Ελαφριά άνοδος σε σχέση με τα νούμερα της άνοιξης, μεγαλύτερη εξοικείωση των εκδοτών και του κοινού με τα νέα ήθη, αλλά και προβλήματα στη λειτουργία των «φρακαρισμένων» εταιρειών διανομής είναι τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα των διαδικτυακών πωλήσεων του βιβλίου στο δεύτερο lockdown, σύμφωνα με μεγάλους εκδοτικούς οίκους και βιβλιοπωλεία.
«Οι διαδικτυακές πωλήσεις κινούνται ανοδικά και στη δεύτερη καραντίνα, με υψηλότερο όμως ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με την πρώτη, κυρίως λόγω της Black Friday και των Χριστουγέννων. Ο κόσμος έχει προσαρμοστεί πλέον στις συνθήκες, οπότε στράφηκε ευκολότερα στις διαδικτυακές αγορές», σημειώνει η υπεύθυνη ηλεκτρονικού εμπορίου των εκδόσεων Ψυχογιός, Μαρία Παπαγρηγορίου. Οπως συμπληρώνει, το μπεστ σέλερ της περιόδου είναι το «Σκέψου σαν μοναχός» του Τζέι Σέτι, ενώ προτίμηση υπάρχει και για παλιότερους τίτλους, όπως η σειρά «Χάρι Πότερ», η «Επανάσταση» του Εμανουέλ Μακρόν, και βέβαια για παιδικά και χριστουγεννιάτικα βιβλία. «Στη δεύτερη καραντίνα ήμασταν σαφώς πιο καλά προετοιμασμένοι», συνεχίζει η κ. Παπαγρηγορίου. «Δεν αντιμετωπίσαμε προβλήματα διαχείρισης και διεκπεραίωσης των παραγγελιών και μέχρι το πρόσφατο “έμφραγμα” των εταιρειών ταχυμεταφορών δεν είχαμε παρατηρήσει σημαντικές καθυστερήσεις στις παραδόσεις μας».
Για άνοδο κάνει λόγο και η Ελένη Παπαγεωργίου των εκδόσεων Μεταίχμιο. «Αν συγκρίνουμε τις λιανικές πωλήσεις που πραγματοποιήσαμε ηλεκτρονικά αυτόν τον Νοέμβριο με τις αντίστοιχες περυσινές, θα δούμε ότι είναι πενταπλάσιες –τη στιγμή που στην πρώτη καραντίνα ήταν τετραπλάσιες–, κάτι που συνιστά και ελαφριά αύξηση επί του γενικού συνόλου, αφού τα βιβλιοπωλεία είναι κλειστά και ο κόσμος επιλέγει πλέον ανάμεσα σε διαδικτυακούς πωλητές», λέει η εκδότρια. Τα παιδικά βιβλία, συμπληρώνει, σημειώνουν εντυπωσιακή αύξηση, είτε είναι λογοτεχνικά είτε δραστηριοτήτων (όπως το «Μοντεσσόρι στο σπίτι με το μικρό παιδί» της Σιμόν Ντέιβις, που ανατυπώθηκε πέντε μέρες μετά την κυκλοφορία του), ενώ στους ενηλίκους μεγάλη κίνηση καταγράφουν τα αστυνομικά και τα δοκίμια. «Γενικά, πάντως, οι διαδικτυακές πωλήσεις απλώνονται στο βάθος του καταλόγου μας. Μπορεί κάποιος να ενδιαφέρεται για το τελευταίο βιβλίο του Ιαν Ράνκιν και στο site να εντοπίσει εύκολα και το πρώτο του. Το ηλεκτρονικό κατάστημα είναι ένα διαφορετικό είδος ραφιού».
Από τη μεριά της, η Αννα Πατάκη των ομώνυμων εκδόσεων τονίζει ότι στο πρώτο lockdown οι εκδότες αιφνιδιάστηκαν και «πάγωσαν» τις νέες εκδόσεις, κάτι που πλέον δεν συμβαίνει. «Το 65% του τζίρου μας φαίνεται να συγκρατείται και στις δύο καραντίνες χάρη στις διαδικτυακές πωλήσεις. Η διαφορά τώρα έγκειται στο ότι ο όγκος των συναλλαγών είναι αυξημένος λόγω περιόδου, κάτι που ισχύει επομένως και για τα απόλυτα νούμερα του ηλεκτρονικού εμπορίου, το οποίο όμως, αν συνυπολογίσουμε τα νέα βιβλία, φαίνεται σαν να χάνει ποσοστιαίες μονάδες», εξηγεί η εκδότρια. Οσο για τους προτιμώμενους τίτλους, κυριαρχούν τα παιδικά, τα χριστουγεννιάτικα, το «backlist» του καταλόγου και οι αγαπημένοι συγγραφείς, ενώ τα e-books είχαν καταγράψει μεγαλύτερη κίνηση στην πρώτη καραντίνα, όταν υπήρχε ίσως ο φόβος ότι ένα δέμα μπορεί να αποτελέσει εστία μόλυνσης.
Κάτι επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι πλέον σε κάθε μεγάλη πόλη της επικράτειας τουλάχιστον ένας σημαντικός πελάτης των εκδόσεων Πατάκη έχει δημιουργήσει ηλεκτρονικό κατάστημα. Πλέον ένα site είναι γενικά σημαντικό: «Είναι η ψηφιακή σου εικόνα και πρέπει να βρίσκεται σε καλό επίπεδο», τονίζει η κ. Πατάκη. «Είναι σαν μια κιβωτός που χρειάζεται φροντίδα».
Διακυμάνσεις
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν και οι διακυμάνσεις των ηλεκτρονικών αγορών στη διάρκεια της δεύτερης καραντίνας. Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία του κεντρικού καταστήματος των εκδόσεων Λιβάνη στην Αθήνα, ενώ αρχικά η κίνηση ήταν πεσμένη λόγω της προσδοκίας ότι το lockdown θα διαρκέσει τρεις εβδομάδες, κατόπιν, όταν ανακοινώθηκε παράταση, οι πωλήσεις αυξήθηκαν, φτάνοντας στο διπλάσιο των υπό κανονικές συνθήκες διαδικτυακών αγορών. Ωστόσο, οι παραδόσεις των δεμάτων επηρεάστηκαν και από τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στις εταιρείες ταχυμεταφορών.
Το τελευταίο αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις αποθήκες μεγάλων καταστημάτων, όπως ο «Ιανός». Οπως λέει η Μαρία Λιαποπούλου, εμπορική διευθύντρια της επιχείρησης, παρόλο που σε σχέση με την πρώτη καραντίνα «οι πελάτες είναι πιο εγκλιματισμένοι και εμείς πιο οργανωμένοι», οι παραγγελίες είναι πολλές: 1.700 καθημερινά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. «Παλεύουμε να τις εκτελέσουμε την ίδια ημέρα», λέει η κ. Λιαποπούλου. «Εως τα τέλη Νοεμβρίου το σύστημα λειτουργούσε καλά. Επειτα, λόγω της Black Friday, οι μεταφορικές δήλωσαν αδυναμία και έθεσαν πλαφόν. Πλέον έχουμε συσσωρεύσει 5.000 πακέτα που περιμένουν να παραδοθούν. Φανταστείτε, πληρώνουμε μεταφορικά ακόμα και σε ταξί, ενώ κάποιες παραγγελίες παραδίδονται από συναδέλφους με μηχανάκι. Κάνουμε ό,τι μπορούμε. Η παράδοση είναι το βασικό».