CAROLIN EMCKE
Ο δικός μας πόθος
μτφρ. Δημήτρης Δημοκίδης
εκδ. Πόλις, σελ. 288
Μετατροπία στη μουσική είναι η αλλαγή της τονικότητας. Μπορεί κανείς να ξεκινήσει με τον αρχικό τόνο, να διαλέξει έναν καινούργιο, να τον διατηρήσει ή να ξαναγυρίσει στον αρχικό, πρόσκαιρα ή και οριστικά. Η Εμκε αλλάζει την τονικότητα της ζωής της, άλλωστε η μουσική είναι καθοριστική γι’ αυτήν. Δεν είναι απόλαυση, γνώση, εμπειρία. Είναι ο δρόμος που την οδήγησε στην αναγνώριση της επιθυμίας της. Στον προσδιορισμό του «θέλω» της στην ερωτική της ζωή. Η πολυπλοκότητα της μουσικής ταιριάζει με την πολυπλοκότητα της δικής της στάσης μέχρι να βρει και να διατηρήσει τη δική της τονικότητα, την αγάπη της, τον πόθο της για τη γυναίκα ως ερωτικό σύντροφο.
Στην εφηβεία της, αντιλαμβάνεται ότι νιώθει, αντιμετωπίζει με μιαν άλλη, δική της ματιά, διάφορη των πολλών, αυτό που μπορεί να τη συγκινήσει ερωτικά. Δεν μπορεί να το προσδιορίσει. Μπορεί όμως να προσδιορίσει τη διαφορετικότητα κάποιων αγοριών που υπάρχουν γύρω της. Μπορεί να δει τη σωματική τους διάπλαση, τη στάση, τη συμπεριφορά, που τους κατατάσσει σε μια μειονότητα που γίνεται αντικείμενο χλεύης, απομόνωσης, αποκλεισμού. Ανάμεσά τους είναι ο Ντάνιελ. Αυτός τη νοιάζει, αυτός την κατατρέχει σε όλη της τη ζωή, σε κείνον χρωστάει όλο της το βιβλίο. Ο Ντάνιελ που ήταν συμμαθητής της, που έμεινε μόνος, παρασυνάγωγος, αποκλεισμένος από τους υπόλοιπους, που υποχρεώθηκε να αλλάξει σχολείο, να στιγματιστεί, να αυτοκτονήσει. Ο Ντάνιελ που της είχε ανατεθεί να τον προσέχει και τον απέρριψε και η ίδια, που απέτυχε να τον προστατέψει από τους άλλους, από τον εαυτό του και από την αδιαφορία της, ο Ντάνιελ που ζει ακόμη μέσα της ως ενοχή.
Η Εμκε δεν επέλεξε την ομοφυλοφιλία ως ταυτότητα της ζωής της, μέχρι τα 25 της χρόνια διατηρούσε σχέσεις με άντρες, ερωτεύτηκε όμως μια γυναίκα, κι ανακάλυψε έναν κόσμο ασύγκριτα πιο κοντινό σ’ αυτό που έψαχνε στις σχέσεις, συναρπαστικό. Αποδέχθηκε την επιλογή της, την εξωτερίκευσε, αλλά δεν της επέτρεψε να την καθορίσει. Δεν είναι ομοφυλόφιλη και μόνον. Είναι μια επιτυχημένη δημοσιογράφος, μια γυναίκα με ενδιαφέροντα, με ζωή πέραν του στείρου προσδιορισμού της με βάση αποκλειστικά τη σεξουαλική της προτίμηση.
Τη στάση αυτή την οφείλει στην παιδεία της, στην καθαρή διαδρομή του μυαλού της, στην ισχυρή εσωτερική της υπόσταση. Είναι μία πολίτις του κόσμου. Εξαιτίας της δουλειάς της ταξιδεύει σε μέρη όπου όσοι είναι σαν κι εκείνην υποφέρουν γι’ αυτή την επιλογή τους, ζουν κρυφά, με απαξίωση, με φόβο, με κίνδυνο ζωής. Ετσι ξέρει να εκτιμά την ελευθερία του δυτικού τρόπου ζωής, που της επιτρέπει να μην ντρέπεται, να μην κρύβεται αλλά να εκδηλώνει το συναίσθημα ιδιωτικά και δημόσια, να χαίρεται τη ζωή, ν’ απολαμβάνει τη συντροφικότητα, τη σχέση, τον πόθο. Η τωρινή της θέση δεν προέκυψε εύκολα, αβίαστα, ανέφελα. Απαίτησε τη μεγάλη διαδρομή που χρειάζεται να κάνουν όσοι συνειδητά μπαίνουν στον χώρο της μειοψηφίας, μαθαίνουν να ξαφνιάζουν με την παρουσία τους, κάποτε να μη γίνονται αποδεκτοί, άλλοτε να απορρίπτονται. Στιγμιότυπα απλά της καθημερινότητας, μα και θεμελιώδη ζητήματα ζωής περιγράφονται από την Εμκε, για να δώσουν το μέτρο της δυσκολίας που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει ακόμη.
Ξεκινώντας από την εφηβεία της, η συγγραφέας διατρέχει τα χρόνια της ζωής της, αποκαλύπτει τον τρόπο που διαμορφώθηκε η σεξουαλικότητά της, την κυρίαρχη στη ζωή της μουσική, τις παρέες της, τα αγαπημένα της μπαρ. Με μια γλώσσα ειλικρινή, άμεση και ζωντανή αλλά όχι προκλητική, μιλάει στον αναγνώστη σαν να θέλει να γνωριστεί μαζί του, αποκαλύπτει τον εαυτό της όχι με την ανασφάλεια της επιδιωκόμενης αποδοχής, αλλά με τη σιγουριά που αποπνέει η προσωπικότητά της ως σύνολο.
Η Εμκε διεκδικεί για το «εμείς» της κοινότητας των ομοφυλόφιλων αυτό που η ίδια έχει κατακτήσει ως «εγώ». Και γι’ αυτό συντάσσεται με τις διεκδικήσεις, το αίτημα αναγνώρισης δικαιωμάτων, την απάλειψη των ανισοτήτων, το απλό μα έσχατο, να μη θεωρείται έγκλημα η ομοφυλοφιλία σε κάποιες γωνιές του πλανήτη, να μην τιμωρείται με θάνατο. Λαχταρά να αναγνωριστεί ότι είμαστε άνθρωποι όλοι, ότι δεν είμαστε μονοσήμαντοι, ότι ναι, μπορεί να βλέπουμε μια εικόνα, μα το βλέμμα μας μπορεί να μάθει ν’ αναζητά κι άλλες μορφές του προσώπου, αυτές που υπάρχουν παράλληλα με αυτό που αναγνωρίζουμε με την πρώτη ματιά.
Μια βαθιά ηθική στάση ζωής. Αυτή είναι η στάση της Εμκε. Και την εκτιμάς ανυπόκριτα κι αληθινά αυτή τη συνειδητοποιημένη γυναίκα που, χωρίς κραυγές, χωρίς πικρίες, χωρίς αξεδιάλυτους εσωτερικούς κόμπους, γράφει γι’ αυτό που είναι, χωρίς να είναι μόνον αυτό.
Ο Σάι Τουόμπλι είναι ο ζωγράφος του έργου που απεικονίζεται στο εξώφυλλο. Επειτα από επτά χρόνια γάμου και ένα γιο, συνάντησε τον Νίκολα ντελ Ρόσιο, που έγινε σύντροφός του για πολλά χρόνια. Μπορεί απλά όλα να γίνονται μονάχα για τη βιωμένη, ρευστή, εύθραυστη αγάπη.