Θα μπορούσε, πιστεύουν αρκετοί, να τα είχε παρατήσει. Είχε ήδη φιλοτεχνήσει τα αριστουργήματά του, είχε αλλάξει για πάντα την πορεία της τέχνης, χώρια που στα 74 χρόνια του όλο και κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο κομμάτι της δημιουργικότητάς του θα είχε εξασθενήσει. Ομως εκείνος, διάβολε, ήταν ο Πικάσο, και το πέρασμα του χρόνου μάλλον δεν του γεννούσε την ανάγκη για συμφιλίωση με το αναπόφευκτο. Ετσι, το 1955, ζώντας ήδη εννέα χρόνια στη νότια Γαλλία, μετέφερε το ατελιέ του στις Κάννες, σε μια μεγαλοπρεπή βίλα ονόματι «La Californie». Ηταν, λένε πολλοί, ο πιο βαρυφορτωμένος, ο πιο γεμάτος από αντικείμενα χώρος εργασίας του. Ισως κάτι φανέρωνε λοιπόν για τη διάθεσή του, αν λάβουμε υπόψη ότι παλιότερα έργα του, όπως οι «Δεσποινίδες της Αβινιόν» και η «Γκουέρνικα», είχαν δημιουργηθεί μέσα σε παραμελημένα παραπήγματα ή σκοτεινά διαμερίσματα.
Ορισμένα από τα κεραμικά που ο Πικάσο διακοσμούσε με ανθρώπινα πρόσωπα και τα οποία παρουσιάζονται στην έκθεση «Atelier Picasso» της γκαλερί Bastian του Λονδίνου.
Η έκθεση «Atelier Picasso», που φιλοξενείται από χθες και έως τις 31 Οκτωβρίου στην γκαλερί Bastian του Λονδίνου, επιχειρεί να αναβιώσει σε όλη του την άναρχη δόξα ακριβώς αυτό το κλίμα του τελευταίου στούντιο στο οποίο έζησε και εργάστηκε ο μεγάλος Ισπανός. Προς αυτόν τον σκοπό παρουσιάζεται κατ’ αρχήν μια σειρά από καθημερινά αντικείμενα ή διακοσμητικά που υποτίθεται πως ο Πικάσο αγαπούσε, όπως μια πολυθρόνα από ρατάν ή μερικά αφρικανικά γλυπτά. Πέραν αυτών, εκτίθενται εβδομήντα έργα του συνολικά, τα οποία είτε δημιουργήθηκαν στη βίλα «La Californie» είτε και όχι: Εκτός από είκοσι κεραμικά πιάτα διακοσμημένα με ανθρώπινα πρόσωπα, από μια ξυλόγλυπτη κουκουβάγια με διαπεραστικό βλέμμα ή από ένα σκίτσο με γυμνές μορφές τιτλοφορημένο «Deux nus et têtes d’ hommes», υπάρχουν και άλλα, από τη δεκαετία του ’30, όπως ένα σχέδιο με τον Μινώταυρο να χαϊδεύει μια κοιμωμένη γυναίκα ή μια έκδοση της Λυσιστράτης εικονογραφημένη από τον ίδιο τον ζωγράφο.
Η κριτική που ήδη ασκείται στην έκθεση «Atelier Picasso» της γκαλερί Bastian δεν είναι τόσο ότι τα παλιότερα, πιο ηδυπαθή έργα του βρίσκονται εδώ για να υπογραμμίσουν αναχρονιστικά το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης, στις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του, αναζητούσε τη χαμένη του ενέργεια και λίμπιντο. Το πρόβλημα είναι, υποστηρίζουν ορισμένοι, ότι τα έργα, και κυρίως τα υπόλοιπα αντικείμενα, έχουν ατάκτως στριμωχτεί σε μια προσπάθεια αναβίωσης ενός παρελθόντος του οποίου τα συμφραζόμενα και η βιογραφική πλαισίωση απουσιάζουν εντελώς. Κάποια, όπως εκείνα τα αφρικανικά γλυπτά, ίσως δεν ανήκαν ποτέ στον Πικάσο. Ωστόσο, το αμάρτημα δεν διαπράττεται για πρώτη φορά. «Υπάρχει κάτι σαν γενική τάση με τέτοιου είδους εκθέσεις», έλεγε χαρακτηριστικά (και εξηγώντας ίσως άθελά του το κίνητρο τέτοιων προσπαθειών) ο Κρις Κρεγκ, διευθυντής πωλήσεων της Bastian, σε πρόσφατη συνέντευξή του. «Είναι πολύ σημαντικό για μια γκαλερί να ικανοποιεί τόσο τα ακαδημαϊκά κριτήρια όσο και το κομμάτι της διασκέδασης».