«Είχαμε κάνει εκατοντάδες συναυλίες με τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά οι δύο που έδωσε, τον Μάιο του 2019 στο Μέγαρο Μουσικής και έπειτα τον Ιούνιο στο Ηρώδειο, θα μείνουν πάντα χαραγμένες μέσα μου. Για το πάθος που έβγαζε στη σκηνή και πώς μας παρέσυρε να απογειωθούμε. Εκλαιγε στο χειροκρότημα του κόσμου. Επί 14 λεπτά τον χειροκροτούσαν όρθιοι».
Ο Κώστας Θωμαΐδης, ο οποίος τραγούδησε τότε μαζί με τη Ρίτα Αντωνοπούλου και τον Χρήστο Θηβαίο, μιλάει στην «Κ» για εκείνες τις δύο βραδιές. Αφορμή στάθηκε το διπλό cd «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία», που θα κυκλοφορήσει αρχές Δεκεμβρίου από το Ogdoo music group, με την ηχογράφηση των έργων «Σταυρός του Νότου» και «Γραμμές των οριζόντων», σε ποίηση του Νίκου Καββαδία, για τρία πιάνα, τρεις φωνές και πνευστά. «Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία», καλούσε πάντα τους νέους να μη σταματήσουν να ονειρεύονται.
Δεν κρύβει τη συγκίνησή του ο αγαπητός τραγουδιστής. Ο Θάνος Μικρούτσικος υπήρξε μέντορας και δάσκαλός του. «Πορεύθηκα από 20 χρόνων μαζί του. Και πάντα ήμουν κατά κάποιον τρόπο βοηθός του, μάζευα αρχειακό υλικό, γνώριζα πολύ καλά τα πρόσωπα της μουσικής του». Γνωρίστηκαν το 1974. Σε ένα φιλικό σπίτι πρωτοσυνάντησε τη Μαρία Δημητριάδη και τον Ανδρέα Μικρούτσικο, παντρεμένους τότε. «Η Μαρία ήταν μυθικό όνομα και όταν μας τραγούδησε “Το τρένο φεύγει στις οκτώ” τρελαθήκαμε στην παρέα. “Τραγουδάς;” με ρώτησε όταν οι φίλοι με παρότρυναν να πω και εγώ ένα. Με το που τέλειωσα το “Γωνιά γωνιά σε καρτερώ”, ο Ανδρέας λέει “αύριο θα έρθεις στην οδό Καυκάσου (δεν θυμάμαι τον αριθμό) στην Ανω Κυψέλη, να σε ακούσει ο Θάνος”. Οταν έφτασα έκαναν πρόβα με τραγούδια του Μίκη για μια μπουάτ που θα άνοιγε στην Πλάκα. Μου είπαν “έλα κι εσύ”. Επανέλαβα το “Γωνιά γωνιά σε καρτερώ”. Πριν αντιδράσουν, ακούστηκαν χειροκροτήματα από τα διπλανά μπαλκόνια. Ο Θάνος με πήρε έξω και μου είπε “είναι κλεισμένο όλο το καστ, αλλά στα παλιά μου τα παπούτσια, θα είσαι κι εσύ μαζί μας”. Ετσι ήταν πάντα».
Στις 28 Δεκεμβρίου συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον θάνατό του. Ο Κώστας Θωμαΐδης στέκεται στις συναυλίες του Μεγάρου. «Ηταν κουρασμένος, όμως τα ήξερε όλα για την υγεία του, με τον γιατρό του μιλούσαν σαν να ήταν συνάδελφοι. Σε αυτές τις τελευταίες συναυλίες μάς είχε μεταδώσει μια δημιουργική υπερένταση. Στον δίσκο αποτυπώνεται η προσπάθεια όλων να είμαστε καλύτεροι από κάθε άλλη φορά. Εχει σημασία, όμως, ότι το υλικό το επεξεργάστηκε ο ίδιος λέγοντας στον ηχολήπτη “όταν εκδοθεί ο δίσκος, θα είναι έτσι”. Ο Θάνος, από το 1979 που κυκλοφόρησε ο “Σταυρός του Νότου”, ποτέ δεν παρουσίασε τον Καββαδία χωρίς να δώσει νέα πνοή στο έργο. Ανανέωνε διαρκώς το υλικό του. Η τελευταία του σκέψη ήταν να το παίξει με τρία πιάνα, όπου κάθε πιάνο να είναι γραμμένο τι θα παίζει. Δούλεψε με δύο εξαιρετικούς νέους πιανίστες, τον Θοδωρή Οικονόμου και τον Μάξιμο Δράκο, και στα πνευστά τον Θύμιο Παπαδόπουλο».
Αρχείο και δισκογραφία
Η περιπέτεια του συνθέτη ξεκίνησε στις πρόβες για την περιοδεία της παράστασης «Ταξίδι στον Σταυρό του Νότου», του Θέμη Μουμουλίδη. «Ηταν Ιούλιος του 2017. Ελειψε δύο ημέρες. Οταν ήρθε, μας ανακοίνωσε ότι θα χειρουργηθεί. Σε προχωρημένο πια στάδιο, τον Μάιο του 2019 και τον Ιούνιο παρουσίασε το έργο του Καββαδία. Τον Αύγουστο άρχισε να πέφτει, ωστόσο κάθε μέρα πήγαινε στο στούντιο για τον δίσκο. Ως μαθηματικός, ήταν λεπτολόγος. Εχω ηχογραφημένο τον τρόπο που με έβαλε σε ένα δρόμο για να ερμηνεύσω το “Ενα μαχαίρι” και την “Εσμεράλδα”. Οχι να μιμηθώ αυτό που θέλει, αλλά να απελευθερωθώ ερμηνευτικά».
Θεωρεί «μεγάλο δώρο» που, μαζί με τον Θύμιο Παπαδόπουλο και βέβαια την οικογένεια του συνθέτη, θα δουλέψουν το αρχείο του. Εργα, τραγούδια, μουσικές από το θέατρο (90 και πλέον), λιγότερες από το σινεμά, κοντσέρτα, κουαρτέτα, μουσική δωματίου για έγχορδα κ.ά., που θα κάποια στιγμή θα βγουν. Αλλά από ποια δισκογραφία; «Ο δίσκος είναι ντοκουμέντο για μυημένους. Ο πιο επιτυχημένος δεν πουλάει πάνω από 300 κομμάτια. Αλλά πωλούνται cd players, για να πωληθούν cd; Ούτε στα νέα κομπιούτερ έχουν θέση. Μόνο διαδικτυακά πωλούνται, συνήθως, ένα ένα τα τραγούδια. Μακάρι να γίνει μια data για να ακούν ή να μελετούν το έργο του Θάνου και άλλων μεγάλων συνθετών όσοι ενδιαφέρονται. Τον ρόλο του αρχείου μουσικής δεν μπορεί να τον παίζει το YouTube».
Πριν κλείσουμε, τονίζει ότι οι καλλιτέχνες είναι απροστάτευτοι από το κράτος. «Μας θεωρούν ψώνια που κάνουμε το κέφι μας και απορούν “πληρώνονται κιόλας;”. Η συντριπτική πλειονότητα δεν είναι πρώτης γραμμής, με τα χιλιάδες λεφτά που έπαιρναν κάποιοι κάποτε, αλλά μεροκαματιάρηδες».