Αυτή τη φορά το «γράμμα από το Παρίσι» της φίλης Μάρως Πρεβελάκη δεν είχε να κάνει με τη γαλλική επικαιρότητα με την οποία τροφοδοτεί τη στήλη, αλλά με μια μεγάλη απώλεια ενός ανθρώπου με τον οποίο πέρασαν μια ζωή μαζί…
«Με τον Θεόφιλο μεγαλώσαμε μαζί, ως δεύτερη γενιά, απότοκοι της μακράς φιλίας ανάμεσα στον Ζωρζ Ρόζενμπεργκ και τον Κώστα Μανιαδάκη, τους γονείς μας. Ημασταν μια συντροφιά, ανάκατοι, παιδιά και μεγάλοι. Οι Ρόζενμπεργκ ήταν όλοι γιατροί, με αφετηρία τον παππού, τον πρώτο Θεόφιλο, που μετέδωσε το χάρισμα στα παιδιά του. Η Ιατρική σε αυτήν την οικογένεια έμοιαζε περισσότερο τρόπος ζωής, παρά επάγγελμα. Ετσι πέρασε και στην επόμενη γενιά, του δικού μας Θεόφιλου.
Οι οικογένειές μας βλέπονταν τακτικά, συσχετίζονταν, ενοποιούνταν. Η Πειραϊκή, τόπος κατοικίας των παιδικών μας χρόνων, έδινε απεριόριστες ελευθερίες – θάλασσα, χωματόδρομοι, γειτονιά. Στα εντός, ο εξαετής Θεόφιλος, ήδη προδιαγεγραμμένος γιατρός, έστηνε χειρουργεία στα οποία συμμετείχα ακουσίως, ως βοηθός νοσοκόμος. Υποβάλλαμε σε εγχειρήσεις, τομές και ραφές μια ταλαίπωρη αρκουδίτσα του Αλέξη.
Ο πατέρας Ζωρζ, χειρουργός, μετακινήθηκε οικογενειακώς στα Χανιά. Χωριστήκαμε με τον Θεόφιλο. Κρατήσαμε, όμως, μια τακτική αλληλογραφία, επί σχεδόν δέκα χρόνια. Από αυτές τις εβδομαδιαίες επιστολές πέρασε όλη μας η εφηβεία. Πέρασε ο αδόκητος θάνατος του Ζωρζ, μια απώλεια που συνετάραξε όλη την Κρήτη. Πέρασαν πολιτικά δρώμενα, ιδεολογίες, συναφείς αξίες. Πέρασαν εφηβικές συναισθηματικές ταραχές, δυσνόητες αμφιθυμίες, “δράματα” της ηλικίας. Ετσι διαμορφωθήκαμε. Γραπτώς.
Βλεπόμασταν τα καλοκαίρια, στο οικογενειακό σπίτι στον Πόρο, στο πευκόφυτο Νεώριο. Ο Θεόφιλος, ο αδελφός Αλέξης και τα εξαδέλφια, ο Κώστας, ο Σπύρος, ένας ακόμη Θεόφιλος και, ipso jure, εγώ. Πρόσθετοι «εξωτερικοί» ο Δημήτρης Διαμαντόπουλος, ο Νίκος Δημητριάδης. Καθοριστικό στοιχείο ελευθερίας πάλι η θάλασσα, οι χωματόδρομοι, η γειτονιά. Ο Θεόφιλος και ο Κώστας ήταν και ενεργοί πρόσκοποι, τη στολή των οποίων φορούσαν με υπερηφάνεια και αίσθηση αποστολής. Το καλοκαίρι του ’63 ο Θεόφιλος εγκατέστησε στο σπίτι του Πόρου είκοσι τόσους αλλοδαπούς προσκόπους, από το ιστορικό Jamboree του Μαραθώνα. Τους υπέμεινε με ιώβειο υπομονή η θεία Ιρέν, η παιδίατρός μας.
Η Ιατρική για τον Θεόφιλο ήταν μονόδρομος, όπως και η φοιτητική αντιδικτατορική δράση. Ο συνδυασμός αυτός βοήθησε αντιστασιακούς φοιτητές να αποφύγουν την άμεση υποχρεωτική στράτευση – ένα ακόμη τιμωρητικό μέτρο της χούντας. Τα χρόνια εκείνα ήταν δύσβατα, αλλά με βεβαιότητες, στηριγμένες σε μια θεώρηση του κόσμου ίσως απλουστευτική, αλλά σίγουρα νοηματοδοτική για όσα σκεπτόμασταν, πράτταμε ή υποστήκαμε.
Στη Μεταπολίτευση χωριστήκαμε και πάλι, αυτή τη φορά με αφετηρία τους ιδεολογικούς δαιδάλους της Αριστεράς. Κοινή σιωπηρά συναινέσει, κρατήσαμε μια προστατευτική απόσταση. Ο Θεόφιλος έφυγε στο Παρίσι για τα μεταπτυχιακά του, εγώ έμεινα στην Αθήνα. Αυτή τη φορά δεν αλληλογραφήσαμε. Σχεδόν χαθήκαμε. Προχωρήσαμε διαφορετικά, με αλληλο-αντικρουόμενες προσλήψεις και ερμηνείες του κόσμου και, βεβαίως, της ελληνικής πολιτικής.
Πέρασαν χρόνια, κάναμε οικογένειες, βιώσαμε ξανά από κοινού βαριές οικογενειακές απώλειες. Αρχίσαμε να συναντιόμαστε και πάλι, με άλλη σύνθεση, σε άλλες συνθήκες.
Ο Θεόφιλος ήταν πάντα ο ίδιος. Αμετακίνητος ιδεαλιστής, με την ίδια αίσθηση αποστολής την οποία τοποθετούσε στην άσκηση της Ιατρικής. Ο “τρόπος ζωής”, η γονική κληρονομία, συγκροτήθηκε με συνέπεια και συνέχεια: στους Ελληνες “Γιατρούς του Κόσμου”· σε ταξίδια όπου γης, “επ’ ωφελείη καμνόντων”· σε αρωγή και περίθαλψη πάντων και πασών· σε μαθήματα ανθρωπιάς και ήθους από όπου πέρασε ως γιατρός, σύντροφος, γονέας, διδάσκαλος. Σε όσα σήμερα ομόφωνα καταθέτουν φοιτητές, ασθενείς, φίλοι και συνάδελφοι του Θεόφιλου αναγνωρίζω τον παιδικό μου φίλο, όπως τον έζησα και όπως εγκαταστάθηκε εξαρχής στην ψυχή μου.
Η ζωή μας με τον Θεόφιλο πέρασε από συγκλίσεις και αποκλίσεις, από τομές και συνέχειες – βασικά χαρακτηριστικά της γενιάς μας. Την όρισαν η πίστις και η ελπίς. Και η μείζων τούτων, η αγάπη».
[email protected]