Αποκλείεται να αντικρίσεις για πρώτη φορά τον Πάνο Αρβανιτάκη και να μη λαχταρίσεις να ακούσεις ιστορίες από τη ζωή του. Είναι το ανυπόκριτα αρχοντικό παρουσιαστικό, το πολύ έντονο, παραπλανητικά βλοσυρό βλέμμα, που κρύβει κοφτερή ευφυΐα και ευγενικά αισθήματα παλαιάς κοπής. Καϊρογεννημένος, έφυγε από την Αίγυπτο για σπουδές στη Γλασκώβη έναν χρόνο προτού ανεβεί ο Νάσερ στην εξουσία και γυρίσει ανάποδα η κλεψύδρα για την παρουσία τού εκεί Ελληνισμού. Και ενώ αρχικά είχε αποφασίσει να γίνει ναυπηγός, εντέλει τον κέρδισε η αρχιτεκτονική, όπου και διέπρεψε στο Λονδίνο. Στην ουσία είναι ένας Ελληνας που δεν έχει περάσει ούτε έναν χρόνο εντός συνόρων, αλλά που φέρει πολύτιμη πατριωτική μνήμη, είδος προς εξαφάνιση πια. Ως εκ τούτου, αποτελεί, δίχως να το θέλει, συγκινητικό αφηγητή μιας άλλης εποχής.
Του ζήτησα τηλεφωνικώς να θυμηθεί τα Θεοφάνια που έζησε στην Αίγυπτο, στη Σκωτία αλλά και στον Τάμεση, αυτή τη σπουδαία εορτή του αγιασμού των υδάτων, που κάνει τους Ελληνες σε όλον τον κόσμο να συντονίζονται στον ίδιο σφυγμό. Πήρε μια βαθιά ανάσα και ξεκίνησε: «Η Αλεξάνδρεια πάντα είχε τα σκήπτρα στα Φώτα, να ξέρεις. Ηταν άλλωστε μια πόλη ελληνική, με τη μια συνοικία να διαδέχεται την άλλη πάνω στην ακτογραμμή. Κάθε ενορία έκανε τη δική της λειτουργία, όπως άλλωστε και ο περίφημος ναυτικός όμιλος, όπου οι βουτηχτές έπεφταν στη θάλασσα να βγάλουν τον σταυρό. Στο Κάιρο η κατάσταση ήταν αλλιώς. Το ελληνικό στοιχείο ήταν μικρότερο, αλλά ανήκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στην ανώτερη αστική τάξη των μειονοτήτων. Η μόνη εκκλησία που έκανε λειτουργία ήταν εκείνη του Αγίου Γεωργίου. Ο παπάς πετούσε τον σταυρό στον Νείλο, που ακόμα και τότε δεν ήταν το καλύτερο μέρος για κολύμπι. Ηταν και κρύος και βρώμικος», λέει ο κ. Αρβανιτάκης, που ήταν μαθητής στην περίφημη Αμπέτειο Σχολή.
«Εμείς, οι Ελληνες της ομογένειας, ζούσαμε τις θρησκευτικές εορτές με άλλο συμβολισμό και κατάνυξη. Τα Φώτα ήταν μια από τις μεγαλύτερες, όπου και αν βρέθηκα. Στη Γλασκώβη, όταν έφθασα αρχές δεκαετίας του ’50, οι Ελληνες ήταν ελάχιστοι. Υπήρχαν κάποιοι Κύπριοι. Τότε η κοινότητα αγόρασε ένα εκκλησάκι, του έβγαλαν τον πρεσβυτεριανό διάκοσμο και το έκαναν ορθόδοξο, του Σταυρού. Στα Θεοφάνια ήμασταν μια χούφτα άνθρωποι και ο ιερέας πετούσε τον σταυρό στον ποταμό Κλάιντ. Στον Τάμεση, αντιθέτως, στον Αγιο Γεώργιο του Ρίτσμοντ, που βρίσκεται σε ιδεώδη τοποθεσία, οι εορτασμοί ήταν πάντοτε πιο λαμπροί». Μιας και βρίσκεται για λίγο στην Αθήνα, δώσαμε από κοντά ραντεβού με τον κ. Αρβανιτάκη, που είναι και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας της Μεγάλης Βρετανίας. Ενα ζωντανό αποθετήριο ιστοριών.
