Λέμε και γράφουμε πολλές φορές για το παράδοξο που συμβαίνει με την πρόσβαση του κοινού στη σύγχρονη ελληνική ταινία. Σε φιλμ αξιόλογα που όμως ύστερα από ένα (συνήθως) σύντομο πέρασμα από τα σινεμά, χάνονται επί της ουσίας για τον θεατή· αντιθέτως ο τελευταίος μπορεί πιο εύκολα να βρει arthouse ταινίες από μέρη όπως η Βραζιλία ή η Ινδονησία μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες. Από την άλλη η πανδημία που αλλάζει τα πάντα, ίσως δώσει μια κάποια λύση. Από σήμερα και μέχρι τις 31 Μαρτίου, ο «Απόστρατος» του Ζαχαρία Μαυροειδή είναι διαθέσιμος μέσω του viva.gr, παίρνοντας τη σκυτάλη και από άλλες ελληνικές ταινίες που αναζητούν έτσι μια δεύτερη γνωριμία με το κοινό.
«Οι διαδικτυακές κυκλοφορίες ίσως είναι μια λύση για το ελληνικό σινεμά. Ούτως ή άλλως νομίζω πως έχουμε περάσει de facto σε μια εποχή “υβριδικής” διανομής που θα μοιράζεται ανάμεσα στο οnline και στην αίθουσα. Προσωπικά θεωρώ ότι η εμπειρία της αίθουσας δεν αντικαθίσταται από τη μικρή οθόνη, ωστόσο το σημαντικότερο είναι πάντα να βλέπει ο κόσμος τις ταινίες», μας λέει ο ίδιος ο Ελληνας σκηνοθέτης. Η ταινία του γυρίστηκε σχεδόν τρία χρόνια πριν, όμως στα σινεμά παίχτηκε τον Φλεβάρη του 2020, λίγο πριν αυτά κλείσουν αναγκαστικά. Οσοι την έχασαν τότε, αξίζει να γνωρίσουν τώρα την καλοστημένη ιστορία της.
Ο Αρης (Μιχάλης Σαράντης) είναι ένας τυπικός τριαντάρης της κρίσης: μορφωμένος, ταξιδεμένος, μαθημένος στην άνετη ζωή των προαστίων, ο οποίος ωστόσο αδυνατεί να γίνει οικονομικά ανεξάρτητος. Κάπως έτσι καταλήγει να μετακομίσει στο επί χρόνια κλειστό σπίτι του εκλιπόντος παππού του, στου Παπάγου, παρέα με το στοκ των μηχανών εσπρέσο, που μάταια προσπαθεί να εμπορευθεί. Εκεί στην ήσυχη –στα όρια της βαρεμάρας– συνοικία των στρατιωτικών θα έρθει σε επαφή με γνωστούς από τα παιδικά του χρόνια, εξίσου βαλτωμένους με τον ίδιο, καθώς και με ιστορίες από το παρελθόν του αξιωματικού παππού. Βασικός αφηγητής ο ηλικιωμένος Βάσσος, γείτονας και παλιός φίλος του τελευταίου, παραδόξως κομμουνιστής.
«Η πρώτη ιδέα ήρθε μέσα από μια θεατρική παράσταση που είδα και είχε να κάνει με το πιεστικό ερώτημα “να φύγω ή να μείνω”, με το οποίο ήρθαν αντιμέτωποι πολλοί άνθρωποι της γενιάς μου ή μικρότεροι, στην αρχή της κρίσης», λέει ο σαραντάρης σήμερα Μαυροειδής. «Στην παράσταση υπήρχε η ιστορία ενός νεαρού που μένει άνεργος και σταδιακά αλλοιώνεται ο κοινωνικός του κύκλος. Επειτα λόγω των σπουδών μου στην Αρχιτεκτονική, έχω μια “ψύχωση” με τον χώρο ως αρχιτεκτονικό εργαλείο. Οι ιστορίες των τριαντάρηδων που λόγω ανέχειας μετακόμισαν σε παλιά σπίτια παππούδων, φέρνοντας τα λάπτοπ και τα γκάτζετ τους μέσα σε αυτά τα απαρχαιωμένα περιβάλλοντα, είναι επίσης στην καρδιά της ταινίας».
Εκτός αυτού πάντως, στην ταινία υπάρχει αρκετά έντονη και η ιστορική διάσταση, με επίκεντρο τον Εμφύλιο και τις πληγές που είναι ορατές ακόμα και σήμερα. «Οι πληγές είναι σίγουρα υπαρκτές και αυτό φάνηκε ειδικά τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Δεν ξέρω αν έχει να κάνει ακριβώς με τον Εμφύλιο ή με το γεγονός πως αυτή η γενιά του 1940 ήταν ουσιαστικά η τελευταία των αυτούσιων ιδεολόγων και επιπλέον η τελευταία που γέννησε πραγματικούς ήρωες. Στον “Απόστρατο” πάντως το παρελθόν παρεισφρέει στην αφήγηση μέσα από την οπτική του πρωταγωνιστή, ο οποίος είναι παντελώς άσχετος με την Ιστορία, εκπρόσωπος μιας γενιάς που έχει ρηχή σχέση μαζί της, όπως και με την πολιτικοποίηση».
Οσο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η κινηματογραφική κοινότητα αυτόν τον καιρό: «Είμαστε σε μια ελαφρά νάρκωση. Εκείνο για το οποίο αγωνιούμε όλοι είναι οι κινηματογράφοι, αν και κατά πόσο θα μπορέσουν να επανέλθουν».
Info: Η ταινία θα προβάλλεται σε συγκεκριμένες ώρες: 00.00, 03.00, 06.00, 08.00, 11.00, 18.00 και 21.00. Ωστόσο ο θεατής θα έχει περιθώριο να τη δει για άλλες τέσσερις ώρες μετά την ώρα έναρξης.