Το χέρι του, έλεγε ο ίδιος, ξεκινούσε από την καρδιά του. Στα έργα του συνυπάρχουν η χαρά της ζωής αλλά και η αγωνιστικότητα, η οδύνη και η αποφασιστικότητα. Ομως οι άνθρωποι παραμένουν ορθοί, όσο κι αν είναι το βάρος που σηκώνουν στους ώμους τους. Ο χαράκτης Αναστάσιος Αλεβίζος, που είναι γνωστός ως «Α. Τάσσος» (1914-1985), ήταν ένας καλλιτέχνης –από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελληνικής χαρακτικής– που με το έργο του πήρε θέση απέναντι στην Ιστορία. Ο ίδιος στάθηκε πάντα ανάμεσα στους ανθρώπους, μέσα στην κοινωνία. Γι’ αυτό μάλλον θα ήταν ευχαριστημένος που ο «Επιτάφιός» του θα τοποθετηθεί σε δημόσιο χώρο και θα συναντά καθημερινά τα βλέμματά μας στον σταθμό μετρό της Νίκαιας.
Η προθήκη είναι σχεδόν έτοιμη και σύμφωνα με τις πληροφορίες της «Κ», το έργο θα αναρτηθεί σύντομα, πιθανώς και μέχρι το τέλος αυτού του μήνα. Η προσπάθεια για να τοποθετηθεί σε κοινή θέα ήταν συνδυαστική, μια συνέργεια του μη κερδοσκοπικού ιδρύματος Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος με την «Αττικό Μετρό». Ετσι, το 2019, έπειτα από αίτημα της «Αττικό Μετρό», η Εταιρεία Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος εκτύπωσε ένα αντίτυπο του «Επιταφίου» και το πρόσφερε ως έργο – σύμβολο στον σταθμό του μετρό της Νίκαιας, πάντα σε συνεννόηση με την εταιρεία. Το μεγάλο τρίπτυχο, συνολικής διάστασης 2,70 μέτρων, που ο Α. Τάσσος σχεδίασε και χάραξε το 1961, απεικονίζει μια σκηνή θρήνου. Εγινε γνωστό με τον τίτλο «Επιτάφιος», μολονότι ο καλλιτέχνης το είχε ονομάσει αρχικά «Λεπτομέρεια Εμφυλίου Πολέμου». Θεωρείται μία από τις σημαντικότερες συνθέσεις του και πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μεγέθους ξυλογραφία του. Ηταν επίσης η πρώτη του απόπειρα να δημιουργήσει μια χαρακτική μνημειακή σύνθεση, να χρησιμοποιήσει δηλαδή τις μεθόδους της χαρακτικής προκειμένου να φτιάξει ένα έργο που μοιάζει με επιτοίχιο ανάγλυφο μεγάλων διαστάσεων.
Κανένα από τα πρόσωπα του ασπρόμαυρου «Επιταφίου» δεν εξωτερικεύει τη θλίψη στο πρόσωπό του. Η μάνα του νεκρού, σκυμμένη πάνω στο στήθος του, δεν αποκαλύπτει τον δικό της πόνο. Οι υπόλοιπες τρεις γυναίκες της κεντρικής σύνθεσης, αλλά και όλες οι μορφές δεξιά και αριστερά, παρακολουθούν με βαθιά θλίψη, αλλά συγκρατημένη στάση. Η πίεσή τους διακρίνεται μόνο μέσα από τα βλέμματά τους και τα μεγάλα, σφιγμένα χέρια τους. Ολες οι μορφές έχουν σχεδιαστεί με εξαιρετικά αδρές γραμμές, πολύ βαριά περιγράμματα και ελάχιστες λεπτομέρειες. Στην κεντρική σύνθεση υπάρχει επιρροή από τη γλυπτική των αρχαίων επιτύμβιων στηλών. Το κεντρικό στοιχείο, η φευγαλέα ένωση του χεριού της γυναίκας με το χέρι του νεκρού, οδηγεί στη σύνθεση του Μιχαήλ Αγγέλου «Η δημιουργία του Αδάμ». Θεματολογικά η σύνθεση του κέντρου έχει ισχυρές επιρροές από τα ελληνικά θρησκευτικά λαϊκά χαρακτικά του 18ου και 19ου αιώνα, και τις συνθέσεις με θέμα τον Επιτάφιο Θρήνο και την Αποκαθήλωση.
Διπλή δωρεά
Σκοπός του καλλιτέχνη ήταν να τυπώσει δέκα αντίτυπα, όμως εντέλει τύπωσε πέντε – όλα βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές. Το πρώτο από αυτά δωρήθηκε από τον ίδιο στον Δήμο Νίκαιας το 1964 για τα είκοσι χρόνια από την επέτειο του Μπλόκου της Κοκκινιάς. Ο Δήμος Νίκαιας αποδέχτηκε τη δωρεά το 1965 και το τρίπτυχο βρισκόταν στο γραφείο του δημάρχου έως τον Νοέμβριο του 1967. Στη διάρκεια της δικτατορίας το χαρακτικό καταστράφηκε. Μετά το 1974, ο Α. Τάσσος υποσχέθηκε να ξανατυπώσει ένα αντίτυπο. Το έκανε το 1977 και το δώρισε πάλι στον δήμο στην επέτειο του Μπλόκου τον Αύγουστο του ίδιου έτους, όπου βρίσκεται έως σήμερα στην αίθουσα εκδηλώσεων. Προφανώς η απόφαση να χαρίσει στη Νίκαια ένα από τα σημαντικότερα έργα του, και μάλιστα δύο φορές, αποδεικνύει την επιθυμία του να το προσφέρει ως φόρο τιμής στη μνήμη των εκατοντάδων νεκρών του Μπλόκου της Κοκκινιάς.