Μέσα στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών ο επισκέπτης ίσως απορήσει με τα θραύσματα των ειδωλίων και τα συγκολλημένα αγγεία που βρίσκονται στις προθήκες της. Την ίδια απορία είχαν και οι αρχαιολόγοι που ανέσκαψαν πρώτη φορά τη νήσο Κέρο και ανακάλυψαν τα θρυμματισμένα αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούνται στην Πρωτοκυκλαδική περίοδο (3200-2100 π.Χ.). Η επικρατέστερη θεωρία υποστηρίζει ότι το μυστήριο των σπασμένων ειδωλίων ήταν μέρος μιας τελετουργίας στην οποία συμμετείχαν οι πρωτοκυκλαδικοί πολιτισμοί, οι οποίοι πήγαιναν στο νησί μάλλον για κάποια θρησκευτική τελετή και φεύγοντας έσπαγαν τα ειδώλια που είχαν φέρει παίρνοντας ένα κομμάτι μαζί τους. Ετσι, οι επισκέπτες μπορούν να δουν από κοντά το μυστήριο των σπασμένων ειδωλίων στην έκθεση «δες ΑΠΕΝΑΝΤΙ. Εναν οικισμό στην Κέρο 4.500 χρόνια πριν» στη Δημοτική Πινακοθήκη.
Τα ευρήματα που παρουσιάζονται δεν έχουν τη λαμπρότητα άλλων αντικειμένων, όπως μας εξηγεί ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης, αλλά είναι ενδεικτικά της μεγάλης σημασίας που είχε η Κέρος για τον πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό. Στο δεύτερο σκέλος της έκθεσης παρουσιάζονται ευρήματα του οικισμού στο Δασκαλιό, μια νησίδα απέναντι από την Κέρο, που όμως πριν από 4.500 χρόνια ήταν το νοτιοδυτικό ακρωτήρι της. Το Δασκαλιό θεωρείται μία από τις σημαντικότερες προϊστορικές αρχαιολογικές θέσεις παγκοσμίως και στην έκθεση παρουσιάζονται ευρήματα από διάφορες εκφάνσεις του καθημερινού βίου του οικισμού, όπως χάλκινα εργαλεία, μήτρες παραγωγής εργαλείων κ.ά.
«Η έκθεση έχει διπλό ενδιαφέρον. Παρουσιάζεται μια αρχαιολογική θέση με ευρήματα πριν ακόμη αυτά μελετηθούν», μας λέει ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, Δημήτρης Αθανασούλης, «και με τρόπο που παραπέμπει σε ένα αρχαιολογικό εργοτάξιο».
Το σκεπτικό της παρουσίασης έχει στόχο να βάλει τον επισκέπτη στη θέση του αρχαιολόγου και να δει από κοντά τα στάδια και τη μεθοδολογία μιας αρχαιολογικής ανασκαφής, αλλά και την εξέλιξη της καταγραφής και απογραφής των αρχαιολογικών αντικειμένων με σύγχρονα εργαλεία και μεθόδους. Στα μάτια του επισκέπτη αποκαλύπτεται και ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουν οι αρχαιολόγοι για τη δημιουργία μιας μόνιμης έκθεσης, όπως αυτή για την οποία προορίζονται τα ευρήματα της Κέρου.
Η έκθεση που άνοιξε στην Αθήνα είχε παρουσιαστεί πρώτη φορά το 2019 στην Αρχαιολογική Συλλογή Κουφονησίου και μέσα στο 2022 θα αποκτήσει τη μόνιμη θέση της.