Η «μοντέρνα» Βασιλέως Κωνσταντίνου και το ίχνος του Σθένη Μολφέση

Η «μοντέρνα» Βασιλέως Κωνσταντίνου και το ίχνος του Σθένη Μολφέση

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Λίγες λεωφόροι στην Αθήνα είναι τόσο ταυτισμένες με τη νέα εικόνα της πρωτεύουσας, όπως τη φαντάζονταν στην ανασυγκρότηση, όσο η Βασιλέως Κωνσταντίνου. Γεννήθηκε από την κάλυψη του Ιλισσού, και ενώνει το Στάδιο με το Χίλτον. Επιπλέον, έχει σημαντικά σημεία αναφοράς, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, το Ωδείον Αθηνών, την Εθνική Πινακοθήκη… Εχει το πάρκο Ριζάρη καθώς και σκόρπια γλυπτά από τον Δισκοβόλο ώς τον Σατωβριάνδο. Ωστόσο, τίποτε δεν προσδιορίζει την εικόνα και την πρόσληψη της Βασιλέως Κωνσταντίνου περισσότερο από τις μοντέρνες πολυκατοικίες της. Ξεφύλλιζα ένα από τα παλιά τεύχη του περιοδικού «Αρχιτεκτονική», που έβγαζε ο αρχιτέκτων Αντώνης Κιτσίκης, γιος του Κώστα Κιτσίκη, με διευθυντή σύνταξης, τότε, τον Ορέστη Δουμάνη. Ηταν ένα τεύχος του 1964, στο οποίο ένα άρθρο με τίτλο «Αθηναϊκές Πολυκατοικίες» έφερε την υπογραφή του Σθένη Μολφέση. Ο Μολφέσης, γεννημένος το 1929, ήταν εκείνη την εποχή ονομαστός αρχιτέκτων, γιος του Γεράσιμου Μολφέση, που είχε χτίσει πολλά έργα στον Μεσοπόλεμο. Σε αυτές τις αρχιτεκτονικές ανά γενιά σκυταλοδρομίες (που εκτείνονται στο σήμερα) ανήκε η γραμμή της οικογένειας Μολφέση, όπως και η γραμμή της οικογένειας Σγούτα.

Συχνά, παρατηρώ τα μέτωπα των πολυκατοικιών στη Βασιλέως Κωνσταντίνου. Οι περισσότερες πολυκατοικίες χτίστηκαν μετά την κάλυψη του Ιλισσού (ένα σχέδιο που είχε αρχίσει ήδη από τη δεκαετία του ’30) και ανεγέρθηκαν στα οικοδομικά τετράγωνα που προέκυψαν από τις αναγκαίες ρυμοτομήσεις και κατεδαφίσεις ούτως ώστε η νέα λεωφόρος να είναι ευθύγραμμος και μεγαλοπρεπής, κατά το πνεύμα της εποχής. Το 1955 κατεδαφίστηκε η οικία Υψηλάντου, το «τελευταίον οχυρόν που παρεκώλυε την ευθυγράμμισιν της νέας μεγάλης λεωφόρου». Μέσα σε αυτό το πνεύμα ανανέωσης γεννήθηκαν και οι μεταπολεμικές πολυκατοικίες της Βασιλέως Κωνσταντίνου με μέτωπα είτε προς το Παγκράτι είτε προς την περιοχή των Ανακτόρων. Είναι πολυκατοικίες ευθυτενείς, χωρίς ρετιρέ οι περισσότερες, το φάρδος του δρόμου έφερνε φως και αέρα μέσα στα σπίτια.

Η «μοντέρνα» Βασιλέως Κωνσταντίνου και το ίχνος του Σθένη Μολφέση-1
Στην οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου το 1959. Υπό ανέγερση η πολυκατοικία που σχεδίασε ο Σθένης Μολφέσης. 

Ο Σθένης Μολφέσης είχε ήδη σχεδιάσει από το 1959 μία από τις πρώτες πολυκατοικίες της νέας εποχής του δρόμου, στον αριθμό 46. Γωνιακή, με μεγάλη προβολή. Αυτό το κτίριο κατοικιών, όπως το ονομάζει, όπως και το επίσης δικό του στον αριθμό 40, ξεχώριζε γιατί έφερε τα γνωρίσματα του αρχιτέκτονά του: τους εξώστες σε όλο το μήκος του κτιρίου, τις αντηρίδες από χάλυβα και αλουμίνιο, τα διαφανή στηθαία, «τον συνδυασμό σοβά και ξύλου, πλακιδίων ή μαρμάρου σε απλές γραμμές και σωστές αναλογίες». Διαβάζοντας όσα έγραφε ο Σθένης Μολφέσης, που ήταν στοχαστής και έμπειρος αρχιτέκτων, γεννώνται πολλές σκέψεις σήμερα για τη νέα αρχιτεκτονική μετά τον πόλεμο και πώς την έβλεπαν οι δημιουργοί της τότε.

Ο Μολφέσης είχε ακολουθήσει μια σημαντική πορεία, και το 1964, πριν κάνει άλλα μεγάλα έργα (όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο), είχε αναφερθεί σε εκείνο το άρθρο και σε πολυκατοικίες του, στον ίδιον τύπο, στην Ξενοκράτους 23, στην Ιπποκράτους 18 και στη γωνιακή, Τροίας και Δροσοπούλου. Η «μοντέρνα» Βασιλέως Κωνσταντίνου, με τα αρραγή μέτωπά της, ως μνημεία του αντιμνημιακού σε πνεύμα μεταπολεμικού μοντερνισμού, έχει πλέον ιστορικό βάθος, αστική σκόνη και στρώσεις μνήμης. Ανήκει πλέον και αυτή σε ένα χωνευτήρι αθηναϊκής ώσμωσης και παρότι πολλές από τις όψεις της είναι πλέον γερασμένες και χρήζουν σωστής αποκατάστασης, δεν παύουν να γεννούν αισθήματα και σκέψη. Η υβριδική εξέλιξη της Αθήνας οργανώνεται στις κοιλάδες του νου ορμητική και συναρπαστική. Ο ήλιος έλουζε τα μέτωπα των διαμερισμάτων στη Βασιλέως Κωνσταντίνου και σκέφτηκα τον νεαρό Σθένη Μολφέση να σχεδιάζει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή