Ηδη από το τρέιλερ του «Hemingway», του νέου ντοκιμαντέρ για τον μεγάλο Αμερικανό συγγραφέα που σκηνοθέτησε ο Κεν Μπερνς σε συνεργασία με τη Λιν Νόβικ και που προβλήθηκε στις αρχές Απριλίου από το κανάλι PBS (πλέον πωλείται σε DVD), ο θεατής ακούει μια φράση που στόχο έχει να του κινήσει την περιέργεια για όσα θα ακολουθήσουν. «Ο Χέμινγουεϊ, ο άνθρωπος, έχει πολύ περισσότερο ενδιαφέρον από τον Χέμινγουεϊ, τον μύθο», λέει μια ανδρική φωνή, χωρίς ωστόσο να συγκλονίζεται και κανείς, όχι τουλάχιστον αν λάβει υπόψη του ότι ο διαχωρισμός αλήθειας και μύθου είναι ένας συνήθης στόχος παρόμοιων τηλεοπτικών εγχειρημάτων. Προς τι λοιπόν η εστίαση στον Eρνεστ Χέμινγουεϊ (για τον οποίο τόσα έχουν ειπωθεί) αυτή τη συγκεκριμένη στιγμή, έστω και από ένα σκηνοθέτη σαν τον Κεν Μπερνς που τόσο ενδελεχώς έχει καταπιαστεί με θέματα και πρόσωπα όπως ο Αμερικανικός Εμφύλιος, ο Μαρκ Τουέιν, η τζαζ, ο πόλεμος στο Βιετνάμ, το μπέιζμπολ και αρκετά ακόμα; Iσως η απάντηση να βρίσκεται στο πολιτισμικό συμφραζόμενο μιας Αμερικής που, καιρό τώρα, αναθεωρεί ή και καταρρίπτει πολλές από τις «εμβληματικές» πατριαρχικές μορφές της, η αρρενωπότητα των οποίων δεν αντέχεται πια από όλους και όλες.
Eχοντας ως αφηγητή τον ηθοποιό Πίτερ Κογιότ και με τον συνάδελφό του Τζεφ Ντάνιελς να δίνει φωνή όπου χρειάζεται στα λόγια του ίδιου του Eρνεστ Χέμινγουεϊ, το ντοκιμαντέρ, αποτελούμενο από τρία επεισόδια των δύο ωρών έκαστο, χωρίζεται σε ισάριθμες ενότητες με τίτλους όπως «Eνας συγγραφέας (1899-1929)», «Το άβαταρ (1929-1944)» και «Η κενή σελίδα (1944-1961)», οι οποίες καλύπτουν όλες τις πτυχές του ανθρώπου, της περσόνας του και του έργου του, αλλά και των εντάσεων που ενίοτε αναπτύσσονταν μεταξύ τους.
Μεταξύ άλλων, λοιπόν, παρουσιάζονται εδώ τα παιδικά χρόνια του Χέμινγουεϊ, που μεγάλωσε ως το δεύτερο από τα έξι παιδιά ενός καταθλιπτικού πατέρα και μιας τυραννικής μητέρας, η οποία τόσο διασκέδαζε με την ιδέα ότι ο μικρός Eρνεστ και η αδελφή του, Μαρσελίν, ήταν δίδυμα, ώστε ενίοτε έντυνε πανομοιότυπα τα δύο παιδιά, με ρούχα αγορίστικα ή κοριτσίστικα: το ντοκιμαντέρ εντοπίζει εκεί μια ανδρόγυνη πλευρά του συγγραφέα, ορατή σε κάποιους γυναικείους χαρακτήρες των έργων του αλλά ενίοτε και στους τέσσερις γάμους του, κατά σειρά με τη Χάντλεϊ Ρίτσαρντσον, την Πολίν Φάιφερ, τη Μάρθα Γκέλχορν (της δίνει φωνή η Μέριλ Στριπ) και τη Μέρι Γουέλς.
Μαθαίνουμε επίσης για τα βιώματα του συγγραφέα στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, για τα χρόνια στο Παρίσι με τη Γερτρούδη Στάιν, για τη μεγάλη εμπορική επιτυχία του δεύτερου βιβλίου του, «Αποχαιρετισμός στα όπλα», για την παρουσία του ως ανταποκριτή του Ισπανικού Εμφυλίου στο πλευρό των Δημοκρατικών (μια εμπειρία από την οποία προέκυψε το «Για ποιον χτυπά η καμπάνα»), για την παραμονή του στην Κούβα, αλλά και για το τελευταίο, σπαρακτικό κομμάτι της ζωής του, που τον οδήγησε, όπως κάποτε και τον πατέρα του, στην αυτοχειρία.
Και αν όλα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά, ίσως δεν ισχύει το ίδιο για τη μεγάλη λογοτεχνική και όχι μόνο επίδραση που του άσκησε τελικά η Στάιν ή για εκείνο το περιστατικό όπου ο Χέμινγουεϊ, κάτοχος πλέον του βραβείου Νομπέλ, παραχωρεί μια συνέντευξη στο NBC όντας τόσο αγχωμένος, ώστε δίνει τις απαντήσεις του με τη βοήθεια καρτών, από τις οποίες διαβάζει κυριολεκτικά μέχρι και τα σημεία στίξης.
Oχι, στόχος του ντοκιμαντέρ «Hemingway» δεν είναι να απομυθοποιήσει την πολυσυζητημένη ή τοξική, όπως θα λέγαμε σήμερα, αρρενωπότητα του συγγραφέα. Η συμπλοκή ή οι συγκρούσεις μεταξύ της τέχνης και της ζωής του μοιάζει να είναι εδώ ένα από τα αντικείμενα της έρευνας. Το συμπέρασμά της δεν θα μπορούσε να είναι μονοσήμαντο. Oπως έγραφε κάποτε και ο ίδιος ο Eρνεστ Χέμινγουεϊ στον πατέρα του, «αν όλα είναι όμορφα, δεν μπορείς να τα πιστέψεις. Τα πράγματα δεν είναι έτσι. Μόνο αν δείξεις και τις δύο πλευρές, τις τρεις διαστάσεις, τις τέσσερις ει δυνατόν, μπορείς να γράψεις με τον τρόπο που θέλω».