Η πρώην αντάρτισσα Ελένη θυμάται…

Η πρώην αντάρτισσα Ελένη θυμάται…

2' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΡΤΟΜΑΤΣΙΔΗΣ
Οσο κρατάει ένα φιλί 
εκδ. Μανδραγόρας, σελ. 124
 
Ακολουθεί τη γραμμή του παλαιότερου μυθιστορήματος του Χρήστου Χαρτοματσίδη «Οι περιπέτειες του Μπρέγκα» (2001). Εκείνο το έργο, που στην πραγματικότητα είχε διάρθρωση νουβέλας, διακωμωδούσε τα πεπραγμένα του βουλγαρικού κομμουνιστικού καθεστώτος όπως τα αντίκριζε μια οικογένεια Ελλήνων προσφύγων που έπαιρνε τοις μετρητοίς τις μεγαλοστομίες του ψευδοφιλολαϊκού καθεστώτος της γείτονος χώρας. Μόνο που, οπισθοδρομώντας στον χρόνο, η τελευταία νουβέλα διακωμωδεί ταυτόχρονα και τα πεπραγμένα του ελληνικού αντάρτικου, τις περιπέτειες του Ελληνικού Δημοκρατικού Στρατού όπως τις έζησε στα χρόνια της δεκαετίας του ’40 μια ομάδα εμπόλεμων στα βουνά της Θράκης. 

Εις τας δυσμάς του βίου της, η πρώην αντάρτισσα και πολιτική πρόσφυγας Ελένη θα καταγράψει αυτές τις περιπέτειες. Με την απομυθοποιητική διάθεση και το σαρδόνιο χιούμορ με το οποίο παλαιότερα ο Χαρτοματσίδης διακωμωδούσε την ηρωική εφηβεία είτε στις χώρες του σοσιαλιστικού μπλοκ («Κιθαρίστας σε ταβέρνα», 1996) είτε στην καπιταλιστική Δύση («Φωτο-Veritas», 2003), θα αφηγηθεί τώρα τις περιπέτειες της νεότητας στη διάρκεια των συγκρούσεων. Και δεν θα διστάσει να παρουσιάσει τη ζωή των ανταρτών, στην αρχή στα βουνά κι έπειτα σε μια απ’ τις κοινότητες πολιτικών προσφύγων, σαν μιαν ατελείωτη σειρά κωμικών ερωτικών ανταγωνισμών ανάμεσα στην αφηγήτρια και στην ατίθαση, αδίστακτη, καπάτσα αδελφή της.

Η πρώην αντάρτισσα Ελένη θυμάται…-1

Και τους «ηρωικούς» πολεμιστές ως ανθρώπους που άγονται και φέρονται από τη ρητορεία της νεότητας, από τα σεξουαλικά ένστικτα και τις ρομαντικές ψευδαισθήσεις – αλλά και από τον κατοπινό αγώνα τους για επαγγελματική άνοδο και κοινωνική καταξίωση, πατώντας ενίοτε επί πτωμάτων. Το θέμα επομένως είναι, όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο, οι ανθρώπινες σχέσεις χωρίς ιδεολογικό πρόσημο. Πρόκειται για τους κυρίαρχους χαρακτήρες δύο αδελφών/γυναικών που στη διαφορετικότητά τους αποτυπώνουν βασικές αντιθέσεις στην κοινωνική ζωή – οι οποίες και καθορίζουν την ανθρώπινη ύπαρξη εδώ, εκεί και οπουδήποτε. 

Ο Εμφύλιος και οι φοβερές συνέπειές του μετατρέπονται στο έργο του Χαρτοματσίδη σε μια σειρά σκηνών κομεντί με πρωταγωνιστές τον επίτροπο σύντροφο Πρόδρομο, τον αυτομολήσαντα από τον Εθνικό Στρατό γοητευτικό υποσμηναγό Παπαδάκη, τον αφελή Ανέστη, την ομαδάρχισσα Βούλα, τον σκηνοθέτη Πάνο, τη χειρουργό Ανδριάνοβα, τη νόστιμη αλλά περιορισμένης νοημοσύνης λόγω παλαιάς μηνιγγίτιδας Ελένη και τη δαιμόνια αδελφή της Δώρα. Και καθώς ο Χαρτοματσίδης αγαπά –όπως έδειξε στο «Μπαρ “Οι νεράιδες”» (2017)– τα ξωτικά, στη νέα νουβέλα το στοιχείο του υπερφυσικού λαμβάνει τη μορφή φαντασμάτων που εμφανίζονται στην αφηγήτρια ως παραισθήσεις είτε όταν ασθενεί στο νοσοκομείο είτε όταν παλεύει ως υπερήλικη με κρίσεις άνοιας. Παρόν και το έτερο χαρακτηριστικό των έργων του Χαρτοματσίδη, η οργανική ένταξη στην υπόθεση αναφορών σε άλλα κείμενα – εδώ στον «Αμλετ» του Σαίξπηρ και σε στίχους του Σοβιετικού ποιητή Κονσταντίν Σιμόνοφ. Παρούσα, τέλος, στο εξώφυλλο η αναφορά σε άλλα καλλιτεχνικά έργα – με απόσπασμα από τον διάσημο πίνακα του σπουδαίου Ρώσου ζωγράφου Ilya Repin «17 Οχτώβρη 1905». Πρόκειται για μια ιμπρεσιονιστική σκηνή ξέφρενης χαράς από την Πρώτη Ρωσική Επανάσταση του 1905, η οποία άνοιξε τον δρόμο στον μπολσεβικισμό και την οποία ο Λένιν χαρακτήρισε ως «Γενική πρόβα κοστουμιού», χωρίς την οποία η Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917 δεν θα είχε καταστεί δυνατή. Κατεξοχήν παρωδιακός συγγραφέας, ο Χρήστος Χαρτοματσίδης διακωμωδεί τα πάντα. Τέκνο πολιτικών προσφύγων, γεννήθηκε το 1954 στη Σόφια, εργάζεται σήμερα ως διευθυντής Μικροβιολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο Κομοτηνής και, εκτός από πεζά, έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, θεατρικά έργα και μεταφράσεις.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή