Από την πολύβουη λεωφόρο Αθηνών τίποτα δεν προετοιμάζει τον επισκέπτη για την κρυμμένη όαση πρασίνου της Ακαδημίας Πλάτωνος. Μπαίνοντας στο αρχαιολογικό άλσος, μια έκταση περίπου 135 στρεμμάτων, βλέπει κανείς τις ανάγκες που ικανοποιεί και τη χρήση του από τους περιοίκους. Οικογένειες με παιδιά που κάνουν την πρωινή τους βόλτα, ποδηλάτες και δρομείς εκμεταλλεύονται τα μονοπάτια του πάρκου, μια παρέα ηλικιωμένων δοκιμάζει το γαλλικό πετάνκ, μια αιώρα στηρίζεται ανάμεσα σε δέντρα. Ο χώρος είναι ζωτικός για μια πυκνοδομημένη και υποβαθμισμένη περιοχή που περικλείεται από κεντρικές οδικές αρτηρίες (λεωφ. Αθηνών, Κηφισού, Λένορμαν), χώρους γραφείων, αποθήκες, και δέχεται καθημερινά μεγάλα φορτία βαρέων οχημάτων.
Ωστόσο, δεν είναι δύσκολο να εντοπίσει κάποιος τις ελλείψεις του άλσους, που κατανέμονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: παλαιότητα και φθορά του αστικού εξοπλισμού και αδυναμία αναγνώρισης των ορίων, της μορφής και της ιστορίας των αρχαιολογικών ευρημάτων. Το αρχαίο (και πρώτο) πανεπιστήμιο δεν έχει την αναγνώριση που του αξίζει. Γι’ αυτό και η διπλή αναβάθμιση του αρχαιολογικού πάρκου, που πήρε το πράσινο φως από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, θα αλλάξει την εικόνα της Ακαδημίας Πλάτωνος και θα δώσει μια απαραίτητη ανάσα στην υποβαθμισμένη περιοχή.
Οι δύο μελέτες που εγκρίθηκαν είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και του Δήμου Αθηναίων και περιλαμβάνουν την ανάπλαση και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου και του πάρκου από τον δήμο και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών. Οπως ανακοινώθηκε, οι μελέτες αφορούν το νότιο και το ανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου, που περιβάλλονται από τις οδούς Δράκοντος, Κρατύλου, Μοναστηρίου, Αλεξανδρείας, Πολυκράτους, Βασιλικών, Φάωνος και Διονύσου (Τομέας Γυμνασίου) και Μοναστηρίου, Τριπόλεως, Πλάτωνος και Ευκλείδου (Τομέας Περιστυλίου).
Επειτα από αρκετά χρόνια θα συνεχιστούν οι ανασκαφές από την Εφορεία και θα ενοποιηθούν τα σκάμματα που ήδη υπάρχουν στο Γυμνάσιο ώστε να αποκαλυφθεί το περίγραμμα του μνημείου και να αποκατασταθεί η σχέση του με τις λουτρικές εγκαταστάσεις. Σε δεύτερη φάση, προτείνεται η περαιτέρω ενοποίηση των υπόλοιπων σκαμμάτων για να συνδεθεί το μνημείο με τα ρωμαϊκά κτίρια και τους τριγύρω αρχαίους τάφους και έτσι θα αποκατασταθεί η εικόνα του Γυμνασίου με την παλαίστρα. Αντίστοιχες εργασίες θα γίνουν και στο Περιστύλιο, ώστε να αποκαλυφθεί η κάτοψη του μνημείου των κλασικών χρόνων. Η μελέτη προβλέπει επίσης τέσσερις εισόδους στο Γυμνάσιο και μία στο Περιστύλιο με αντίστοιχες ράμπες για την πρόσβαση ατόμων με αναπηρία, αντιπλημμυρικά και αντιπυρικά έργα, φωτισμό των αρχαιοτήτων και σήμανση για να γίνει ο χώρος πιο φιλικός προς τους επισκέπτες. Γενικά, ο χώρος θα διατηρήσει τον χαρακτήρα του άλσους και η είσοδος θα παραμείνει ελεύθερη για το κοινό.
Ο Δήμος Αθηναίων
Σε επίπεδο πόλης, ο Δήμος Αθηναίων θα αναλάβει την αναβάθμιση του δικτύου μονοπατιών, της παιδικής χαράς, του υπαίθριου αμφιθεάτρου, του φωτισμού, θα αντικατασταθούν οι φθαρμένες πύλες των εισόδων, προβλέπεται η κατασκευή χώρων υγιεινής, χώρων ανάπαυσης, υπαίθριας βιβλιοθήκης και η φύτευση νέων θάμνων και δέντρων. Οι εργασίες του δήμου θα προχωρήσουν σχετικά γρήγορα, ενώ οι αρχαιολογικές εργασίες θα ολοκληρωθούν σε βάθος τετραετίας.
Τις επόμενες εβδομάδες θα υπογραφεί η προγραμματική σύμβαση πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του ΥΠΠΟΑ και του Δήμου Αθηναίων για την υλοποίηση των μελετών, η οποία θα προβλέπει επίσης την προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθήνας σε χώρο που έχει προβλεφθεί από το 2002 (στην πλευρά όπου σήμερα βρίσκεται το γήπεδο ποδοσφαίρου του πάρκου). Η κτιριολογική και η μουσειολογική μελέτη έχουν ήδη εγκριθεί.
Ο αρχαιολογικός χώρος και το άλσος μοιάζουν σήμερα χωρισμένα σε τρία μέρη. Η οδός Κρατύλου χωρίζει την Ακαδημία στα δύο και η οδός Μοναστηρίου χωρίζει το Γυμνάσιο από το Περιστύλιο. Μπορεί να μην είναι το αντικείμενο των υφιστάμενων μελετών, αλλά τίθεται το εύλογο ερώτημα της μελλοντικής ενοποίησης του χώρου ώστε να αποτελέσει μια ενιαία οντότητα.