ΠΛΑΤΩΝ ΤΣΟΥΛΟΣ
Σύμβολο
κείμενα: Λάμπρος Πολύζος
εκδ. Ζω2
Το ξύλινο όργανο πάνω στο οποίο ο Ναζωραίος άφησε την ύστατη πνοή Του επί Γης έγινε το αιώνιο, αφειδώλευτο κληροδότημα πίστης και ελπίδας. Σφραγίδα του υπέρτατου Θείου μυστηρίου.
Ως όχημα θανατικών εκτελέσεων είχε χρησιμοποιηθεί -εγγυημένο γαρ το αποτέλεσμα- από πολλούς λαούς, έως ότου καταστεί με την επικράτηση του χριστιανισμού κορυφαίο λατρευτικό σύμβολο, φυλαχτό κι ασπίδα προστασίας απέναντι στο κακό.
Σταυροί παντού. Από τα γεννητούρια, δώρα χαράς, έως τον ανεξαίρετο αποχαιρετισμό στην τελευταία κατοικία αγαπημένων που πέρασαν στο βασίλειο του ανεξύπνητου. «…Κατά γαρ τον φυγόντα την πατρίδα ή τον κόσμον αμεταστρεπτί, η κατά σάρκα πατρίς και ο κόσμος ενεκρώθη και κατήργηται. Και τούτο εστιν ο Σταυρός…».
Σταυροί παντού. Από ξύλο, φθηνό μέταλλο, πέτρα, μάρμαρο, χρυσό, ασήμι. Σταυροί απεικονισμένοι. Σταυροί των όρκων. Αφιερωματικοί αλλά και -αλίμονον, ανθρώπινον- της επίδειξης και της αλαζονείας. Σταυροί της καθημερινής είτε τυπικής είτε κατανυκτικής χρήσης, με το σμίξιμο των τριών δακτύλων της δεξιάς χειρός να οριοθετεί πάνω στο φθαρτό σώμα τα τέσσερα σημεία του σταυρού. Ομολογία πίστης. Και καρτερίας. Και δήλωση συμμετοχής στον χορό των συναναστημένων.
Ανά την Ελλάδα
Σταυροί παντού. Σε πόλεις και χωριά, υπέρλαμπρους ναούς και πάμφτωχα εκκλησάκια. Πάνω από τα φρύδια βουνών και σε ποδιές της θάλασσας. Σταυροί της ερημιάς και των συνάξεων, ταπεινών και μη. Ενα ωστόσο το αξεχώριστο νοηματοδοτούμενο συστατικό τους. «ΣΥΜΒΟΛΟ». Ετσι τιτλοφόρησε το τελευταίο του λεύκωμα ο φίλος Πλάτων Τσούλος, υπομονετικός θηρευτής της φωτογραφικής «στιγμής», εδώ και πολλά έτη γυρολόγος αποταμιευτής εικόνων της φύσης και των τόπων. Σταυροί παντού, «στο μετέωρο σύνορο θρησκείας και τέχνης», υπογραμμίζει ο ίδιος, υπογράφοντας με τον φακό του σταυρούς μπλεγμένους μέσα στα χρώματα των εποχών και των ωρών, σε τρούλους και κωδωνοστάσια, σταυρούς σε τέμπλα και αγιογραφήματα, θύρες και ίσκιους σταυρών. Κι άλλοι σταυροί υπό το φως ενός επόπτη ήλιου. Και σταυροί πλασμένοι με μάστορα τη φαντασία και υλικά της στιγμής. Ξεχωριστής για τον καθένα. Κλαδιά δένδρων και αχτίδες, ακρολιθιές, ξύλα της θάλασσας και πετραδάκια του γιαλού.
Αγαθές προκλήσεις, απρόσκλητες, για νοερή προσευχή, κεντρίζουν και ολιγόπιστους. Με λιτά προλογικά του Λάμπρου Πολύζου, το λεύκωμα «ΣΥΜΒΟΛΟ» χωρίζεται σε ενότητες: Εύφλεκτο φθινόπωρο. Χειμώνες του κόσμου. Ανοιξη των ευχών. Υπέρμαχο καλοκαίρι. Σταυροί εκεί όπου τα πράγματα παίρνουν το ίδιο σχήμα και τα πάντα στέργει η ευλογία του καλού σπορέως. Από τα Αντυπάτα της Κεφαλονιάς έως την Καθολική στο Κάστρο της Νάξου. Ο Αγιος Σώστης στον Προβατά της Μήλου, η Παναγιά η Φανερωμένη στα Τρίκαλα, ο Αγιος Πέτρος στην Αρεόπολη της Μάνης. Σταυροί από τη Αγία Παρασκευή στο Μέτσοβο έως την Παναγίτσα στην Ελαφόνησο. Τοπίο και πίστη. Από τη μονή της Αγίας Αικατερίνης στην Αρτα έως την Παναγιά την Τουρλινιώτισσα στη Μύκονο. Σταυροί από τον Αγιο Θεολόγο της Κιμώλου και την Αγία Ειρήνη της Ιου κ.ά. Ο χρωστήρας ανεξάντλητος. Από το πρώτο φως της μέρας και μετά το πρωτοσκόταδο.
«Μέσα από το έργο αναδύεται ένα προσκυνηματικό ταξίδι μέσα από το Ιερό Σύμβολο της εν ασθενεία δυνάμεως, της θυσιαστικής αγάπης που παραπέμπει στον τρόπο ύπαρξης και ομολογίας της πίστης του χριστιανού… Το λεύκωμα δεν μας εγκλωβίζει σε μια πένθιμη ατμόσφαιρα, δεν μας επιβαρύνει με ένα δυσβάσταχτο φορτίο. Εμπνέει να διαβούμε από το “Σύμβολο” στον ουσιαστικότερο τρόπο της ύπαρξης, όπου δεν υπάρχει τέλος αλλά τελείωση». Είναι τα συνοπτικά λόγια του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερώνυμου γι’ αυτές τις εικόνες. Γύρω μας, σταυροί παντού.