ΡΑΓΚΝΑΡ ΓΙΟΝΑΣΟΝ
Το σκοτάδι
μτφρ.: Βίκυ Αλυσσανδράκη
εκδ. Καστανιώτη
ΧΙΛΝΤΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Ενοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου
εκδ. Μεταίχμιο
Δύο μυθιστορήματα του αστυνομικού είδους κυκλοφόρησαν πρόσφατα, τα οποία έχουν πολλές διαφορές και ένα κοινό, που είναι το θέμα: η κακοποίηση και η εκμετάλλευση των γυναικών. Το ένα προέρχεται από τη μακρινή Ισλανδία, που έχει παράδοση στο είδος, με συγγραφείς όπως ο Arnaldur Indridason και η Yrsa Sigurdardottir, και το άλλο είναι εγχώριο από τη Χίλντα Παπαδημητρίου.
Το μυθιστόρημα «Το σκοτάδι» του Ράγκναρ Γιόνασον είναι το πρώτο της σειράς «Hidden Iceland», με πρωταγωνίστρια την επιθεωρήτρια Χούλντα Χερμανστόντιρ, η οποία λίγο προτού αναγκαστεί να συνταξιοδοτηθεί επιχειρεί να λύσει το μυστήριο του θανάτου μιας μετανάστριας από τη Ρωσία. Το πτώμα της είχε εντοπιστεί σε ερημική πλευρά του νησιού και η αστυνομία, αφού βγάζει το συμπέρασμα ότι πρόκειται για αυτοκτονία, κλείνει αμέσως τον φάκελο. Μήνες αργότερα, όταν η Χούλντα επιλέγει να λύσει το μυστήριο του θανάτου της νέας γυναίκας, γιατί η ίδια πίστευε ότι είχε δολοφονηθεί, αντιμετωπίζει την καχυποψία των συναδέλφων και τα κλειστά στόματα. Η πορεία της προς την αλήθεια είναι δύσκολη, καθώς η έρευνα την καταβάλλει συναισθηματικά, με αποτέλεσμα να μην έχει την απαιτούμενη διαύγεια και να υποπέσει σε σφάλματα που θα αποβούν μοιραία. Αλλωστε, οι δαίμονες από το παρελθόν της συναντούν τη νοσηρή πραγματικότητα, που θα την παρασύρουν σε ένα ανεξέλεγκτο παιχνίδι. Οταν ο αναγνώστης κλείνει το βιβλίο μένει με το ερώτημα σχετικά με την απόδοση δικαιοσύνης, ένα χαρακτηριστικό του αστυνομικού είδους στην πάλη του «κακού» με το «καλό». Πάντως, παρουσιάζεται η σκοτεινή πλευρά των προσώπων καθώς και το αφιλόξενο τοπίο τής κατά τα άλλα ήσυχης χώρας. Η αφήγηση είναι σφιχτή, ενώ χρησιμοποιούνται νύξεις, γεγονότα που παραπλανούν την κουρασμένη ερευνήτρια αλλά και τον αναγνώστη μέχρι το τέλος.
Τα ελληνικά μυθιστορήματα του αστυνομικού είδους, που τα τελευταία χρόνια δεν είναι και λίγα, αναζητούν τη θέση τους στη σχετικά μικρή εγχώρια παράδοση, αν και φαίνεται ότι οι συγγραφείς προσπαθούν να βρουν το ξεχωριστό εκείνο στοιχείο που θα τα απομακρύνει από τα αγγλοσαξονικά ή τα σκανδιναβικά δείγματα τα οποία μονοπωλούν την αγορά. Ο Πέτρος Μάρκαρης προσέδωσε στα μυθιστορήματά του την αναμενόμενη ιδιαιτερότητα χρησιμοποιώντας το εδώ και το τώρα με σύνεση, κάτι που έκανε και ο Φίλιππος Φιλίππου στο τελευταίο του βιβλίο. Το κοινωνικό σχόλιο, με άλλοθι την αστυνομική πλοκή, δεν αφήνει αδιάφορη τη Χίλντα Παπαδημητρίου, μεταφράστρια έργων του αστυνομικού είδους, στο «Ενοχος μέχρι αποδείξεως του εναντίου». Επεκτείνει την αφήγησή της σε πολλά γεγονότα στα οποία εμπλέκονται αστυνομικοί αλλά και πρόσωπα από το οικείο περιβάλλον τους, όπως και μικροί ή μεγάλοι εκπρόσωποι του υποκόσμου. Η ιστορία τοποθετείται στην αρχή της οικονομικής κρίσης, το 2012, στην Αθήνα, όπου ο πρωταγωνιστής, ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος, γνωρίζει μια ψυχολόγο, η οποία διευθύνει ξενώνα για κακοποιημένες γυναίκες και θύματα σεξουαλικού τράφικινγκ. Η δολοφονία της ψυχολόγου θα οδηγήσει τον αστυνόμο και τη συνεργάτιδά του στους διαδρόμους του υποκόσμου και στις σκοτεινές πλευρές μιας μεγαλούπολης που μαστίζεται από την υπερβολή του κακού. Οικονομική κρίση, μιζέρια στους κεντρικούς και κρυμμένους δρόμους μιας πόλης που έχασε τον βηματισμό της. Φαίνεται ότι αυτό που περισσότερο κεντρίζει το ενδιαφέρον της συγγραφέως είναι να αποκαλύψει το κακό που ταλανίζει τις σύγχρονες κοινωνίες.