Εμείς και Αυτοί, ένα μανιφέστο γεφύρωσης του χάσματος

Εμείς και Αυτοί, ένα μανιφέστο γεφύρωσης του χάσματος

Μια προσπάθεια αποδόμησης της δαιμονοποίησης των προσφύγων και των νόμιμων και παράτυπων μεταναστών

3' 35" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

PHILIPPE LEGRAIN
Them and Us: How immigrants 
and locals can thrive together
εκδ. One World, σελ. 320
 
Εμείς και Αυτοί, ένα μανιφέστο γεφύρωσης του χάσματος-1«Μπορεί να ήλθαμε εδώ με διαφορετικά πλοία, αλλά τώρα όλοι βρισκόμαστε πάνω στο ίδιο καράβι», είχε πει ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Αυτή η ρήση πάντως δεν χαρακτηρίζει τη συχνά τοξική συζήτηση για τη μετανάστευση, όταν αντιπαραθέτει Αυτούς (τους κακούς παρείσακτους) με Εμάς (τους καλούς γηγενείς). Ο Φίλιπ Λεγκρέν, πρώην συντάκτης του Economist, senior fellow στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο του LSE και ιδρυτής της δεξαμενής σκέψης OPEN, με σχολαστική έρευνα επιχειρεί την προσπέλαση ενός από τα πιο διχαστικά ζητήματα της εποχής μας. Με πλήθος στατιστικών δεδομένων και ανεκδοτολογικές μαρτυρίες τεκμηριώνει την επιχειρηματολογία του για τη θετική συνεισφορά των μεταναστών, ζητώντας να «γεφυρώσουμε το χάσμα ανάμεσα σε Αυτούς και σε Εμάς και μέσα στην κοινωνία και στα μυαλά μας».  

Ο Βρετανός συγγραφέας με γλαφυρό ύφος αποδομεί τη δαιμονοποίηση των προσφύγων, νόμιμων και παράτυπων μεταναστών, στην οποία επιδίδονται λαϊκιστές και εθνικιστές στην Ευρώπη και την Αμερική, εκμεταλλευόμενοι πολιτισμικές και οικονομικές ανησυχίες. Ανατρέχοντας στα αίτια που ανά τους αιώνες ωθούν τους ανθρώπους στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, περιγράφει πώς οι μετανάστες έχουν βρεθεί στο επίκεντρο ενός «πολιτισμικού πολέμου», όπου αντιπαραβάλλονται όσοι προτιμούν μια ανοιχτή ή μια κλειστή κοινωνία και αναλύει οκτώ οφέλη, «τα μερίσματα», που καθιστούν τους μετανάστες πηγή δύναμης και όχι απειλή για τις χώρες που τους δέχονται. Προικισμένοι με ποικίλες δεξιότητες και πολιτισμικές εμπειρίες, προσαρμοστικοί και ριψοκίνδυνοι, οι μετανάστες επωάζουν καινοτόμες ιδέες, ανοίγουν επιχειρήσεις, τονώνουν την παραγωγικότητα και απασχόληση, εμπλουτίζουν το πολιτιστικό απόθεμα και εν τέλει πληρώνουν περισσότερους φόρους από τα κοινωνικά επιδόματα που λαμβάνουν. 

Συμπληρώνοντας τους αριθμούς με ανθρώπινες «ιστορίες επιτυχίας», επισημαίνει ότι οι μισές νεοφυείς επιχειρήσεις στη Σίλικον Βάλεϊ ιδρύθηκαν από μετανάστες, οι μισοί διδάκτορες στην επιστήμη των ηλεκτρονικών υπολογιστών στις ΗΠΑ γεννήθηκαν στο εξωτερικό, τα εκατομμύρια ξένων φοιτητών προσφέρουν δισεκατομμύρια δολάρια και το ταλέντο τους στις τοπικές κοινωνίες, ενώ και οι χώρες καταγωγής τους ωφελούνται από τα εμβάσματα και την τεχνογνωσία της διασποράς. Οι μετανάστες δεν κλέβουν τις δουλειές των ντόπιων, αλλά παίζουν συμπληρωματικό ρόλο στην αγορά εργασίας και δεν συμπιέζουν τους μισθούς, παρά μόνο πρόσκαιρα. Ως γιατροί και νοσηλευτές στην πανδημία του κορωνοϊού σώζουν ζωές, ως ανειδίκευτοι εργάτες προσφέρουν βασικές υπηρεσίες και χειρωνακτική εργασία, που αποφεύγουν οι ντόπιοι. Τονίζει με πάθος ότι «είναι ηθικά ορθό, οικονομικά ωφέλιμο και πολιτισμικά ευεργετικό να είμαστε ανοιχτοί στους νεοφερμένους». 

Ιδιαίτερα καυστικός στην πολιτική «κλειστών συνόρων» που υιοθέτησε ο πρόεδρος Τραμπ, γράφει ότι αν αυτή εφαρμοζόταν το 1885, δεν θα μπορούσε να μεταναστεύσει στην Αμερική από τη Γερμανία ο φτωχός παππούς του. Κατά τον συγγραφέα οι μεταναστευτικές ροές στις σημερινές διαστάσεις είναι διαχειρίσιμες. Το σύνολο των αφίξεων στην Ευρώπη στο διάστημα 2014-2018, περιλαμβανομένης και της έκρηξης στη διετία 2015-2016, αντιστοιχούσε στο 1% του πληθυσμού της Ε.Ε. 272 εκατομμύρια άτομα ζούσαν εκτός της γενέτειράς τους το 2019, δηλαδή το 3,5% του πληθυσμού της υφηλίου και συνεισέφεραν το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ. 

Οι παράγοντες που θα διαμορφώσουν τις μελλοντικές μεταναστευτικές ροές θα είναι οι δημογραφικές τάσεις, οι οικονομικές ανισότητες, η γεωγραφία, οι τεχνολογικές εξελίξεις, οι συγκρούσεις, η κλιματική αλλαγή και οι κυβερνητικές πολιτικές. Η κλιματική κρίση, αν δεν αντιμετωπισθεί, θα αναγκάσει πολλούς να μετακινηθούν. Οι γηράσκουσες κοινωνίες στις πλούσιες χώρες χρειάζονται νέο αίμα για να ανακοπεί η δημογραφική συρρίκνωση, πολλούς γηροκόμους για τη φροντίδα των ηλικιωμένων και περισσότερους εργαζόμενους για την κάλυψη της αυξανόμενης συνταξιοδοτικής δαπάνης.
Πέραν της αντιμετώπισης των αιτίων της μετανάστευσης, ως ρεαλιστική λύση προτείνει ένα νομικό δίαυλο για την τακτοποίηση των παράτυπων μεταναστών. Σημειώνοντας ότι η Μεσόγειος αποτελεί το πιο επικίνδυνο πέρασμα, με 19.000 νεκρούς στην πενταετία 2014-2019, κάνει ιδιαίτερη μνεία «στις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης στην κόλαση της Μόριας», αλλά ενώ η ελληνική κυβέρνηση δεν διαθέτει τους πόρους και τα κίνητρα να διαχειρισθεί ταχύτερα τις αιτήσεις ασύλου, η στάση των υπόλοιπων χωρών της  Ε.Ε. διακρίνεται από «αδιαφορία, φόβο και δειλία». 

Ο συγγραφέας δεν συμμερίζεται τους φόβους ότι η διαφορετικότητα απειλεί την εθνική ταυτότητα και τους φιλελεύθερους θεσμούς, επικαλούμενος τα πετυχημένα μοντέλα ένταξης των μεταναστών που εφαρμόζουν χώρες όπως ο Καναδάς. Θεωρεί ότι όλα τα έθνη χαρακτηρίζονται από πολυμορφία και ότι η ταυτότητα είναι πιο πολύπλοκη από ό,τι υποστηρίζουν οι πολέμιοι της μετανάστευσης. Είναι πάντως κατηγορηματικός στην ανάγκη καταπολέμησης της τρομοκρατίας, τόσο της ισλαμιστικής όσο και της ακροδεξιάς και στην υπεράσπιση των φιλελεύθερων αξιών, πάνω στις οποίες έχουν οικοδομηθεί οι δυτικές κοινωνίες. 
 
* Ο κ. Αχιλλέας Παπαρσένος υπηρέτησε στην ελληνική πρεσβεία του Λονδίνου ως προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή