Το ταξίδι της ζωής μέσα από την απώλεια

Το ταξίδι της ζωής μέσα από την απώλεια

Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και οι επιπτώσεις του στους ανθρώπους

3' 19" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΧΑΛΙΝΤ ΧΑΛΙΦΑ
Ο θάνατος είναι ζόρικη δουλειά
μτφρ: Αγγελική Σιγούρου
εκδ. Καστανιώτη, σελ. 208

«Το να παραδοθεί κανείς στη μνήμη είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει για να απαλλαγεί από τις πληγές των αναμνήσεων». Σε ποιο βαθμό οι πληγές των αναμνήσεων καθορίζουν τη ζωή μας; Πόσο μπορεί να διατηρηθεί η φύση ενός ανθρώπου αναλλοίωτη όταν η καθημερινότητά του μαστίζεται από τις επιπτώσεις ενός πολέμου που έχει παγιωθεί και αφανίζει κάθε ικμάδα ασφάλειας και ηρεμίας; Και τι συμβαίνει σε έναν άνθρωπο όταν κληθεί να αντιμετωπίσει τον εαυτό του και να διεκδικήσει την ίδια του τη ζωή;

Ο Χάλιντ Χαλίφα, ο τιμημένος με το Λογοτεχνικό Μετάλλιο Ναγκίμπ Μαχφούζ το 2013 συγγραφέας, υπογράφει ένα μυθιστόρημα για το μέγεθος της καταστροφής που ένας πόλεμος υπαγορεύει σε έναν τόπο, για τη σύγχρονη τραγωδία της Συρίας και την προσπάθεια των ανθρώπων της να συγκρατήσουν όσες μνήμες, ελπίδες και αξίες κινδυνεύουν να χαθούν στις συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες.

Γεννημένος ο ίδιος σε ένα χωριό κοντά στο Χαλέπι της Συρίας, εξακολουθεί να ζει στη Δαμασκό και να καταγράφει στη συνείδησή του όλα όσα συμβαίνουν γύρω του και δεν μπορεί να αποδεχθεί. Στο πρώτο επίπεδο του έργου του στήνει μια οικογενειακή ιστορία. Λίγο προτού πεθάνει, ένας πατέρας εκμυστηρεύεται στον μικρό του γιο, τον Μπούλμπουλ, την επιθυμία του να ταφεί στο χωριό του. Σεβόμενος την τελευταία επιθυμία του πατέρα του, ο Μπούλμπουλ θα πείσει τα αδέλφια του να ξεκινήσουν μια επιχείρηση μεταφοράς της σορού στο χωριό του, γεγονός εξαιρετικά επικίνδυνο, καθώς σε όλη την επικράτεια ο φόβος από τα καθημερινά επεισόδια εμφύλιων αναμετρήσεων είναι μεγάλος. Ετσι, ο αναγνώστης θα ακολουθήσει την ιδιότυπη εκφορά του νεκρού ακολουθώντας το βαν που τους μεταφέρει σε μια περιοχή εμφύλιου σπαραγμού, με τα οδοφράγματα να τους σταματούν κάθε τόσο και την αγριότητα να σπαρταρά γύρω τους.

Το ταξίδι της ζωής μέσα από την απώλεια-1
Το βιβλίο είναι γραμμένο με δημοσιογραφική γλώσσα, απαλλαγμένη από μελοδραματισμούς.

«Οι υποψίες και μόνο αρκούσαν για να γεμίσουν οι δρόμοι πτώματα και να εξαφανιστούν άνθρωποι για πάντα, χωρίς ίχνος», γράφει ο Χαλίφα, επισημαίνοντας την αναλγησία του πολέμου. Ομως οι ήρωες του βιβλίου του δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τον παραλογισμό, τη βαναυσότητα και την καθημερινή τραγωδία που συντελείται ολόγυρά τους. Βρίσκονται αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό. Η πορεία τού βαν, στο οποίο επιβαίνουν μαζί με τον νεκρό πατέρα τους, μετατρέπεται σε μια εξελικτική πορεία αυτογνωσίας για τους ίδιους. Μια ισχυρή δοκιμασία των πιο λεπταίσθητων αποχρώσεων των συναισθημάτων τους και καταγραφή των ψυχολογικών διακυμάνσεών τους.

Στην αναμέτρησή τους με το χρέος θα βρεθούν αντιμέτωποι με τις προσωπικές τους αξίες, καθώς μέσα από τις φιλοδοξίες, τις πεποιθήσεις, τα ιδανικά, τα όνειρά τους, τα πάθη αλλά και τις ελπίδες τους, θα κάνουν την αυτοκριτική τους για την πορεία των μεταξύ τους σχέσεων και θα ανακαλύψουν τις χιμαιρικές ψευδαισθήσεις, τις καλά κρυμμένες έως εκείνη τη στιγμή στη ζωή τους.

Μαζί τους ο αναγνώστης ανακαλύπτει σταδιακά την κρυμμένη αλληγορία στο μυθιστόρημα. Τον παραλληλισμό ανάμεσα στην οικογενειακή ιστορία και στην Ιστορία της Συρίας. Δύο αφετηρίες που καταλήγουν στο ίδιο σημείο αναφοράς: στον αγώνα για επιβίωση και στον φόβο μπροστά στο αναπότρεπτο τέλος. Σημείο τομής ο λάθος προσανατολισμός, ο οποίος οδηγεί σε μια νέα προσπάθεια ανασυγκρότησης, ενώ οι ματαιωμένες προσδοκίες και η αγωνιστικότητα βρίσκονται στον αντίποδα της ατολμίας.

Ο άνθρωπος αντιμέτωπος με τον όλεθρο ενός πολέμου, είτε αυτός γίνεται με όπλα είτε είναι προσωπικός. Επειδή τελικά ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής αυτού του βιβλίου είναι ο ίδιος ο πόλεμος. Ενας πόλεμος που αφανίζει τον άνθρωπο και στιγματίζει την καθημερινότητά του σε οποιαδήποτε παράταξη και αν έχει ταχθεί. Αλλωστε, «το χειρότερο στον πόλεμο είναι πως το παράλογο γίνεται κοινότοπο και η τραγωδία καθημερινότητα», γράφει ο Χαλίφα.

Η μετάφραση της Αγγελικής Σιγούρου συντελεί στην καλύτερη δυνατή μεταφορά της ατμόσφαιρας αυτής στον Ελληνα αναγνώστη και το βιβλίο γίνεται η αφορμή για ένα αναγνωστικό ταξίδι στις ανθρώπινες σχέσεις, ιχνηλατώντας το ένστικτο της αυτοσυντήρησης στο παράλογο των πολεμικών αναμετρήσεων. Γραμμένο με δημοσιογραφική γλώσσα, απαλλαγμένη από μελοδραματισμούς, με τα γεγονότα να περιγράφονται αδρά και συχνά με ρεαλιστική ωμότητα και μια διάχυτη σκωπτική ειρωνεία –στοιχεία που καθιστούν την αφηγηματική ροή απρόσκοπτη–, το έργο του Χάλιντ Χαλίφα είναι ένα βιβλίο κυρίως εσωτερικής ενδοσκόπησης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή