Μύηση στη Μεγαλοβδομάδα

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΣΤΑΥΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ
Ανθοδέσμη για τη Μεγάλη Εβδομάδα
εκδ. Αρτος Ζωής, σελ. 152
 
«Η Μεγάλη Βδομάδα είναι η φωνή του πατέρα μου», γράφει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης. Για την ακρίβεια, με αυτή την πρόταση ξεκινά αυτό το κομψό εκδοτικά, στοχαστικό αλλά και άκρως κατατοπιστικό, ως προς το περιεχόμενο, μπουκέτο του, που είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην Εβδομάδα των Παθών. 

Ο συγγραφέας νοσταλγεί τη φωνή του ιερωμένου πατέρα («ο τρόπος που έψελνε η φωνάρα του, χωρίς φορητά μικρόφωνα, το Σήμερον κρεμάται επί ξύλου τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ ήταν μοναδικός»), αδιάφορος πλέον αν όντως είχε καλό μέταλλο η πατρική φωνή ή όχι. Ο συγγραφέας αναπολεί όμως και την πρόωρα χαμένη, και σκληρά δοκιμασμένη, αδελφή του, η οποία, περισσότερο από τον ίδιο, διατήρησε έως το τέλος εκείνη τη «συγκίνηση των παιδικών χρόνων». Ο ίδιος ξημεροβραδιαζόταν στην εκκλησία – μέσα και έξω από αυτή, παίζοντας με τα άλλα παιδιά, συμμετέχοντας και στα Μυστήρια. 

Ομως το κομμάτι το «επί προσωπικού» καταλαμβάνει ελάχιστο χώρο σε αυτές τις εκατόν πενήντα σελίδες. Είναι μονάχα το σημείο εκκίνησης για να ξεδιπλωθεί μια συνοπτική, πλην όμως διεξοδική ανατομία του λειτουργικού που ακολουθείται στους ναούς από την Κυριακή των Βαΐων έως και την Κυριακή του Πάσχα. 

Μύηση στη Μεγαλοβδομάδα-1Κυρίως: μπορεί το βιβλίο να ξεκινά με έναν νοσταλγικό τόνο (ο οποίος, βέβαια, μας αφορά όλους, θρησκευόμενους και μη), όμως μην περιμένετε μια εξιδανικευτική, στρογγυλοποιημένη, ανώδυνη αποτύπωση και ανάλυση. Ορισμένες πτυχές ενοχλούν βαθιά τον Στ. Ζουμπουλάκη και τις ονοματίζει ξεκάθαρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι αντισημιτικές «κορώνες» που ακούγονται τη Μεγάλη Εβδομάδα μέσα στους ναούς. Οπως γράφει, όσην ώρα ακούγονται τέτοια τροπάρια, προσπαθεί να σκεφτεί άλλα πράγματα για να μην σηκωθεί να φύγει από την εκκλησία. 

Ο συγγραφέας προχωράει ακόμα πιο πέρα, προτείνοντας αλλαγές στο τυπικό, τονίζοντας πως δεν είναι ο πρώτος που θίγει αυτή την αναγκαιότητα. Σε αυτό το σημείο υπογραμμίζει μιαν άλλη παθογένεια της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησιαστικής παράδοσης: την τεράστια δυσφορία απέναντι στην παραμικρή μετατόπιση. 

Αυτό το εντοπίζει και σε μιαν άλλη, πιο ανώδυνη μάλλον, πτυχή, τη λειτουργική αταξία που επικρατεί κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα και η οποία «φτάνει σε ακραίο σημείο το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, με παραμορφωτικές επιπτώσεις στο νόημα της ημέρας». 

Εύκολα θα μπορούσα να πω πως το βιβλίο αυτό είναι ένας οδηγός, ότι έχει χρηστικό χαρακτήρα: θα μπορούσε να ιδωθεί σαν εγχειρίδιο για «όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για τη Μεγάλη Εβδομάδα». Ισχύει αυτό, όμως θα ήταν αδικία να περιοριστούμε σε αυτή την παράμετρο. Διότι η «Ανθοδέσμη», όπως κάθε φροντισμένη σύνθεση, περιλαμβάνει πολλά, φαινομενικά αντιθετικά μεταξύ τους, στοιχεία, τα οποία όμως αναδεικνύουν στο τέλος την αξία της πλούσιας σύνθεσης: οι καίριες αναφορές και οι συσχετισμοί με τη δυτική παράδοση, αλλά κυρίως με την ιουδαϊκή, οι θεολογικές και φιλοσοφικές νύξεις, όλα αυτά καθιστούν το βιβλίο ένα είδος γέφυρας που οδηγεί σε όχθες άλλων αναγνωσμάτων, πιο εξειδικευμένων ίσως, σίγουρα πάντως στην καρδιά όλων των αναγνωσμάτων, την Αγία Γραφή. 

Οχι, δεν πρόκειται για… προσηλυτισμό, πρόκειται για μύηση. Μύηση στην παραμυθία της αφήγησης. Και αυτό από έναν πιστό που ήρθε αντιμέτωπος με τον θάνατο ο ίδιος και που δεν διστάζει να μοιραστεί μαζί μας πως «Υπήρξαν φορές, στα νεανικά μου χρόνια, που πήγα Μεγαλοβδόμαδο στην εκκλησία με την ψυχή νεκρή. Είναι βασανιστικό να μετέχεις σε μια γιορτή για το ζωηφόρο πάθος και τη νίκη επί του θανάτου, και εσύ να είσαι μέσα σου πεθαμένος. Δεν ήξερα τότε ότι ο Χριστός είναι μαζί μας και στον Αδη».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή