Μια ωραία συνάντηση ετοιμάζεται στην Τζια την προσεχή Κυριακή (13/9). Στο παραδοσιακό χοροστάσι του νησιού, εκεί όπου οι Τζιώτες μαζεύονταν για τα παζάρια και τα πανηγύρια τους, θα ξετυλιχθεί ένα μουσικοθεατρικό δρώμενο, σύγχρονο στην αντίληψή του, αλλά με γερές ρίζες στο μακρινό παρελθόν του τόπου και στην παράδοση του νησιού. Ο τόπος της γιορτής είναι η Βρύση του Βενιαμίν, η πιο απομακρυσμένη πηγή της Ιουλίδας, μια λιθόστρωτη πλατεία με ένα τεράστιο πλατάνι στη μέση.
Σε αυτή τη φυσική σκηνή, μπροστά στη νεοκλασική βρύση, οι τσαμπούνες της Τζιας θα συναντήσουν τον Διόνυσο, με ήχους και στίχους που έρχονται από την αρχαιότητα –τις «Βάχκες» του Ευριπίδη, τους ομηρικούς και ορφικούς ύμνους–, αλλά ακούγονται δυνατά μέχρι τις μέρες μας. Η παράσταση, που εντάσσεται στο πλαίσιο πολιτιστικών δράσεων «Κείων Τόποι», είναι άλλωστε μια εξαιρετική ευκαιρία να ζωντανέψει και πάλι η ντόπια μουσική παράδοση που, με επιμονή και δυσκολίες, διατηρείται ενεργή.
«Οι τρεις από τους έξι τσαμπουνιέρηδες που θα παίξουν είναι μαθητές μου», μας λέει ο Γιάννης Σέρβος, μουσικός, οργανοπαίκτης και δάσκαλος της τσαμπούνας, περήφανος για τους μικρούς της παράστασης. Τρεις έφηβοι λοιπόν θα συναντηθούν με τον δάσκαλό τους, που έχει τη μουσική επιμέλεια του δρώμενου, και μαζί με δύο από τους εκπροσώπους της παλιάς γενιάς θα παίξουν παραδοσιακά τραγούδια και, κυρίως, μελωδίες του νησιού τους. Δίπλα τους, όπως γινόταν ανέκαθεν, τα κρουστά, επίσης φλογέρα και νέι. «Τη δεκαετία του 1990 η Τζια είχε περισσότερους από 100 τσαμπουνιέρηδες», λέει ο κύριος Σέρβος, «και άλλοι τόσοι έπαιζαν τουμπί (μικρό νταούλι) συνοδεύοντάς τους. Σήμερα δεν πρέπει να ξεπερνάμε τους 25 στο νησί».
Η τσαμπούνα, ο αρχαίος άσκαυλος, με τον οξύ της ήχο που μπορεί να οδηγήσει τους ακροατές ώς την έκσταση, ταιριάζει απόλυτα με τον Βάκχο, τον θεό της φύσης, του μεθυσιού, των τραγουδιών και του θεάτρου. Αυτήν ακριβώς τη σχέση περιγράφει και η σκηνοθέτις της παράστασης Νικαίτη Κοντούρη με τα δικά της λόγια: «Οταν επισκέφθηκα το νησί στα μέσα Ιουλίου, άκουγα τον χαρακτηριστικό ήχο της τσαμπούνας να “βγαίνει” με έναν μαγικό τρόπο από τις πέτρες, τα βράχια, το τραχύ τοπίο, την αγριεμένη θάλασσα.
Σκεπτόμουν ότι θα μπορούσε να έχει γεννηθεί εδώ, σε αυτόν τον πανέμορφο, σκληροτράχηλο τόπο ο Διόνυσος». Προς τιμή του λοιπόν οργανώνεται αυτή η υπαίθρια γιορτή στο ύφος που του ταιριάζει, με τραγουδιστές, ηθοποιούς και μουσικούς. Στις τωρινές δύσκολες συνθήκες, ο ανοικτός χώρος παρέχει ασφάλεια στους θεατές, καθώς και ο περιορισμένος αριθμός θέσεων.
Η παράσταση «Οταν οι τσαμπούνες της Τζιας συναντούν τον Διόνυσο» αρχίζει στις 5.30 μ.μ., ενώ την προηγούμενη ημέρα θα γίνει συζήτηση με θέμα τις τοπικές κοινωνίες και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στο Κηποθέατρο του Λαογραφικού Μουσείου στον Μυλοπόταμο.