ολγα Σελλα
ΜΟΥΣΙΚΗ
Το swing είναι ζωή και η τζαζ παρηγορεί
Ηταν η μουσική της Νέας Υόρκης του Κραχ. Και γίνεται η μουσική της Αθήνας της κρίσης. Ή, για να ακριβολογούμε, μιας πλευράς της – της πιο νεανικής! Αγόρια και κορίτσια με στυλάτο ντύσιμο και ανάλαφρες φιγούρες ακολουθούν με χάρη τους Athens Swing Cats ή τους Athens Lindy Hop στις χαρούμενες βραδιές και στα μαθήματά τους. Κοινό κάθε ηλικίας απολαμβάνει –όχι μόνο στο Half Note, αλλά και στο Μέγαρο και στο Ηρώδειο– τον Δημήτρη Καλαντζή να διασκευάζει ευρηματικά Χατζιδάκι και Θεοδωράκη. Και θαμώνες του Faust λικνίζονται καθώς ο Γιώργος Ψυχογιός παίζει ταγκό σε τζαζ εκδοχή.
Από το Gin gallery στη Σκουφά, το Jazz Point στην Ακαδημίας έως τον «Μπούφο» στο Μοναστηράκι, από το Passport στον Πειραιά, το Petite Fleure στο Κολωνάκι και στο Χαλάνδρι μέχρι το «Δουκάτο» στο Πικέρμι, ακόμα και στην αδιέξοδη θλιβερή Ομόνοια –χάρη στην πρωτοβουλία των atenistas– η τζαζ απλώνεται γλυκά, παρηγορητικά. Δεν είναι η μουσική των πολλών. Ποτέ δεν ήταν – ιδίως στην Ελλάδα. Και όμως, πόσο σταθερό και ανανεούμενο παραμένει το κοινό της. Και πόσο χαίρεται τα νέα στέκια και τις παραλλαγές της.
Στο Gazarte, οι Penny & The Swingin’ Cats θα αποχαιρετήσουν τον χρόνο γιορτινά, με κοντραμπάσο και πνευστά. Τι πειράζει και αν η ζωή δεν είναι swing; Πάντως, το swing είναι ζωή…
Γιωτα Συκκα
ΔΡΑΣΕΙΣ
Εθελοντές καλλιτέχνες στις γειτονιές της Αθήνας
«Αν η καλλιτεχνική έκφραση εκτιμηθεί ως ενεργειακό δυναμικό που μπορεί να επενδυθεί και να αποδώσει καρπούς, τότε είναι σίγουρο πως η οικονομική κρίση δεν μπορεί να καταβάλει τον δραστήριο καλλιτεχνικό κόσμο». Με αυτό το μότο, το Αθηναϊκό Καλλιτεχνικό Δίκτυο, ένα δίκτυο καλλιτεχνών που ξεκίνησε δειλά στις αρχές του 2012, υπό τη διεύθυνση του μουσικοσυνθέτη Μάριου Στρόφαλη, να παρουσιάζει μίνι φεστιβάλ και καλλιτεχνικά πρότζεκτ που ανεδείκνυαν γειτονιές της Αθήνας, είδε μέσα στη διάρκεια του 2013 την πλήρη άνθησή του. Απέκτησε εκατοντάδες εθελοντές καλλιτέχνες, γνωστούς και άγνωστους, που συμμετέχουν στα προγράμματά του, μόνιμα γραφεία στο ξενοδοχείο Stanley στο Μεταξουργείο και υποδειγματική συνεργασία από πολλούς φορείς.
Ολοι έχουν να μιλούν για το Athens Gardens Festival και τις συναυλίες στον Εθνικό Κήπο που απολαύσαμε την άνοιξη στο πλαίσιο του προγράμματος «Κήποι της Αθήνας», τις φωτογραφίες που κοσμούν ακόμη άδεια καταστήματα της Πατησίων («Η Πατησίων μας»), ενώ με ανυπομονησία περιμένουμε το επόμενο «Μικρό Παρίσι των Αθηνών», οι δράσεις του οποίου αρχίζουν ήδη την προετοιμασία τους (το πρώτο εγκαινιάστηκε το φθινόπωρο που μας πέρασε και κυριολεκτικά μεταμόρφωσε την περιοχή γύρω από την Ομόνοια και την πλατεία Βάθης).
«Θέλουμε να αναπτερώσουμε το ηθικό των καλλιτεχνών, να αναδείξουμε τους κρυμμένους θησαυρούς της πόλης μας, να δημιουργήσουμε κολόνες πολιτισμού που να ίπτανται της πραγματικότητας», λέει ο Μάριος Στρόφαλης. Η καλλιτεχνική ενέργεια μπορεί να οργανωθεί και να επενδυθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να έχει ανταποδοτικά οφέλη για τους καλλιτέχνες και την κοινωνία. Το Αθηναϊκό Καλλιτεχνικό Δίκτυο αποδεικνύει τι μπορεί να καταφέρει η εμπνευσμένη συλλογικότητα.
Σαντρα Βουλγαρη
ΧΟΡΟΣ
Το «άνοιγμα» της Λυρικής συμπαρέσυρε το μπαλέτο
Οταν ο «Καρυοθραύστης» από το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής γινόταν είδηση στο BBC News ήταν μόλις τέλος του 2012. Ενα ακόμη αποδεικτικό της ανοδικής πορείας του χορευτικού συνόλου, που υπήρξε αισθητή τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα τη φετινή.
Η μία μετά την άλλη οι παραγωγές που παρουσίασε το Μπαλέτο της ΕΛΣ άφηναν στους θεατές την αίσθηση πως, επιτέλους, μπορούμε κι εμείς να καυχιόμαστε πως έχουμε ένα συγκρότημα κλασικού μπαλέτου με χορευτές και χορογραφίες που αντιστοιχούν και συχνά ξεπερνούν σε ποιότητα αντίστοιχες διεθνείς παραγωγές που παρουσιάζονται κατά καιρούς στην Ελλάδα.
Τώρα έχουμε τον δικό μας αξεπέραστο «Καρυοθραύστη», πολύτιμο απόκτημα για το ρεπερτόριο κάθε Οπερας. Οπως και μια ομάδα χορευτών που έχουν ανοίξει τα φτερά τους, το σώμα και το μυαλό τους σε μια πιο σύγχρονη κίνηση και αντίληψη – παράδειγμα, το «Ταξίδι στην αιωνιότητα» που είδαμε την άνοιξη, χορογραφία του Ρενάτο Τζανέλα, καλλιτεχνικού διευθυντή του Μπαλέτου, βασισμένη στις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου.
Το γενικότερο «άνοιγμα» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ευρύ κοινό με παραστάσεις και εκδηλώσεις σε δρόμους και ανοιχτούς χώρους της Αθήνας –ίσως το σημαντικότερο επίτευγμα του οργανισμού, που ανέδειξε την όπερα και την κλασική μουσική ως τέχνες αναγκαιότητας και όχι πολυτέλειας– συμπαρέσυρε το μπαλέτο.
Οι χορευτές βγήκαν από το θέατρο και χόρεψαν στο φυσικό φως, ένιωσαν τον αέρα και τη γη κάτω από τα πόδια τους, τον κόσμο να τους παρακολουθεί στο ίδιο επίπεδο, ρουφώντας κάθε τους κίνηση. Τι άλλο θα μπορούσαν να χρειαστούν για να απογειωθούν…
Σαντρα Βουλγαρη
ΠΟΛΗ
Στα νέα εργοτάξια χτίζεται ο πολιτισμός
Σε μια εποχή που ο κατασκευαστικός κλάδος έχει υποστεί καθίζηση, τα μεγαλύτερα εργοτάξια του 2013 στην πρωτεύουσα συνδέονται με τον πολιτισμό. Μέσα στη χρονιά ολοκληρώθηκαν, ξεκίνησαν ή βρίσκονται σε εξέλιξη σειρά από πρότζεκτ που επανασχεδιάζουν τον πολιτιστικό χάρτη της Αθήνας. Αποκαλύφθηκαν οι όψεις του ταλαιπωρημένου Φιξ στη λεωφόρο Συγγρού, που επισήμως θα παραδοθεί στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης τον Φεβρουάριο. Ανακαινίστηκαν οι αίθουσες του Εθνικού Θεάτρου στο Ρεξ της οδού Πανεπιστημίου, ολοκληρώθηκε η διαμόρφωση του Λυκείου του Αριστοτέλη, που θα εγκαινιαστεί επίσημα στη διάρκεια πανηγυρικής εκδήλωσης για την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τη χώρα μας.
Τη χρονιά που αφήνουμε ξεκίνησαν έργα που είχαν «κολλήσει» για χρόνια ή για δεκαετίες, όπως η αποκατάσταση του Ακροπόλ Παλλάς στην οδό Πατησίων, της οικίας Τσίλερ στην οδό Μαυρομιχάλη (θα στεγάσει τη συλλογή τέχνης του Κεφαλονίτη τραπεζίτη Διονυσίου Λοβέρδου), του ναού του Αγίου Κωνσταντίνου και η διαμόρφωση της νέας στέγης του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στα 16 κτίρια της περίφημης «Αυλής των Θαυμάτων».
Για όλα αυτά θα πρέπει να ανάψουμε ένα κεράκι στο ΕΣΠΑ, δηλαδή στα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εκτός ΕΣΠΑ «τρέχουν» πρωτοβουλίες κοινωφελών ιδρυμάτων: ξεκίνησε επιτέλους το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, ενώ σε πολύ καλό δρόμο βρίσκεται το κυρίως κατασκευαστικό σκέλος του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φαληρικό Δέλτα με τις νέες υποδομές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Δημητρης Ρηγοπουλος